ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:பஞ்சமம் ப்³ராஹ்மணம்
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
அதை²தஸ்ய மநஸோ த்³யௌ: ஶரீரம் ஜ்யோதீரூபமஸாவாதி³த்யஸ்தத்³யாவதே³வ மநஸ்தாவதீ த்³யௌஸ்தாவாநஸாவாதி³த்யஸ்தௌ மிது²நம் ஸமைதாம் தத: ப்ராணோ(அ)ஜாயத ஸ இந்த்³ர: ஸ ஏஷோ(அ)ஸபத்நோ த்³விதீயோ வை ஸபத்நோ நாஸ்ய ஸபத்நோ ப⁴வதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 12 ॥
அதை²தஸ்ய ப்ராஜாபத்யாந்நோக்தஸ்யைவ மநஸ: த்³யௌ: த்³யுலோக: ஶரீரம் கார்யம் ஆதா⁴ர:, ஜ்யோதீரூபம் கரணம் ஆதே⁴ய: அஸாவாதி³த்ய: । தத் தத்ர யாவத்பரிமாணமேவாத்⁴யாத்மமதி⁴பூ⁴தம் வா மந:, தாவதீ தாவத்³விஸ்தாரா தாவத்பரிமாணா மநஸோ ஜ்யோதீரூபஸ்ய கரணஸ்ய ஆதா⁴ரத்வேந வ்யவஸ்தி²தா த்³யௌ: ; தாவாநஸாவாதி³த்யோ ஜ்யோதீரூபம் கரணமாதே⁴யம் ; தாவக்³ந்யாதி³த்யௌ வாங்மநஸே ஆதி⁴தை³விகே மாதாபிதரௌ மிது²நம் மைது²ந்யம் இதரேதரஸம்ஸர்க³ம் ஸமைதாம் ஸமக³ச்சே²தாம் — மநஸா ஆதி³த்யேந ப்ரஸூதம் பித்ரா, வாசா அக்³நிநா மாத்ரா ப்ரகாஶிதம் கர்ம கரிஷ்யாமீதி — அந்தரா ரோத³ஸ்யோ: । தத: தயோரேவ ஸங்க³மநாத் ப்ராணோ வாயுரஜாயத பரிஸ்பந்தா³ய கர்மணே । யோ ஜாத: ஸ இந்த்³ர: பரமேஶ்வர: ; ந கேவலமிந்த்³ர ஏவ, அஸபத்ந: அவித்³யமாந: ஸபத்நோ யஸ்ய ; க: புந: ஸபத்நோ நாம ? த்³விதீயோ வை ப்ரதிபக்ஷத்வேநோபக³த: ஸ த்³விதீய: ஸபத்ந இத்யுச்யதே । தேந த்³விதீயத்வே(அ)பி ஸதி வாங்மநஸே ந ஸபத்நத்வம் ப⁴ஜேதே ; ப்ராணம் ப்ரதி கு³ணபா⁴வோபக³தே ஏவ ஹி தே அத்⁴யாத்மமிவ । தத்ர ப்ராஸங்கி³காஸபத்நவிஜ்ஞாநப²லமித³ம் — நாஸ்ய விது³ஷ: ஸபத்ந: ப்ரதிபக்ஷோ ப⁴வதி, ய ஏவம் யதோ²க்தம் ப்ராணம் அஸபத்நம் வேத³ ॥

ஆதி⁴தை³விகவாக்³விபூ⁴திவ்யாக்²யாநாநந்தர்யமத²ஶப்³தா³ர்த²: । மநஸோ த்³வைரூப்யமுக்த்வா வ்யாப்திமபி⁴த⁴த்தே —

தத்தத்ரேதி ।

மந ஏவாஸ்யா(அ)(அ)த்மா வாக்³ஜாயா ப்ராண: ப்ரஜேத்யத்⁴யாத்மம் மந ஏவ பிதா வாங்மாதா ப்ராண: ப்ரஜேத்யதி⁴பூ⁴தம் ச வாங்மநஸயோ: ப்ராணஸ்ய ப்ரஜாத்வமுக்தம் ததா²(அ)தி⁴தை³வே(அ)பி தஸ்ய தத்ப்ரஜாத்வம் வாச்யமித்யபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ —

தாவிதி ।

கத²மாதி³த்யஸ்ய மநஸ: ப்ராணம் ப்ரதி பித்ருத்வம் வாசோ வா(அ)க்³நேர்மாத்ருத்வம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

மநஸேதி ।

ஸாவித்ரம் பாகமாக்³நேயம் ச ப்ரகாஶம்ருதே கார்யஸித்³த்⁴யத³ர்ஶநாத்தயோ: ஸித்³த⁴ம் ஜநகத்வமித்யர்த²: ।

கர்மஶப்³தே³ந கார்யமுச்யதே தத்கரிஷ்யாமீதி ப்ரத்யேகமபி⁴ஸந்தி⁴பூர்வகமாதி³த்யாக்³ந்யோர்த்³யாவாப்ருதி²வ்யோரந்தராலே ஸம்க³திராஸீதி³த்யாஹ —

கர்மேதி ।

ஸம்க³திகார்யமபி⁴ப்ராயாநுஸாரி த³ர்ஶயதி —

தத இதி ।

வாயோரிந்த்³ரத்வாஸபத்நத்வகு³ணவிஶிஷ்டஸ்யோபாஸநமபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ —

யோ ஜாத இதி ।

த்³விதீயஸ்ய ஸபத்நத்வே வாகா³தே³ரபி ததா²த்வம் ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ப்ரதிபக்ஷத்வேநேதி ।

யதோ²க்தஸபத்நவ்யாக்²யாநப²லமாஹ —

தேநேதி ।

அஸபத்நகு³ணகப்ராணோபாஸநே ப²லவாக்யம் ப்ரமாணயதி —

தத்ரேதி ।

ப்ராணஸ்யாஸபத்நத்வே ஸித்³தே⁴ ஸதீதி யாவத் । ப்ராஸம்கி³கத்வம் ப்ரஜோத்பத்திப்ரங்கா³தா³க³தத்வம் ॥12॥