तद्व्याख्यातुं व्यावर्त्यमनुवदति -
यदिति ।
तस्य निरासयोग्यत्वमाह -
तदिति ।
कथं तर्हि तन्निराकरणं, तत्र सूत्रमादाय व्याकरोति -
अत्रेति ।
मिथ्यात्वाविशेषादसिद्धं वैधर्म्यमित्याह -
किमिति ।
तत्र साध्यं निरालम्बनत्वं सर्वथैवालम्बनशून्यत्वं वा वास्तवसदालम्बनवैधुर्यं वा व्यावहारिकसदालम्बनहीनत्वं वा । आद्ये दृष्टान्तस्य साध्यविकलता, तत्रापि काल्पनिकालम्बनवत्त्वोपगमात् । द्वितीये सिद्धसाध्यता । तृतीये बाध्यत्वस्य प्रयोजकत्वात्प्रत्ययत्वमप्रयोजकमित्याह -
बाधेति ।
स्वप्नादिधियां व्यावहारिकसदालम्बनहीनत्वे बाध्यत्वं प्रयोजकमित्युक्तं प्रकटयति -
बाध्यते हीति ।
बाधमेवाभिनयति -
मिथ्येति ।
तस्य मिथ्यात्वे कथं प्रथेत्याशङ्क्याह -
न हीति ।
निद्राग्लानमिति करणदोषोक्तिः ।
मायादिषु बाध्यत्वाभावेऽपि व्यावहारिकसदालम्बनशून्यत्वादुपाधेः साध्याव्याप्तिरित्याशङ्क्याह -
एवमिति ।
साधनव्याप्तिं निराह -
नैवमिति ।
परमतेन स्वप्नस्य स्मृतित्वमुपेत्य सूत्रं विधान्तरेण योजयति -
अपि चेति ।
तथापि कथं वैधर्म्यं, तदाह -
स्मृतीति ।
किं तद्वैलक्षण्यं, तदाह -
अर्थेति ।
स्मृतेरर्थविप्रयोगमुदाहरति -
इष्टमिति ।
स्वप्नजागरयोरेवं वैधर्म्येऽपि किमनुमानस्येत्याशङ्क्याह -
तत्रेति ।
उक्तनीत्या तस्मिन्वैधर्म्ये स्थिते सतीति यावत् । अप्रमाकरणजत्वोपाधेर्न निरालम्बनत्वानुमानमित्यर्थः ।
उभयोरन्तरमसिद्धमित्याशङ्क्यानुभवविरोधान्मैवमित्याह -
न चेति ।
इतश्च न निरालम्बनत्वानुमानमित्याह -
अपि चेति ।
स्वतो जागरितधियां निरालम्बनत्वोक्तौ दृष्टिविरोधे तन्निरासार्थमनुमानमुच्यते, तस्मिन्नक्तेऽपि तद्विरोधतादवस्थ्यमिति कालात्ययापदिष्टत्वमाह -
अनुभवेति ।
तद्विरोधेन स्वतो निरालम्बनत्वाभावेऽपि स्वप्नसाधर्म्यात्तद्भविष्यतीत्याशङ्क्याह -
न चेति ।
स्वतोऽसतो धर्मस्यन्यसाधर्म्यादपि सत्त्वाभावे दृष्टान्तमाह -
न हीति ।
वैधर्म्यमुक्त्वा साधर्म्यं वदतो विरोधमाशङ्क्याह -
दर्शितं त्विति ॥ २९ ॥