सङ्कर्षणादीनामुत्पत्त्यसम्भवेऽपि व्यूहचतुष्टयं स्यादिति सूत्रव्यावर्त्यमाशङ्कते -

अथापि स्यादिति ।

ज्ञानैश्वर्ययोः शक्तिरान्तरं सामर्थ्यम् , बलं शरीरसामर्थ्यम् , वीर्यं शौर्यम् , तेजः प्रागल्भ्यमेतैरन्विता यस्मात्सङ्कर्षणादयस्तस्मादीश्वरा एवेत्यर्थः ।

सर्वेषामीश्वरत्वे पञ्चरात्रोक्तिमाह -

वासुदेवा एवेति ।

निर्दोषा रागादिशून्याः । निरधिष्ठानाः प्रकृत्यजन्याः । निरवद्या नाशादिरहिता इत्यर्थः ।

ईश्वरत्वाज्जन्मासम्भवो गुण एवेत्याह -

तस्मादिति ।

सूत्रेण सिद्धान्तयति -

अत्रेति ।

एवमपि । चतुर्णामीश्वरत्वेन विज्ञानशक्त्यादिभावेऽपीत्यर्थः ।

प्रकारान्तरं पृच्छति -

कथमिति ।

किं चत्वारः स्वतन्त्रा भिन्ना एव उतैकस्य विकारत्वेनाभिन्नाः । आद्यमनूद्य दूषयति -

यदीत्यादिना ।

द्वितीये विकाराः प्रकृतितुल्या वा न्यूना वा । आद्यमुत्थाप्य निषेधति -

अथेत्यादिना ।

न्यूनत्वपक्षेऽपसिद्धान्तमाह -

न च पञ्चेति ।

यदि न्यूना अपि भगवतो व्यूहास्तदा चतुष्ट्वव्याघात इत्याह -

न चैत इति ॥४४॥