दृष्टान्तं व्याचष्टे -
यथेति ।
तत्र हेतुमाह -
अप्राप्तेष्विति ।
सूत्रावयवं व्याकुर्वन्दार्ष्टान्तिकमाह -
एवमिति ।
परानुमाने फलितं दोषमाह -
अतश्चेति ।
अतःशब्दोक्तं हेतुं स्पष्टयति -
गुणस्येति ।
उक्तहेत्वसिद्धिं ब्रुवन्व्यभिचारं वारयति -
गन्धस्येति ।
किमिदमनुमेयं किं वाऽघ्यक्षमिति विकल्प्याद्यं प्रत्याह -
नेति ।
विश्लिष्टावयवानामल्पत्वादपक्षयो न भातीत्याशङ्क्याह -
अक्षीयमाणमिति ।
तथात्वेनानुभूयमानमिति यावत् । विमतमवियुक्तावयवं, पूर्वावस्थातो गुरुत्वाद्यपचयहीनत्वात् , संमतवदित्यर्थः ।
हेतोरन्यथासिद्धिरिति शङ्कते -
स्यादिति ।
विश्लष्टानामल्पत्वादित्युपलक्षणम् । द्रव्यान्तराणूनामनुप्रविष्टत्वादित्यपि द्रष्टव्यम् । विश्लोषानुप्रवेशाभ्यां सन्नपि विशेषो गुरुत्वाद्यपचयरूपः सौक्ष्म्यान्नोपलक्ष्यत इत्यर्थः ।
नासिकापुटं प्रति गतानां गन्धवदवयवानामध्यक्षेणाग्रहादागतिरयुक्तेत्याशङ्क्यायोग्यत्वादग्रहणमित्याह -
सूक्ष्मा हीति ।
परमाणुशब्देन परकीया वा परमाणवस्त्रसरेणवो वा गृह्येरन् । आद्ये तद्गतरूपादिवद्गन्धस्यापि नोपलब्धिः स्यादित्याह -
नेति ।
द्वितीयं प्रत्याह -
स्फुटेति ।
त्रसरेणुग्रहेऽपि नागकेसरादिष्वपि दूरेषु स्फुटगन्धधीर्भवति न भवेन्नासिकापुटं प्रविष्टानां गन्धवतां त्रसरेणुमात्रत्वादित्यर्थः ।
गन्धस्याश्रयेण सह गतिरनुमेयेति प्रतिक्षिप्य प्रत्यक्षपक्षं प्रत्याह -
नचेति ।
कथं तर्हि लौकिकी धीः, तत्राह -
गन्ध इति ।
गन्धो नाश्रयादन्यत्र वर्तते, गुणत्वात् , रूपादिवदित्यनुमानान्नेदं व्यभिचारस्थलमिति शङ्कते -
रूपेति ।
आश्रयेण सहैव गतिर्वा तद्गत्यभावे गन्धस्यापि तद्राहित्यं वा साध्यम् । आद्ये पूर्वोक्तदोषं मत्वा द्वितीयं प्रत्याह -
नेति ।
प्रत्यक्षविरोधादनुमानानुत्थाने फलितमाह -
तस्मादिति ।
तद्विरोधेऽपि तदुत्थितावतिप्रसक्तिं वक्ति -
नहीति ॥ २६ ॥