तत्रैव हेत्वन्तरार्थं सूत्रं व्याचष्टे -
इतश्चेत्यादिना ।
वृत्तिरवस्था । अग्निमन्थनादिकं वीर्यवत्कर्म ।
कामादिवृत्तिवज्ज्ञानेऽपि पञ्चत्वनियमो नास्तीत्यरुचिं स्वयमेवोद्भाव्य पक्षान्तरं गृह्णाति -
नन्वत्रापीत्यादिना ।
प्रमाणं प्रमितिः विपर्ययो भ्रमः । शशविषाणादिज्ञानं विकल्पः । तामसी वृत्तिर्निद्रा । स्मृतिः प्रसिद्धा ।
भ्रमनिद्रयोरविद्यावृत्तित्वान्न मनोवृत्तित्वमित्यरुच्या स्वमतमाह -
बह्विति ।
सूत्रस्यार्थान्तरमाह -
जीवेति ।
तदेवं प्राणवायोर्भेदाभेदश्रुत्योरविरोध इति सिद्धम् ॥१२॥