ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
அதே²த்யப்⁴யமந்த²த்ஸ முகா²ச்ச யோநேர்ஹஸ்தாப்⁴யாம் சாக்³நிமஸ்ருஜத தஸ்மாதே³தது³ப⁴யமலோமகமந்தரதோ(அ)லோமகா ஹி யோநிரந்தரத: । தத்³யதி³த³மாஹுரமும் யஜாமும் யஜேத்யேகைகம் தே³வமேதஸ்யைவ ஸா விஸ்ருஷ்டிரேஷ உ ஹ்யேவ ஸர்வே தே³வா: । அத² யத்கிஞ்சேத³மார்த்³ரம் தத்³ரேதஸோ(அ)ஸ்ருஜத தது³ ஸோம ஏதாவத்³வா இத³ம் ஸர்வமந்நம் சைவாந்நாத³ஶ்ச ஸோம ஏவாந்நமக்³நிரந்நாத³: ஸைஷா ப்³ரஹ்மணோ(அ)திஸ்ருஷ்டி: । யச்ச்²ரேயஸோ தே³வாநஸ்ருஜதாத² யந்மர்த்ய: ஸந்நம்ருதாநஸ்ருஜத தஸ்மாத³திஸ்ருஷ்டிரதிஸ்ருஷ்ட்யாம் ஹாஸ்யைதஸ்யாம் ப⁴வதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 6 ॥
தத்ரைவமவத்⁴ரியதே — ஸோம ஏவாந்நம் , யத³த்³யதே ததே³வ ஸோம இத்யர்த²: ; ய ஏவாத்தா ஸ ஏவாக்³நி: ; அர்த²ப³லாத்³த்⁴யவதா⁴ரணம் । அக்³நிரபி க்வசித்³தூ⁴யமாந: ஸோமபக்ஷஸ்யைவ ; ஸோமோ(அ)பீஜ்யமாநோ(அ)க்³நிரேவ, அத்த்ருத்வாத் । ஏவமக்³நீஷோமாத்மகம் ஜக³தா³த்மத்வேந பஶ்யந்ந கேநசித்³தோ³ஷேண லிப்யதே ; ப்ரஜாபதிஶ்ச ப⁴வதி । ஸைஷா ப்³ரஹ்மண: ப்ரஜாபதேரதிஸ்ருஷ்டிராத்மநோ(அ)ப்யதிஶயா । கா ஸேத்யாஹ — யச்ச்²ரேயஸ: ப்ரஶஸ்யதராநாத்மந: ஸகாஶாத் யஸ்மாத³ஸ்ருஜத தே³வாந் , தஸ்மாத்³தே³வஸ்ருஷ்டிரதிஸ்ருஷ்டி: । கத²ம் புநராத்மநோ(அ)திஶயா ஸ்ருஷ்டிரித்யத ஆஹ — அத² யத் யஸ்மாத் மர்த்ய: ஸந் மரணத⁴ர்மா ஸந் , அம்ருதாந் அமரணத⁴ர்மிணோ தே³வாந் , கர்மஜ்ஞாநவஹ்நிநா ஸர்வாநாத்மந: பாப்மந ஓஷித்வா, அஸ்ருஜத ; தஸ்மாதி³யமதிஸ்ருஷ்டி: உத்க்ருஷ்டஜ்ஞாநஸ்ய ப²லமித்யர்த²: । தஸ்மாதே³தாமதிஸ்ருஷ்டிம் ப்ரஜாபதேராத்மபூ⁴தாம் யோ வேத³, ஸ ஏதஸ்யாமதிஸ்ருஷ்ட்யாம் ப்ரஜாபதிரிவ ப⁴வதி ப்ரஜாபதிவதே³வ ஸ்ரஷ்டா ப⁴வதி ॥

யதா²ஶ்ருதமவதா⁴ரணமவதீ⁴ர்ய குதோ விதா⁴ந்தரேண தத்³வ்யாக்²யாநமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அர்த² ப³லாத்³தீ⁴தி ।

அந்நாத³ஸ்ய ஸம்ஹர்த்ருத்வாத³க்³நித்வமந்நஸ்ய ச ஸம்ஹரணீயதயா ஸோமத்வமவதா⁴ரயிதும் யுக்தமித்யர்த²: ।

நந்வந்நஸ்ய ஸோமத்வேந ந நியமோ(அ)க்³நேரபி ஜலாதி³நா ஸம்ஹாராந்ந சாத்துரக்³நித்வேந நியம: ஸோமஸ்யாபி கதா³சிதி³ஜ்யமாநத்வேநாத்த்ருத்வாத்தத்குதோ(அ)ர்த²ப³லமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அக்³நிரபீதி ।

ஸோ(அ)பி ஸம்ஹார்யஶ்சேத்ஸோம ஏவ ஸ ச ஸம்ஹர்தா சேத³க்³நிரேவேத்யவதா⁴ரணஸித்³தி⁴ரித்யர்த²: ।

ப்ரஜாபதே: ஸர்வாத்மத்வமுபக்ரம்ய ஜக³தோ த்³வேதா⁴விப⁴க்தத்வாபி⁴தா⁴நம் குத்ரோபயுக்தமித்யாஶங்க்ய தஸ்ய ஸூத்ரே பர்யவஸாநாத்தஸ்மிந்நாத்மபு³த்³த்⁴யோபாஸகஸ்ய ஸர்வதோ³ஷராஹித்யம் ப²லமத்ர விவக்ஷிதமித்யாஹ —

ஏவமிதி ।

அநுக்³ராஹகதே³வஸ்ருஷ்டிமுக்த்வா தது³பாஸகஸ்ய ப²லோக்த்யர்த²மாதௌ³ தே³வஸ்ருஷ்டிம் ஸ்தௌதி —

ஸைஷேதி ।

’அக்³நிர்மூர்தா⁴’ இத்யாதி³ஶ்ருதேரக்³ந்யாத³யோ(அ)ஸ்யாவயவாஸ்தத்கத²ம் தத்ஸ்ருஷ்டிஸ்ததோ(அ)திஶயவதீத்யாஶங்கதே —

கத²மிதி ।

ப்ரஜாபதேர்யஜமாநாவஸ்தா²பேக்ஷயா தே³வஸ்ருஷ்டேருத்க்ருஷ்டத்வவசநமவிருத்³த⁴மிதி பரிஹரதி —

அத ஆஹேதி ।

தே³வஸ்ருஷ்டேரதிஸ்ருஷ்டித்வாபா⁴வஶங்காநுவாதா³ர்தோ²(அ)த²ஶப்³த³: । ஜ்ஞாநஸ்யேத்யுபலக்ஷணம் கர்மணோ(அ)பீதி த்³ரஷ்டவ்யம் ।

அதிஸ்ருஷ்ட்யாமித்யாதி³ வ்யாசஷ்டே —

தஸ்மாதி³தி ।

தே³வாதி³ஸ்ரஷ்டா ததா³த்மா ப்ரஜாபதிரஹமேவேத்யுபாஸிதுஸ்தத்³பா⁴வாபத்த்யா தத்ஸ்ரஷ்ட்ருத்வம் ப²லதீத்யர்த²: ॥6॥