ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:த்ருதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
அத² ஹேமமாஸந்யம் ப்ராணமூசுஸ்த்வம் ந உத்³கா³யேதி ததே²தி தேப்⁴ய ஏஷ ப்ராண உத³கா³யத்தே விது³ரநேந வை ந உத்³கா³த்ராத்யேஷ்யந்தீதி தமபி⁴த்³ருத்ய பாப்மநாவிவ்யத்ஸந்ஸ யதா²ஶ்மாநம்ருத்வா லோஷ்டோ வித்⁴வம்ஸேதைவம் ஹைவ வித்⁴வம்ஸமாநா விஷ்வஞ்சோ விநேஶுஸ்ததோ தே³வா அப⁴வந்பராஸுரா ப⁴வத்யாத்மநா பராஸ்ய த்³விஷந்ப்⁴ராத்ருவ்யோ ப⁴வதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 7 ॥
அத² அநந்தரம் , ஹ இமமித்யபி⁴நயப்ரத³ர்ஶநார்த²ம் , ஆஸந்யம் ஆஸ்யே ப⁴வமாஸந்யம் முகா²ந்தர்பி³லஸ்த²ம் ப்ராணமூசு: — ‘த்வம் ந உத்³கா³ய’ இதி । ததே²த்யேவம் ஶரணமுபக³தேப்⁴ய: ஸ ஏஷ ப்ராணோ முக்²ய உத³கா³யத் இத்யாதி³ பூர்வவத் । பாப்மநா அவிவ்யத்ஸந் வேத⁴நம் கர்துமிஷ்டவந்த:, தே ச தோ³ஷாஸம்ஸர்கி³ணம் ஸந்தம் முக்²யம் ப்ராணம் , ஸ்வேந ஆஸங்க³தோ³ஷேண வாகா³தி³ஷு லப்³த⁴ப்ரஸராஸ்தத³ப்⁴யாஸாநுவ்ருத்த்யா, ஸம்ஸ்ரக்ஷ்யமாணா விநேஶு: விநஷ்டா வித்⁴வஸ்தா: ; கத²மிவேதி த்³ருஷ்டாந்த உச்யதே — ஸ யதா² ஸ த்³ருஷ்டாந்தோ யதா² — லோகே அஶ்மாநம் பாஷாணம் , ருத்வா க³த்வா ப்ராப்ய, லோஷ்ட: பாம்ஸுபிண்ட³:, பாஷாணசூர்ணநாயாஶ்மநி நிக்ஷிப்த: ஸ்வயம் வித்⁴வம்ஸேத விஸ்ரம்ஸேத விசூர்ணீப⁴வேத் ; ஏவம் ஹைவ யதா²யம் த்³ருஷ்டாந்த ஏவமேவ, வித்⁴வம்ஸமாநா விஶேஷேண த்⁴வம்ஸமாநா:, விஷ்வஞ்ச: நாநாக³தய:, விநேஶு: விநஷ்டா:, யத: ; — தத: தஸ்மாதா³ஸுரவிநாஶாத்³தே³வத்வப்ரதிப³ந்த⁴பூ⁴தேப்⁴ய: ஸ்வாபா⁴விகாஸங்க³ஜநிதபாப்மப்⁴யோ வியோகா³த் , அஸம்ஸர்க³த⁴ர்மிமுக்²யப்ராணாஶ்ரயப³லாத் , தே³வா: வாகா³த³ய: ப்ரக்ருதா:, அப⁴வந் ; கிமப⁴வந் ? ஸ்வம் தே³வதாரூபமக்³ந்யாத்³யாத்மகம் வக்ஷ்யமாணம் । பூர்வமப்யக்³ந்யாத்³யாத்மகா ஏவ ஸந்த: ஸ்வாபா⁴விகேந பாப்மநா திரஸ்க்ருதவிஜ்ஞாநா: பிண்ட³மாத்ராபி⁴மாநா ஆஸந் । தே தத்பாப்மவியோகா³து³ஜ்ஜி²த்வா பிண்ட³மாத்ராபி⁴மாநம் ஶாஸ்த்ரஸமர்பிதவாகா³த்³யக்³ந்யாத்³யாத்மாபி⁴மாநா ப³பூ⁴வுரித்யர்த²: । கிஞ்ச தே ப்ரதிபக்ஷபூ⁴தா அஸுரா: பரா — அப⁴வந்நித்யநுவர்ததே ; பராபூ⁴தா விநஷ்டா இத்யர்த²: । யதா² புராகல்பேந வர்ணித: பூர்வயஜமாநோ(அ)திக்ராந்தகாலிக: ஏதாமேவாக்²யாயிகாரூபாம் ஶ்ருதிம் த்³ருஷ்ட்வா, தேநைவ க்ரமேண வாகா³தி³தே³வதா: பரீக்ஷ்ய, தாஶ்சாபோஹ்யாஸங்க³பாப்மாஸ்பத³தோ³ஷவத்த்வேநாதோ³ஷாஸ்பத³ம் முக்²யம் ப்ராணமாத்மத்வேநோபக³ம்ய, வாகா³த்³யாத்⁴யாத்மிகபிண்ட³மாத்ரபரிச்சி²ந்நாத்மாபி⁴மாநம் ஹித்வா, வைராஜபிண்டா³பி⁴மாநம் வாகா³த்³யக்³ந்யாத்³யாத்மவிஷயம் வர்தமாநப்ரஜாபதித்வம் ஶாஸ்த்ரப்ரகாஶிதம் ப்ரதிபந்ந: ; ததை²வாயம் யஜமாநஸ்தேநைவ விதி⁴நா ப⁴வதி ப்ரஜாபதிஸ்வரூபேணாத்மநா ; பரா ச, அஸ்ய ப்ரஜாபதித்வப்ரதிபக்ஷபூ⁴த: பாப்மா த்³விஷந்ப்⁴ராத்ருவ்ய:, ப⁴வதி ; — யதோ(அ)த்³வேஷ்டாபி ப⁴வதி கஶ்சித்³ப்⁴ராத்ருவ்யோ ப⁴ரதாதி³துல்ய: ; யஸ்த்விந்த்³ரியவிஷயாஸங்க³ஜநித: பாப்மா, ப்⁴ராத்ருவ்யோ த்³வேஷ்டா ச, பாரமார்தி²காத்மஸ்வரூபதிரஸ்கரணஹேதுத்வாத் — ஸ ச பராப⁴வதி விஶீர்யதே, லோஷ்டவத் , ப்ராணபரிஷ்வங்கா³த் । கஸ்யைதத்ப²லமித்யாஹ — ய ஏவம் வேத³, யதோ²க்தம் ப்ராணமாத்மத்வேந ப்ரதிபத்³யதே பூர்வயஜமாநவதி³த்யர்த²: ॥

ஸம்ப்ரதி முக்²யப்ராணஸ்ய மந்த்ரப்ரகாஶ்யத்வமுபாஸ்யத்வம் ச வக்துமுத்தரவாக்யமுபாதா³ய வ்யாகரோதி —

வாகா³தீ³தி ।

க்ரமேணோபாஸீநா இதி ஸம்ப³ந்த⁴: வாகா³தி³ஷு நைராஶ்யாநாந்தர்யமத²ஶப்³தா³ர்த²: ।

விவக்ஷிதார்த²ஜ்ஞாபகோ(அ)ஸாதா⁴ரணோ தே³ஹதத³வயவவ்யாபாரோ(அ)பி⁴நய: । தோ³ஷாஸம்ஸர்கி³ணம் தோ³ஷேண ஸம்ஸ்ருஷ்டம் கர்த்ருமிச்சா² குதோ ஜாதேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸ்வேநேதி ।

தத³ப்⁴யாஸாநுவ்ருத்த்யா தஸ்ய பாப்மஸம்ஸர்க³கரணஸ்யாப்⁴யாஸவஶாதி³தி யாவத் ।

உக்தமர்த²ம் த்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி —

கத²மித்யாதி³நா ।

அஸுரநாஶேநா(அ)(அ)ஸம்க³ஜநிதபாப்மவியோகே³ ஹேதுமாஹ —

அஸம்ஸர்கே³தி ।

வக்ஷ்யமாணம் ஸோ(அ)க்³நிரப⁴வதி³த்யாதி³நேதி ஶேஷ: ।

வாகா³தீ³நாம் ஸ்தி²தாநாம் நஷ்டாநாம் ச குதோ(அ)க்³ந்யாதி³ரூபத்வமித்யாஶங்க்யாஹ —

பூர்வமபீதி ।

ந தர்ஹி தேஷாம் பரிச்சே²தா³பி⁴மாந: ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸ்வாபா⁴விகேநேதி ।

பரிச்சே²தா³பி⁴மாநாத³க்³ந்யாத்³யாத்மாபி⁴மாநஸ்ய ப³லவத்த்வம் ஸூசயதி —

ஶாஸ்த்ரேதி ।

ந கேவலமத்ரோக்தாநாமேவாஸுராணாமஸம்ஸர்க³த⁴ர்மிப்ராணாஶ்ரயாத்³விநாஶ: கிந்து தத்துல்யஜாதீயாநாமபீத்யபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ —

கிஞ்சேதி ।

வாகா³தீ³நாமக்³ந்யாதி³பா⁴வாபத்திவசநேந தத்ஸம்ஹதஸ்ய யஜமாநஸ்ய தே³வதாப்ராப்திராஸுரபாப்மத்⁴வம்ஸஶ்ச ப²லமித்யுக்தம் தத்ர பூர்வகல்பீயயஜமாநஸ்யாதிஶயஶாலித்வாத்³யதோ²க்தப²லவத்த்வே(அ)பி நேதா³நீந்தநஸ்யைவமித்யாஶங்க்ய ப⁴வதீத்யாதி³ஶ்ருதிமவதாரயதி —

யதே²தி ।

பூர்வகல்பநாப்ரகாரேண பூர்வஜந்மஸ்தோ² யஜமாந: ஶாஸ்த்ரப்ரகாஶிதம் வர்தமாநப்ரஜாபதித்வம் ப்ரதிபந்நோ யதே²தி ஸம்ப³ந்த⁴: । பூர்வயஜமாந இத்யஸ்ய வ்யாக்²யா அதிக்ராந்தகாலிக இதி ।

புராகல்பமேவ த³ர்ஶயதி —

ஏதாமிதி ।

தேநேதி ஶ்ருத்யுக்தேநேத்யேதத் । தேநைவ விதி⁴நா ஶ்ருதிப்ரகாஶிதேந க்ரமேண முக்²யம் ப்ராணமாத்மத்வேநோபக³ம்யேதி ஶேஷ: ।

ஸபத்நோ ப்⁴ராத்ருவ்யஸ்தஸ்ய த்³விஷந்நிதி குதோ விஶேஷணமர்த²ஸித்³த⁴த்வாத்³த்³வேஷஸ்யேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யத இதி ।

தஸ்ய த்³வேஷ்ட்ருத்வநியமே ஹேதுமாஹ —

பாரமார்தி²கேதி ।

அபரிசி²ந்நதே³வதாத்வமத்ர பாரமார்தி²கமாத்மஸ்வரூபம் விவக்ஷிதம் தத்திரஸ்கரணகாரணத்வாது³க்தபாப்மநோ விஶேஷணமர்த²வதி³தி ஶேஷ: ।

‘யதா³க்³நேயோ(அ)ஷ்டாகபால’ இதிவத்³ ‘ய ஏவம் வேதே³’தி ப்ரஸித்³தா⁴ர்தோ²பப³ந்தே⁴(அ)பி விதி⁴பரம் வாக்யமதஶ்சைவம் வித்³யாதி³தி விவக்ஷிதமித்யபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ —

யதோ²க்தமிதி ॥7॥