उक्तेऽर्थे सूत्रमवतारयति -

तदेतदिति ।

तदक्षराणि व्याकरोति -

त्वर्थे चेति ।

चकारोऽवधारणे ।

तुशब्दार्थमेव स्फोरयति -

नैवमिति ।

तत्र दृष्टान्तं व्याचक्षाणो हेतुमाह -

यथेति ।

अन्यैरप्रेर्यत्वं स्वस्थत्वम् । मानसप्रयत्नराहित्यं निर्वृतत्वम् । कायचेष्टाशून्यत्वं निर्व्यापारत्वम् । बुद्ध्यादिसम्पिण्डितैकद्रव्ये सत्येव जागरादौ क्रियादर्शनादसति तस्मिन्केवलात्मनि स्वापादौ तददर्शनाद्विशिष्टस्य क्रियाकारणत्वम् । तत्रापि निमित्तादुपादानस्य कार्यान्वयित्वेनान्तरङ्गत्वादुपादानत्वमन्वयव्यतिरेकाभ्यामुक्तन्यायवद्भ्यां ब्रह्मात्मत्वशास्त्रोपबृंहिताभ्यां लभ्यमिति भावः ।

सम्प्रसादे कर्तृत्वरहितस्यापि जागरादौ कर्तृत्वं चेन्मुक्तावपि तथैव स्यादित्याशङ्क्याह -

तथेति ।

तत्र कारणसद्भावाद्युक्तं कर्तृत्वम् , इह तदभावान्नेेति भावः ।

यथा कर्तृत्वादिशक्तियुक्तस्य तक्ष्णो वास्यादिप्रेरकत्वेन कर्तृत्वमेवमिहापि स्याद्दृष्टान्तदार्ष्टान्तिकयोस्तुल्यत्वादित्याशङ्क्याह -

तक्षेति ।

इतोऽपि विवक्षितांशेन साम्यं न त्वत्यन्तमित्याह -

न त्विति ।