ஸப்தத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
அர்ஜுந உவாச —
யே ஶாஸ்த்ரவிதி⁴முத்ஸ்ருஜ்ய
யஜந்தே ஶ்ரத்³த⁴யாந்விதா: ।
தேஷாம் நிஷ்டா² து கா க்ருஷ்ண
ஸத்த்வமாஹோ ரஜஸ்தம: ॥ 1 ॥
யே கேசித் அவிஶேஷிதா: ஶாஸ்த்ரவிதி⁴ம் ஶாஸ்த்ரவிதா⁴நம் ஶ்ருதிஸ்ம்ருதிஶாஸ்த்ரசோத³நாம் உத்ஸ்ருஜ்ய பரித்யஜ்ய யஜந்தே தே³வாதீ³ந் பூஜயந்தி ஶ்ரத்³த⁴யா அந்விதா: ஶ்ரத்³த⁴யா ஆஸ்திக்யபு³த்³த்⁴யா அந்விதா: ஸம்யுக்தா: ஸந்த: — ஶ்ருதிலக்ஷணம் ஸ்ம்ருதிலக்ஷணம் வா கஞ்சித் ஶாஸ்த்ரவிதி⁴ம் அபஶ்யந்த: வ்ருத்³த⁴வ்யவஹாரத³ர்ஶநாதே³வ ஶ்ரத்³த³தா⁴நதயா யே தே³வாதீ³ந் பூஜயந்தி, தே இஹ ‘யே ஶாஸ்த்ரவிதி⁴முத்ஸ்ருஜ்ய யஜந்தே ஶ்ரத்³த⁴யாந்விதா:’ இத்யேவம் க்³ருஹ்யந்தே । யே புந: கஞ்சித் ஶாஸ்த்ரவிதி⁴ம் உபலப⁴மாநா ஏவ தம் உத்ஸ்ருஜ்ய அயதா²விதி⁴ தே³வாதீ³ந் பூஜயந்தி, தே இஹ ‘யே ஶாஸ்த்ரவிதி⁴முத்ஸ்ருஜ்ய யஜந்தே’ இதி ந பரிக்³ருஹ்யந்தே । கஸ்மாத் ? ஶ்ரத்³த⁴யா அந்விதத்வவிஶேஷணாத் । தே³வாதி³பூஜாவிதி⁴பரம் கிஞ்சித் ஶாஸ்த்ரம் பஶ்யந்த ஏவ தத் உத்ஸ்ருஜ்ய அஶ்ரத்³த³தா⁴நதயா தத்³விஹிதாயாம் தே³வாதி³பூஜாயாம் ஶ்ரத்³த⁴யா அந்விதா: ப்ரவர்தந்தே இதி ந ஶக்யம் கல்பயிதும் யஸ்மாத் , தஸ்மாத் பூர்வோக்தா ஏவ ‘யே ஶாஸ்த்ரவிதி⁴முத்ஸ்ருஜ்ய யஜந்தே ஶ்ரத்³த⁴யாந்விதா:’ இத்யத்ர க்³ருஹ்யந்தே தேஷாம் ஏவம்பூ⁴தாநாம் நிஷ்டா² து கா க்ருஷ்ண ஸத்த்வம் ஆஹோ ரஜ: தம:, கிம் ஸத்த்வம் நிஷ்டா² அவஸ்தா²நம் , ஆஹோஸ்வித் ரஜ:, அத²வா தம: இதி । ஏதத் உக்தம் ப⁴வதி — யா தேஷாம் தே³வாதி³விஷயா பூஜா, ஸா கிம் ஸாத்த்விகீ, ஆஹோஸ்வித் ராஜஸீ, உத தாமஸீ இதி ॥ 1 ॥
ஸாமாந்யவிஷய: அயம் ப்ரஶ்ந: ந அப்ரவிப⁴ஜ்யம் ப்ரதிவசநம் அர்ஹதீதி ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
த்ரிவிதா⁴ ப⁴வதி ஶ்ரத்³தா⁴
தே³ஹிநாம் ஸா ஸ்வபா⁴வஜா ।
ஸாத்த்விகீ ராஜஸீ சைவ
தாமஸீ சேதி தாம் ஶ்ருணு ॥ 2 ॥
த்ரிவிதா⁴ த்ரிப்ரகாரா ப⁴வதி ஶ்ரத்³தா⁴, யஸ்யாம் நிஷ்டா²யாம் த்வம் ப்ருச்ச²ஸி, தே³ஹிநாம் ஶரீரிணாம் ஸா ஸ்வபா⁴வஜா ; ஜந்மாந்தரக்ருத: த⁴ர்மாதி³ஸம்ஸ்கார: மரணகாலே அபி⁴வ்யக்த: ஸ்வபா⁴வ: உச்யதே, ததோ ஜாதா ஸ்வபா⁴வஜா । ஸாத்த்விகீ ஸத்த்வநிர்வ்ருத்தா தே³வபூஜாதி³விஷயா ; ராஜஸீ ரஜோநிர்வ்ருத்தா யக்ஷரக்ஷ:பூஜாதி³விஷயா ; தாமஸீ தமோநிர்வ்ருத்தா ப்ரேதபிஶாசாதி³பூஜாவிஷயா ; ஏவம் த்ரிவிதா⁴ம் தாம் உச்யமாநாம் ஶ்ரத்³தா⁴ம் ஶ்ருணு அவதா⁴ரய ॥ 2 ॥
ஸா இயம் த்ரிவிதா⁴ ப⁴வதி —
ஸத்த்வாநுரூபா ஸர்வஸ்ய
ஶ்ரத்³தா⁴ ப⁴வதி பா⁴ரத ।
ஶ்ரத்³தா⁴மயோ(அ)யம் புருஷோ
யோ யச்ச்²ரத்³த⁴: ஸ ஏவ ஸ: ॥ 3 ॥
ஸத்த்வாநுரூபா விஶிஷ்டஸம்ஸ்காரோபேதாந்த:கரணாநுரூபா ஸர்வஸ்ய ப்ராணிஜாதஸ்ய ஶ்ரத்³தா⁴ ப⁴வதி பா⁴ரத । யதி³ ஏவம் தத: கிம் ஸ்யாதி³தி, உச்யதே — ஶ்ரத்³தா⁴மய: அயம் ஶ்ரத்³தா⁴ப்ராய: புருஷ: ஸம்ஸாரீ ஜீவ: । கத²ம் ? ய: யச்ச்²ரத்³த⁴: யா ஶ்ரத்³தா⁴ யஸ்ய ஜீவஸ்ய ஸ: யச்ச்²ரத்³த⁴: ஸ ஏவ தச்ச்²ரத்³தா⁴நுரூப ஏவ ஸ: ஜீவ: ॥ 3 ॥
ததஶ்ச கார்யேண லிங்கே³ந தே³வாதி³பூஜயா ஸத்த்வாதி³நிஷ்டா² அநுமேயா இத்யாஹ —
யஜந்தே ஸாத்த்விகா தே³வாந்யக்ஷரக்ஷாம்ஸி ராஜஸா: ।
ப்ரேதாந்பூ⁴தக³ணாம்ஶ்சாந்யே யஜந்தே தாமஸா ஜநா: ॥ 4 ॥
யஜந்தே பூஜயந்தி ஸாத்த்விகா: ஸத்த்வநிஷ்டா²: தே³வாந் , யக்ஷரக்ஷாம்ஸி ராஜஸா:, ப்ரேதாந் பூ⁴தக³ணாம்ஶ்ச ஸப்தமாத்ருகாதீ³ம்ஶ்ச அந்யே யஜந்தே தாமஸா: ஜநா: ॥ 4 ॥
ஏவம் கார்யதோ நிர்ணீதா: ஸத்த்வாதி³நிஷ்டா²: ஶாஸ்த்ரவித்⁴யுத்ஸர்கே³ । தத்ர கஶ்சிதே³வ ஸஹஸ்ரேஷு தே³வபூஜாதி³பர: ஸத்த்வநிஷ்டோ² ப⁴வதி, பா³ஹுல்யேந து ரஜோநிஷ்டா²: தமோநிஷ்டா²ஶ்சைவ ப்ராணிநோ ப⁴வந்தி । கத²ம் ? —
அஶாஸ்த்ரவிஹிதம் கோ⁴ரம் தப்யந்தே யே தபோ ஜநா: ।
த³ம்பா⁴ஹங்காரஸம்யுக்தா: காமராக³ப³லாந்விதா: ॥ 5 ॥
அஶாஸ்த்ரவிஹிதம் ந ஶாஸ்த்ரவிஹிதம் அஶாஸ்த்ரவிஹிதம் கோ⁴ரம் பீடா³கரம் ப்ராணிநாம் ஆத்மநஶ்ச தப: தப்யந்தே நிர்வர்தயந்தி யே ஜநா: தே ச த³ம்பா⁴ஹங்காரஸம்யுக்தா:, த³ம்ப⁴ஶ்ச அஹங்காரஶ்ச த³ம்பா⁴ஹங்காரௌ, தாப்⁴யாம் ஸம்யுக்தா: த³ம்பா⁴ஹங்காரஸம்யுக்தா:, காமராக³ப³லாந்விதா: காமஶ்ச ராக³ஶ்ச காமராகௌ³ தத்க்ருதம் ப³லம் காமராக³ப³லம் தேந அந்விதா: காமராக³ப³லாந்விதா: ॥ 5 ॥
கர்ஶயந்த: ஶரீரஸ்த²ம்
பூ⁴தக்³ராமமசேதஸ: ।
மாம் சைவாந்த:ஶரீரஸ்த²ம்
தாந்வித்³த்⁴யாஸுரநிஶ்சயாந் ॥ 6 ॥
கர்ஶயந்த: க்ருஶீகுர்வந்த: ஶரீரஸ்த²ம் பூ⁴தக்³ராமம் கரணஸமுதா³யம் அசேதஸ: அவிவேகிந: மாம் சைவ தத்கர்மபு³த்³தி⁴ஸாக்ஷிபூ⁴தம் அந்த:ஶரீரஸ்த²ம் நாராயணம் கர்ஶயந்த:, மத³நுஶாஸநாகரணமேவ மத்கர்ஶநம் , தாந் வித்³தி⁴ ஆஸுரநிஶ்சயாந் ஆஸுரோ நிஶ்சயோ யேஷாம் தே ஆஸுரநிஶ்சயா: தாந் பரிஹரணார்த²ம் வித்³தி⁴ இதி உபதே³ஶ: ॥ 6 ॥
ஆஹாராணாம் ச ரஸ்யஸ்நிக்³தா⁴தி³வர்க³த்ரயரூபேண பி⁴ந்நாநாம் யதா²க்ரமம் ஸாத்த்விகராஜஸதாமஸபுருஷப்ரியத்வத³ர்ஶநம் இஹ க்ரியதே ரஸ்யஸ்நிக்³தா⁴தி³ஷு ஆஹாரவிஶேஷேஷு ஆத்மந: ப்ரீத்யதிரேகேண லிங்கே³ந ஸாத்த்விகத்வம் ராஜஸத்வம் தாமஸத்வம் ச பு³த்³த்⁴வா ரஜஸ்தமோலிங்கா³நாம் ஆஹாராணாம் பரிவர்ஜநார்த²ம் ஸத்த்வலிங்கா³நாம் ச உபாதா³நார்த²ம் । ததா² யஜ்ஞாதீ³நாமபி ஸத்த்வாதி³கு³ணபே⁴தே³ந த்ரிவித⁴த்வப்ரதிபாத³நம் இஹ ‘ராஜஸதாமஸாந் பு³த்³த்⁴வா கத²ம் நு நாம பரித்யஜேத் , ஸாத்த்விகாநேவ அநுதிஷ்டே²த்’ இத்யேவமர்த²ம் । ஆஹ —
ஆஹாரஸ்த்வபி ஸர்வஸ்ய த்ரிவிதோ⁴ ப⁴வதி ப்ரிய: ।
யஜ்ஞஸ்தபஸ்ததா² தா³நம் தேஷாம் பே⁴த³மிமம் ஶ்ருணு ॥ 7 ॥
ஆஹாரஸ்த்வபி ஸர்வஸ்ய போ⁴க்து: ப்ராணிந: த்ரிவிதோ⁴ ப⁴வதி ப்ரிய: இஷ்ட:, ததா² யஜ்ஞ:, ததா² தப:, ததா² தா³நம் । தேஷாம் ஆஹாராதீ³நாம் பே⁴த³ம் இமம் வக்ஷ்யமாணம் ஶ்ருணு ॥ 7 ॥
ஆயு:ஸத்த்வப³லாரோக்³யஸுக²ப்ரீதிவிவர்த⁴நா: ।
ரஸ்யா: ஸ்நிக்³தா⁴: ஸ்தி²ரா ஹ்ருத்³யா ஆஹாரா: ஸாத்த்விகப்ரியா: ॥ 8 ॥
ஆயுஶ்ச ஸத்த்வம் ச ப³லம் ச ஆரோக்³யம் ச ஸுக²ம் ச ப்ரீதிஶ்ச ஆயு:ஸத்த்வப³லாரோக்³யஸுக²ப்ரீதய: தாஸாம் விவர்த⁴நா: ஆயு:ஸத்த்வப³லாரோக்³யஸுக²ப்ரீதிவிவர்த⁴நா:, தே ச ரஸ்யா: ரஸோபேதா:, ஸ்நிக்³தா⁴: ஸ்நேஹவந்த:, ஸ்தி²ரா: சிரகாலஸ்தா²யிந: தே³ஹே, ஹ்ருத்³யா: ஹ்ருத³யப்ரியா: ஆஹாரா: ஸாத்த்விகப்ரியா: ஸாத்த்விகஸ்ய இஷ்டா: ॥ 8 ॥
கட்வம்லலவணாத்யுஷ்ணதீக்ஷ்ணரூக்ஷவிதா³ஹிந: ।
ஆஹாரா ராஜஸஸ்யேஷ்டா து³:க²ஶோகாமயப்ரதா³: ॥ 9 ॥
கட்வம்லலவணாத்யுஷ்ணதீக்ஷ்ணரூக்ஷவிதா³ஹிந: இத்யத்ர அதிஶப்³த³: கட்வாதி³ஷு ஸர்வத்ர யோஜ்ய:, அதிகடு: அதிதீக்ஷ்ண: இத்யேவம் । கடுஶ்ச அம்லஶ்ச லவணஶ்ச அத்யுஷ்ணஶ்ச தீக்ஷ்ணஶ்ச ரூக்ஷஶ்ச விதா³ஹீ ச தே ஆஹாரா: ராஜஸஸ்ய இஷ்டா:, து³:க²ஶோகாமயப்ரதா³: து³:க²ம் ச ஶோகம் ச ஆமயம் ச ப்ரயச்ச²ந்தீதி து³:க²ஶோகாமயப்ரதா³: ॥ 9 ॥
யாதயாமம் க³தரஸம் பூதி பர்யுஷிதம் ச யத் ।
உச்சி²ஷ்டமபி சாமேத்⁴யம் போ⁴ஜநம் தாமஸப்ரியம் ॥ 10 ॥
யாதயாமம் மந்த³பக்வம் , நிர்வீர்யஸ்ய க³தரஸஶப்³தே³ந உக்தத்வாத் । க³தரஸம் ரஸவியுக்தம் , பூதி து³ர்க³ந்தி⁴, பர்யுஷிதம் ச பக்வம் ஸத் ராத்ர்யந்தரிதம் ச யத் , உச்சி²ஷ்டமபி பு⁴க்தஶிஷ்டம் உச்சி²ஷ்டம் , அமேத்⁴யம் அயஜ்ஞார்ஹம் , போ⁴ஜநம் ஈத்³ருஶம் தாமஸப்ரியம் ॥ 10 ॥
அத² இதா³நீம் யஜ்ஞ: த்ரிவித⁴: உச்யதே —
அப²லாகாங்க்ஷிபி⁴ர்யஜ்ஞோ விதி⁴த்³ருஷ்டோ ய இஜ்யதே ।
யஷ்டவ்யமேவேதி மந: ஸமாதா⁴ய ஸ ஸாத்த்விக: ॥ 11 ॥
அப²லாகாங்க்ஷிபி⁴: அப²லார்தி²பி⁴: யஜ்ஞ: விதி⁴த்³ருஷ்ட: ஶாஸ்த்ரசோத³நாத்³ருஷ்டோ ய: யஜ்ஞ: இஜ்யதே நிர்வர்த்யதே, யஷ்டவ்யமேவேதி யஜ்ஞஸ்வரூபநிர்வர்தநமேவ கார்யம் இதி மந: ஸமாதா⁴ய, ந அநேந புருஷார்தோ² மம கர்தவ்ய: இத்யேவம் நிஶ்சித்ய, ஸ: ஸாத்த்விக: யஜ்ஞ: உச்யதே ॥ 11 ॥
அபி⁴ஸந்தா⁴ய து ப²லம் த³ம்பா⁴ர்த²மபி சைவ யத் ।
இஜ்யதே ப⁴ரதஶ்ரேஷ்ட² தம் யஜ்ஞம் வித்³தி⁴ ராஜஸம் ॥ 12 ॥
அபி⁴ஸந்தா⁴ய து உத்³தி³ஶ்ய ப²லம் த³ம்பா⁴ர்த²மபி சைவ யத் இஜ்யதே ப⁴ரதஶ்ரேஷ்ட² தம் யஜ்ஞம் வித்³தி⁴ ராஜஸம் ॥ 12 ॥
விதி⁴ஹீநமஸ்ருஷ்டாந்நம் மந்த்ரஹீநமத³க்ஷிணம் ।
ஶ்ரத்³தா⁴விரஹிதம் யஜ்ஞம் தாமஸம் பரிசக்ஷதே ॥ 13 ॥
விதி⁴ஹீநம் யதா²சோதி³தவிபரீதம் , அஸ்ருஷ்டாந்நம் ப்³ராஹ்மணேப்⁴யோ ந ஸ்ருஷ்டம் ந த³த்தம் அந்நம் யஸ்மிந் யஜ்ஞே ஸ: அஸ்ருஷ்டாந்ந: தம் அஸ்ருஷ்டாந்நம் , மந்த்ரஹீநம் மந்த்ரத: ஸ்வரதோ வர்ணதோ வா வியுக்தம் மந்த்ரஹீநம் , அத³க்ஷிணம் உக்தத³க்ஷிணாரஹிதம் , ஶ்ரத்³தா⁴விரஹிதம் யஜ்ஞம் தாமஸம் பரிசக்ஷதே தமோநிர்வ்ருத்தம் கத²யந்தி ॥ 13 ॥
அத² இதா³நீம் தப: த்ரிவித⁴ம் உச்யதே —
தே³வத்³விஜகு³ருப்ராஜ்ஞபூஜநம் ஶௌசமார்ஜவம் ।
ப்³ரஹ்மசர்யமஹிம்ஸா ச ஶாரீரம் தப உச்யதே ॥ 14 ॥
தே³வாஶ்ச த்³விஜாஶ்ச கு³ரவஶ்ச ப்ராஜ்ஞாஶ்ச தே³வத்³விஜகு³ருப்ராஜ்ஞா: தேஷாம் பூஜநம் தே³வத்³விஜகு³ருப்ராஜ்ஞபூஜநம் ,
ஶௌசம் ,
ஆர்ஜவம் ருஜுத்வம் ,
ப்³ரஹ்மசர்யம் அஹிம்ஸா ச ஶரீரநிர்வர்த்யம் ஶாரீரம் ஶரீரப்ரதா⁴நை: ஸர்வைரேவ கார்யகரணை: கர்த்ராதி³பி⁴: ஸாத்⁴யம் ஶாரீரம் தப: உச்யதே ।
‘பஞ்சைதே தஸ்ய ஹேதவ:’ (ப⁴. கீ³. 18 । 15) இதி ஹி வக்ஷ்யதி ॥ 14 ॥
அநுத்³வேக³கரம் வாக்யம் ஸத்யம் ப்ரியஹிதம் ச யத் ।
ஸ்வாத்⁴யாயாப்⁴யஸநம் சைவ வாங்மயம் தப உச்யதே ॥ 15 ॥
அநுத்³வேக³கரம் ப்ராணிநாம் அது³:க²கரம் வாக்யம் ஸத்யம் ப்ரியஹிதம் ச யத் ப்ரியஹிதே த்³ருஷ்டாத்³ருஷ்டார்தே² । அநுத்³வேக³கரத்வாதி³பி⁴: த⁴ர்மை: வாக்யம் விஶேஷ்யதே । விஶேஷணத⁴ர்மஸமுச்சயார்த²: ச—ஶப்³த³: । பரப்ரத்யயார்த²ம் ப்ரயுக்தஸ்ய வாக்யஸ்ய ஸத்யப்ரியஹிதாநுத்³வேக³கரத்வாநாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா ஹீநதா ஸ்யாத்³யதி³, ந தத்³வாங்மயம் தப: । ததா² ஸத்யவாக்யஸ்ய இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநதாயாம் ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । ததா² ப்ரியவாக்யஸ்யாபி இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநஸ்ய ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । ததா² ஹிதவாக்யஸ்யாபி இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநஸ்ய ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । கிம் புந: தத் தப: ? யத் ஸத்யம் வாக்யம் அநுத்³வேக³கரம் ப்ரியம் ஹிதம் ச, தத் தப: வாங்மயம் ; யதா² ‘ஶாந்தோ ப⁴வ வத்ஸ, ஸ்வாத்⁴யாயம் யோக³ம் ச அநுதிஷ்ட², ததா² தே ஶ்ரேயோ ப⁴விஷ்யதி’ இதி । ஸ்வாத்⁴யாயாப்⁴யஸநம் சைவ யதா²விதி⁴ வாங்மயம் தப: உச்யதே ॥ 15 ॥
மந:ப்ரஸாத³: ஸௌம்யத்வம் மௌநமாத்மவிநிக்³ரஹ: ।
பா⁴வஸம்ஶுத்³தி⁴ரித்யேதத்தபோ மாநஸமுச்யதே ॥ 16 ॥
மந:ப்ரஸாத³: மநஸ: ப்ரஶாந்தி:, ஸ்வச்ச²தாபாத³நம் ப்ரஸாத³:, ஸௌம்யத்வம் யத் ஸௌமநஸ்யம் ஆஹு: — முகா²தி³ப்ரஸாதா³தி³கார்யோந்நேயா அந்த:கரணஸ்ய வ்ருத்தி: । மௌநம் வாங்நியமோ(அ)பி மந:ஸம்யமபூர்வகோ ப⁴வதி இதி கார்யேண காரணம் உச்யதே மந:ஸம்யமோ மௌநமிதி । ஆத்மவிநிக்³ரஹ: மநோநிரோத⁴: ஸர்வத: ஸாமாந்யரூப: ஆத்மவிநிக்³ரஹ:, வாக்³விஷயஸ்யைவ மநஸ: ஸம்யம: மௌநம் இதி விஶேஷ: । பா⁴வஸம்ஶுத்³தி⁴: பரை: வ்யவஹாரகாலே அமாயாவித்வம் பா⁴வஸம்ஶுத்³தி⁴: । இத்யேதத் தப: மாநஸம் உச்யதே ॥ 16 ॥
யதோ²க்தம் காயிகம் வாசிகம் மாநஸம் ச தப: தப்தம் நரை: ஸத்த்வாதி³கு³ணபே⁴தே³ந கத²ம் த்ரிவித⁴ம் ப⁴வதீதி, உச்யதே —
ஶ்ரத்³த⁴யா பரயா தப்தம் தபஸ்தத்த்ரிவித⁴ம் நரை: ।
அப²லகாங்க்ஷிபி⁴ர்யுக்தை: ஸாத்த்விகம் பரிசக்ஷதே ॥ 17 ॥
ஶ்ரத்³த⁴யா ஆஸ்திக்யபு³த்³த்⁴யா பரயா ப்ரக்ருஷ்டயா தப்தம் அநுஷ்டி²தம் தப: தத் ப்ரக்ருதம் த்ரிவித⁴ம் த்ரிப்ரகாரம் த்ர்யதி⁴ஷ்டா²நம் நரை: அநுஷ்டா²த்ருபி⁴: அப²லாகாங்க்ஷிபி⁴: ப²லாகாங்க்ஷாரஹிதை: யுக்தை: ஸமாஹிதை: — யத் ஈத்³ருஶம் தப:, தத் ஸாத்த்விகம் ஸத்த்வநிர்வ்ருத்தம் பரிசக்ஷதே கத²யந்தி ஶிஷ்டா: ॥ 17 ॥
ஸத்காரமாநபூஜார்த²ம் தபோ த³ம்பே⁴ந சைவ யத் ।
க்ரியதே ததி³ஹ ப்ரோக்தம் ராஜஸம் சலமத்⁴ருவம் ॥ 18 ॥
ஸத்கார: ஸாது⁴கார: ‘ஸாது⁴: அயம் தபஸ்வீ ப்³ராஹ்மண:’ இத்யேவமர்த²ம் , மாநோ மாநநம் ப்ரத்யுத்தா²நாபி⁴வாத³நாதி³: தத³ர்த²ம் , பூஜா பாத³ப்ரக்ஷாலநார்சநாஶயித்ருத்வாதி³: தத³ர்த²ம் ச தப: ஸத்காரமாநபூஜார்த²ம் , த³ம்பே⁴ந சைவ யத் க்ரியதே தப: தத் இஹ ப்ரோக்தம் கதி²தம் ராஜஸம் சலம் காதா³சித்கப²லத்வேந அத்⁴ருவம் ॥ 18 ॥
மூட⁴க்³ராஹேணாத்மநோ யத்பீட³யா க்ரியதே தப: ।
பரஸ்யோத்ஸாத³நார்த²ம் வா தத்தாமஸமுதா³ஹ்ருதம் ॥ 19 ॥
மூட⁴க்³ராஹேண அவிவேகநிஶ்சயேந ஆத்மந: பீட³யா யத் க்ரியதே தப: பரஸ்ய உத்ஸாத³நார்த²ம் விநாஶார்த²ம் வா, தத் தாமஸம் தப: உதா³ஹ்ருதம் ॥ 19 ॥
இதா³நீம் தா³நத்ரைவித்⁴யம் உச்யதே —
அவிப⁴க்தம்+விப⁴க்தேஷு
தா³தவ்யமிதி யத்³தா³நம்
தீ³யதே(அ)நுபகாரிணே ।
தே³ஶே காலே ச பாத்ரே ச
தத்³தா³நம் ஸாத்த்விகம் ஸ்ம்ருதம் ॥ 20 ॥
தா³தவ்யமிதி ஏவம் மந: க்ருத்வா யத் தா³நம் தீ³யதே அநுபகாரிணே ப்ரத்யுபகாராஸமர்தா²ய, ஸமர்தா²யாபி நிரபேக்ஷம் தீ³யதே, தே³ஶே புண்யே குருக்ஷேத்ராதௌ³, காலே ஸங்க்ராந்த்யாதௌ³, பாத்ரே ச ஷட³ங்க³வித்³வேத³பாரக³ இத்யாதௌ³, தத் தா³நம் ஸாத்த்விகம் ஸ்ம்ருதம் ॥ 20 ॥
யத்து ப்ரத்யுபகாரார்த²ம்
ப²லமுத்³தி³ஶ்ய வா புந: ।
தீ³யதே ச பரிக்லிஷ்டம்
தத்³தா³நம் ராஜஸம் ஸ்ம்ருதம் ॥ 21 ॥
யத்து தா³நம் ப்ரத்யுபகாரார்த²ம் காலே து அயம் மாம் ப்ரத்யுபகரிஷ்யதி இத்யேவமர்த²ம் , ப²லம் வா அஸ்ய தா³நஸ்ய மே ப⁴விஷ்யதி அத்³ருஷ்டம் இதி, தத் உத்³தி³ஶ்ய புந: தீ³யதே ச பரிக்லிஷ்டம் கே²த³ஸம்யுக்தம் , தத் தா³நம் ராஜஸம் ஸ்ம்ருதம் ॥ 21 ॥
அதே³ஶகாலே யத்³தா³நமபாத்ரேப்⁴யஶ்ச தீ³யதே ।
அஸத்க்ருதமவஜ்ஞாதம் தத்தாமஸமுதா³ஹ்ருதம் ॥ 22 ॥
அதே³ஶகாலே அதே³ஶே அபுண்யதே³ஶே ம்லேச்சா²ஶுச்யாதி³ஸங்கீர்ணே அகாலே புண்யஹேதுத்வேந அப்ரக்²யாதே ஸங்க்ராந்த்யாதி³விஶேஷரஹிதே அபாத்ரேப்⁴யஶ்ச மூர்க²தஸ்கராதி³ப்⁴ய:, தே³ஶாதி³ஸம்பத்தௌ வா அஸத்க்ருதம் ப்ரியவசநபாத³ப்ரக்ஷாலநபூஜாதி³ரஹிதம் அவஜ்ஞாதம் பாத்ரபரிப⁴வயுக்தம் ச யத் தா³நம் , தத் தாமஸம் உதா³ஹ்ருதம் ॥ 22 ॥
யஜ்ஞதா³நதப:ப்ரப்⁴ருதீநாம் ஸாத்³கு³ண்யகரணாய அயம் உபதே³ஶ: உச்யதே —
ஓம் தத்ஸதி³தி நிர்தே³ஶோ ப்³ரஹ்மணஸ்த்ரிவித⁴: ஸ்ம்ருத: ।
ப்³ராஹ்மணாஸ்தேந வேதா³ஶ்ச யஜ்ஞாஶ்ச விஹிதா: புரா ॥ 23 ॥
ஓம் தத் ஸத் இதி ஏவம் நிர்தே³ஶ:, நிர்தி³ஶ்யதே அநேநேதி நிர்தே³ஶ:, த்ரிவிதோ⁴ நாமநிர்தே³ஶ: ப்³ரஹ்மண: ஸ்ம்ருத: சிந்தித: வேதா³ந்தேஷு ப்³ரஹ்மவித்³பி⁴: । ப்³ராஹ்மணா: தேந நிர்தே³ஶேந த்ரிவிதே⁴ந வேதா³ஶ்ச யஜ்ஞாஶ்ச விஹிதா: நிர்மிதா: புரா பூர்வம் இதி நிர்தே³ஶஸ்துத்யர்த²ம் உச்யதே ॥ 23 ॥
தஸ்மாதோ³மித்யுதா³ஹ்ருத்ய யஜ்ஞதா³நதப:க்ரியா: ।
ப்ரவர்தந்தே விதா⁴நோக்தா: ஸததம் ப்³ரஹ்மவாதி³நாம் ॥ 24 ॥
தஸ்மாத் ‘ஓம் இதி உதா³ஹ்ருத்ய’ உச்சார்ய யஜ்ஞதா³நதப:க்ரியா: யஜ்ஞாதி³ஸ்வரூபா: க்ரியா: ப்ரவர்தந்தே விதா⁴நோக்தா: ஶாஸ்த்ரசோதி³தா: ஸததம் ஸர்வதா³ ப்³ரஹ்மவாதி³நாம் ப்³ரஹ்மவத³நஶீலாநாம் ॥ 24 ॥
ததி³த்யநபி⁴ஸந்தா⁴ய
ப²லம் யஜ்ஞதப:க்ரியா: ।
தா³நக்ரியாஶ்ச விவிதா⁴:
க்ரியந்தே மோக்ஷகாங்க்ஷிபி⁴: ॥ 25 ॥
தத் இதி அநபி⁴ஸந்தா⁴ய, ‘தத்’ இதி ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நம் உச்சார்ய அநபி⁴ஸந்தா⁴ய ச யஜ்ஞாதி³கர்மண: ப²லம் யஜ்ஞதப:க்ரியா: யஜ்ஞக்ரியாஶ்ச தப:க்ரியாஶ்ச யஜ்ஞதப:க்ரியா: தா³நக்ரியாஶ்ச விவிதா⁴: க்ஷேத்ரஹிரண்யப்ரதா³நாதி³லக்ஷணா: க்ரியந்தே நிர்வர்த்யந்தே மோக்ஷகாங்க்ஷிபி⁴: மோக்ஷார்தி²பி⁴: முமுக்ஷுபி⁴: ॥ 25 ॥
ஓந்தச்ச²ப்³த³யோ: விநியோக³: உக்த: । அத² இதா³நீம் ஸச்ச²ப்³த³ஸ்ய விநியோக³: கத்²யதே —
ஸத்³பா⁴வே ஸாது⁴பா⁴வே ச ஸதி³த்யேதத்ப்ரயுஜ்யதே ।
ப்ரஶஸ்தே கர்மணி ததா² ஸச்ச²ப்³த³: பார்த² யுஜ்யதே ॥ 26 ॥
ஸத்³பா⁴வே, அஸத: ஸத்³பா⁴வே யதா² அவித்³யமாநஸ்ய புத்ரஸ்ய ஜந்மநி, ததா² ஸாது⁴பா⁴வே ச அஸத்³வ்ருத்தஸ்ய அஸாதோ⁴: ஸத்³வ்ருத்ததா ஸாது⁴பா⁴வ: தஸ்மிந் ஸாது⁴பா⁴வே ச ஸத் இத்யேதத் அபி⁴தா⁴நம் ப்³ரஹ்மண: ப்ரயுஜ்யதே அபி⁴தீ⁴யதே । ப்ரஶஸ்தே கர்மணி விவாஹாதௌ³ ச ததா² ஸச்ச²ப்³த³: பார்த², யுஜ்யதே ப்ரயுஜ்யதே இத்யேதத் ॥ 26 ॥
யஜ்ஞே தபஸி தா³நே ச ஸ்தி²தி: ஸதி³தி சோச்யதே ।
கர்ம சைவ தத³ர்தீ²யம் ஸதி³த்யேவாபி⁴தீ⁴யதே ॥ 27 ॥
யஜ்ஞே யஜ்ஞகர்மணி யா ஸ்தி²தி:, தபஸி ச யா ஸ்தி²தி:, தா³நே ச யா ஸ்தி²தி:, ஸா ஸத் இதி ச உச்யதே வித்³வத்³பி⁴: । கர்ம ச ஏவ தத³ர்தீ²யம் யஜ்ஞதா³நதபோர்தீ²யம் ; அத²வா, யஸ்ய அபி⁴தா⁴நத்ரயம் ப்ரக்ருதம் தத³ர்தீ²யம் யஜ்ஞதா³நதபோர்தீ²யம் ஈஶ்வரார்தீ²யம் இத்யேதத் ; ஸத் இத்யேவ அபி⁴தீ⁴யதே । தத் ஏதத் யஜ்ஞதா³நதபஆதி³ கர்ம அஸாத்த்விகம் விகு³ணமபி ஶ்ரத்³தா⁴பூர்வகம் ப்³ரஹ்மண: அபி⁴தா⁴நத்ரயப்ரயோகே³ண ஸகு³ணம் ஸாத்த்விகம் ஸம்பாதி³தம் ப⁴வதி ॥ 27 ॥
தத்ர ச ஸர்வத்ர ஶ்ரத்³தா⁴ப்ரதா⁴நதயா ஸர்வம் ஸம்பாத்³யதே யஸ்மாத் , தஸ்மாத் —
அஶ்ரத்³த⁴யா ஹுதம் த³த்தம் தபஸ்தப்தம் க்ருதம் ச யத் ।
அஸதி³த்யுச்யதே பார்த² ந ச தத்ப்ரேத்ய நோ இஹ ॥ 28 ॥
அஶ்ரத்³த⁴யா ஹுதம் ஹவநம் க்ருதம் , அஶ்ரத்³த⁴யா த³த்தம் ப்³ராஹ்மணேப்⁴ய:, அஶ்ரத்³த⁴யா தப: தப்தம் அநுஷ்டி²தம் , ததா² அஶ்ரத்³த⁴யைவ க்ருதம் யத் ஸ்துதிநமஸ்காராதி³, தத் ஸர்வம் அஸத் இதி உச்யதே, மத்ப்ராப்திஸாத⁴நமார்க³பா³ஹ்யத்வாத் பார்த² । ந ச தத் ப³ஹுலாயாஸமபி ப்ரேத்ய ப²லாய நோ அபி இஹார்த²ம் , ஸாது⁴பி⁴: நிந்தி³தத்வாத் இதி ॥ 28 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யே ஸப்தத³ஶோ(அ)த்⁴யாய: ॥