ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:த்ருதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஸா வா ஏஷா தே³வதா தூ³ர்நாம தூ³ரம் ஹ்யஸ்யா ம்ருத்யுர்தூ³ரம் ஹ வா அஸ்மாந்ம்ருத்யுர்ப⁴வதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 9 ॥
ஸ்யாந்மதம் ப்ராணஸ்ய விஶுத்³தி⁴ரஸித்³தே⁴தி ; நநு பரிஹ்ருதமேதத்³வாகா³தீ³நாம் கல்யாணவத³நாத்³யாஸங்க³வத்ப்ராணஸ்யாஸங்கா³ஸ்பதா³பா⁴வேந ; பா³ட⁴ம் ; கிம் த்வாங்கி³ரஸத்வேந வாகா³தீ³நாமாத்மத்வோக்த்யா வாகா³தி³த்³வாரேண ஶவஸ்ப்ருஷ்டிதத்ஸ்ப்ருஷ்டேரிவாஶுத்³த⁴தா ஶங்க்யத இதி । ஆஹ — ஶுத்³த⁴ ஏவ ப்ராண: ; குத: ? ஸா வா ஏஷா தே³வதா தூ³ர்நாம — யம் ப்ராணம் ப்ராப்யாஶ்மாநமிவ லோஷ்டவத்³வித்⁴வஸ்தா அஸுரா: ; தம் பராம்ருஶதி — ஸேதி ; ஸைவைஷா, யேயம் வர்தமாநயஜமாநஶரீரஸ்தா² தே³வைர்நிர்தா⁴ரிதா ‘அயமாஸ்யே(அ)ந்த:’ இதி ; தே³வதா ச ஸா ஸ்யாத் , உபாஸநக்ரியாயா: கர்மபா⁴வேந கு³ணபூ⁴தத்வாத் ; யஸ்மாத்ஸா தூ³ர்நாம தூ³ரித்யேவம் க்²யாதா — நாமஶப்³த³: க்²யாபநபர்யாய: — தஸ்மாத்ப்ரஸித்³தா⁴ஸ்யா விஶுத்³தி⁴:, தூ³ர்நாமத்வாத் ; குத: புநர்தூ³ர்நாமத்வமித்யாஹ — தூ³ரம் தூ³ரே, ஹி யஸ்மாத் , அஸ்யா: ப்ராணதே³வதாயா:, ம்ருத்யுராஸங்க³லக்ஷண: பாப்மா ; அஸம்ஶ்லேஷத⁴ர்மித்வாத்ப்ராணஸ்ய ஸமீபஸ்த²ஸ்யாபி தூ³ரதா ம்ருத்யோ: ; தஸ்மாத்³தூ³ரித்யேவம் க்²யாதி: ; ஏவம் ப்ராணஸ்ய விஶுத்³தி⁴ர்ஜ்ஞாபிதா । விது³ஷ: ப²லமுச்யதே — தூ³ரம் ஹ வா அஸ்மாந்ம்ருத்யுர்ப⁴வதி — அஸ்மாதே³வம்வித³:, ய ஏவம் வேத³ தஸ்மாத் , ஏவமிதி — ப்ரக்ருதம் விஶுத்³தி⁴கு³ணோபேதம் ப்ராணமுபாஸ்த இத்யர்த²: । உபாஸநம் நாம உபாஸ்யார்த²வாதே³ யதா² தே³வதாதி³ஸ்வரூபம் ஶ்ருத்யா ஜ்ஞாப்யதே ததா² மநஸோபக³ம்ய, ஆஸநம் சிந்தநம் , லௌகிகப்ரத்யயாவ்யவதா⁴நேந, யாவத் தத்³தே³வதாதி³ஸ்வரூபாத்மாபி⁴மாநாபி⁴வ்யக்திரிதி லௌகிகாத்மாபி⁴மாநவத் ; — ‘தே³வோ பூ⁴த்வா தே³வாநப்யேதி’ (ப்³ரு. உ. 4 । 1 । 2) ‘கிந்தே³வதோ(அ)ஸ்யாம் ப்ராச்யாம் தி³ஶ்யஸி’ (ப்³ரு. உ. 3 । 9 । 20) இத்யேவமாதி³ஶ்ருதிப்⁴ய: ॥

ப்ராணஸ்ய ஶுத்³த⁴த்வாத்³வ்யாபகத்வாச்சோபாஸ்யத்வமுக்தம் தஸ்ய ஶுத்³த⁴த்வம் வாகா³தி³வத³ஸித்³த⁴மித்யாஶங்கதே —

ஸ்யாந்மதமிதி ।

ஶங்காமாக்ஷிப்ய ஸமாத⁴த்தே —

நந்வித்யாதி³நா ।

ஶவேந ஸ்ப்ருஷ்டிர்யஸ்யாஸ்தி தேந ஸ்ப்ருஷ்டே(அ)பரஸ்தஸ்யாஶுத்³த⁴வாகா³தி³ஸம்ப³ந்தா⁴த³ஶுத்³த⁴த்வாஶங்கா ப்ராணஸ்யோந்மிஷதீத்யர்த²: ।

தாத்பர்யம் த³ர்ஶயந்நுத்தரவாக்யமுத்தரத்வேநாவதாரயதி —

ஆஹேதி ।

நந்வத்ர ப்ராணோ வோச்யதே ஸ்த்ரீலிங்கே³நார்தா²ந்தரோக்திப்ரதீதேரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யம் ப்ராணமிதி ।

தஸ்யாமூர்தஸ்ய பரோக்ஷத்வாத³பரோக்ஷவாசீ ச கத²மேதச்ச²ப்³தோ³ யுஜ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஸைவேதி ।

கத²ம் ப்ராணே தே³வதாஶப்³தோ³ ந ஹி தஸ்ய தச்ச²ப்³த³த்வம் ப்ரஸித்³த⁴மித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

தே³வதா சேதி ।

யாகே³ ஹி தே³வதா காரகத்வேந கு³ணபூ⁴தா ப்ரஸித்³தா⁴ । ததா² ப்ராணோ(அ)பி த்³ரவ்யாத்³யந்யத்வே ஸதி விஹிதக்ரியாகு³ணத்வாத்³தே³வதேத்யர்த²: ।

ப்ராணோபாஸ்தேர்த்³விவித⁴ம் ப²லம் பாபஹாநிர்தே³வதாபா⁴வஶ்ச தத்ர பாபஹாநேரேவ ப்ரதா⁴நப²லஸ்யாத்ர ஶ்ரவணாத்³து³ர்கு³ணவிஶிஷ்டப்ராணோபாஸ்திரிஹ விவக்ஷிதேதி வாக்யார்த²மாஹ —

யஸ்மாதி³தி ।

ந தாவத்ப்ராணதே³வதாயா தூ³ர்நாமத்வம் நிரூட⁴ம் தத்ர தச்ச²ப்³த³ப்ரஸித்³தே⁴ரத³ர்ஶநாந்நாபி யௌகி³கம் ப்ராணஸ்ய ப்ரத்யக்³வ்ருத்தேர்தூ³ரத்வாபா⁴வாதி³த்யாக்ஷிபதி —

குத: புநரிதி ।

பரிஹரதி —

ஆஹேதி ।

கத²ம் பாப்மஸந்நிதௌ⁴ வர்தமாநஸ்ய ததோ தூ³ரத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அஸம்ஶ்லேஷேதி ।

உபாஸ்தே ஸதா³ பா⁴வயதீதி யாவத் ।

ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநாதி³வ ப்ராணதத்த்வஜ்ஞாநாத்ப²லஸித்³தி⁴ஸம்ப⁴வே கிம் ஸதா³ தத்³பா⁴வநயேத்யாஶங்க்ய பா⁴வநாபர்யாயோபாஸநஶப்³தா³ர்த²மாஹ —

உபாஸநம் நாமேதி ।

தீ³ர்க⁴காலாத³ரநைரந்தர்யரூபவிஶேஷணத்ரயம் விவக்ஷித்வா(அ)(அ)ஹ —

லௌகிகேதி ।

தஸ்ய மர்யாதா³ம் த³ர்ஶயதி —

யாவதி³தி ।

மநுஷ்யோ(அ)ஹமிதிவத்³தே³வோ(அ)ஹமிதி யஸ்ய ஜீவத ஏவாபி⁴மாநாபி⁴வ்யக்திஸ்தஸ்யைவ தே³ஹபாதாதூ³ர்த்⁴வம் தத்³பா⁴வ: ப²லதீத்யத்ர ப்ரமாணமாஹ —

தே³வோ பூ⁴த்வேதி ।

கா தே³வதா ரூபம் தவேதி கிந்தே³வதோ(அ)ஸீதி தத்³பா⁴வோ பா⁴தீத்யர்த²: ॥9॥