ब्रह्मसूत्रभाष्यम्
द्वितीयोऽध्यायःचतुर्थः पादः
भाष्यरत्नप्रभाव्याख्या
 
वैशेष्यात्तु तद्वादस्तद्वादः ॥ २२ ॥
तुशब्देन चोदितं दोषमपनुदति; विशेषस्य भावो वैशेष्यम् , भूयस्त्वमिति यावत्सत्यपि त्रिवृत्करणे क्वचित्कस्यचिद्भूतधातोर्भूयस्त्वमुपलभ्यतेअग्नेस्तेजोभूयस्त्वम् , उदकस्याब्भूयस्त्वम् , पृथिव्या अन्नभूयस्त्वम् इतिव्यवहारप्रसिद्ध्यर्थं चेदं त्रिवृत्करणम्व्यवहारश्च त्रिवृत्कृतरज्जुवदेकत्वापत्तौ सत्याम् , भेदेन भूतत्रयगोचरो लोकस्य प्रसिध्येत्तस्मात्सत्यपि त्रिवृत्करणे वैशेष्यादेव तेजोबन्नविशेषवादो भूतभौतिकविषय उपपद्यते । ‘तद्वादस्तद्वादःइति पदाभ्यासः अध्यायपरिसमाप्तिं द्योतयति ॥ २२ ॥

तदुत्तरत्वेन सूत्रं व्याचष्टे -

तुशब्देनेति ।

स्वभावाधिक्यं वैशेष्यं किमर्थं कृतमित्यत आह -

व्यवहारप्रसिद्ध्यर्थमिति ।

एवं स्मृतिन्यायमतान्तरश्रुतिभिरविरोधो ब्रह्मणि वेदान्ततात्पर्यस्येति सिद्धम् ॥२२॥

इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यश्रीमद्गोविन्दानन्दभगवत्पादकृतौ शारीरकमीमांसाव्याख्यायां भाष्यरत्नप्रभायां द्वितीयाध्यायस्य चतुर्थः पादः ॥४॥