किं विद्यायुक्तस्य कर्मणो विद्याहीनादन्तरङ्गत्वमुच्यते किंवा केवलं कर्म विद्याहेतुरेव नेति । तत्राद्यमङ्गीकरोति -

सत्यमिति ।

द्वितीयं दूषयति -

तथापीति ।

तत्र प्रश्नपूर्वकं श्रुतिविरोथं हेतुमाह -

कस्मादिति ।

उक्तमर्थमाक्षेपसमाधिभ्यां साधयति -

नन्वित्यादिना ।

केवलस्य कर्मणो विद्यां प्रत्यनङ्गत्वमेव किं न स्यात् , तत्राह -

न त्विति ।

विविदिषन्ति यज्ञेनेत्यविशेषश्रुतमपि विद्यासहिते यज्ञादावुपसंहर्तव्यमित्याशङ्क्य श्रुत्या केवलस्यापि कर्मणो वीर्यवत्त्वाभ्यनुज्ञानान्मैवमिति सूत्रव्याख्यापूर्वकमाह -

तथाहीति ।

वीर्यवत्त्वप्रतीतावपि कुतो विद्यासाधनत्वमित्याशङ्क्याकिञ्चित्करस्य वीर्यवत्त्वायोगादित्याह -

कर्मणश्चेति ।

कर्मणां पारम्पर्येण मोक्षान्वयं दर्शयितुमुपसंहरति -

तस्मादिति ।

विधुरादेराश्रमकर्मस्वनधिकारात्तदीयं जप्यादि विद्यासाधनमित्यन्तरा चापीत्यत्रोक्तम् । इह तु विद्योपेतेषु कर्मसु शक्तस्य तत्त्यागेन केवलकर्मकारिणो न विद्या सेत्स्यतीत्याशङ्क्य समाहितमिति द्रष्टव्यम् ॥ १८ ॥