ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃಪಂಚಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಅಯಂ ವಾಯುಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಮಧ್ವಸ್ಯ ವಾಯೋಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನಿ ಮಧು ಯಶ್ಚಾಯಮಸ್ಮಿನ್ವಾಯೌ ತೇಜೋಮಯೋಽಮೃತಮಯಃ ಪುರುಷೋ ಯಶ್ಚಾಯಮಧ್ಯಾತ್ಮಂ ಪ್ರಾಣಸ್ತೇಜೋಮಯೋಽಮೃತಮಯಃ ಪುರುಷೋಽಯಮೇವ ಸ ಯೋಽಯಮಾತ್ಮೇದಮಮೃತಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮೇದಂ ಸರ್ವಮ್ ॥ ೪ ॥
ತಥಾ ವಾಯುಃ, ಅಧ್ಯಾತ್ಮಂ ಪ್ರಾಣಃ । ಭೂತಾನಾಂ ಶರೀರಾರಂಭಕತ್ವೇನೋಪಕಾರಾತ್ ಮಧುತ್ವಮ್ ; ತದಂತರ್ಗತಾನಾಂ ತೇಜೋಮಯಾದೀನಾಂ ಕರಣತ್ವೇನೋಪಕಾರಾನ್ಮಧುತ್ವಮ್ ; ತಥಾ ಚೋಕ್ತಮ್ — ‘ತಸ್ಯೈ ವಾಚಃ ಪೃಥಿವೀ ಶರೀರಂ ಜ್ಯೋತಿರೂಪಮಯಮಗ್ನಿಃ’ (ಬೃ. ಉ. ೧ । ೫ । ೧೧) ಇತಿ ॥

ಅಗ್ನಾವುಕ್ತಂ ನ್ಯಾಯಂ ವಾಯೌ ಯೋಜಯತಿ —

ತಥೇತಿ ।

‘ವಾಯುಃ ಪ್ರಾಣೋ ಭೂತ್ವಾ ನಾಸಿಕೇ ಪ್ರಾವಿಶತ್’ ಇತಿ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಮಾಶ್ರಿತ್ಯಾಽಽಹ —

ಅಧ್ಯಾತ್ಮಮಿತಿ ।

ಪೃಥಿವ್ಯಾದೀನಾಂ ತದಂತರ್ವರ್ತಿನಾಂ ಚ ಪುರುಷಾಣಾಮೇಕವಾಕ್ಯೋಪಾತ್ತಾನಾಮೇಕರೂಪಂ ಮಧುತ್ವಮಿತಿ ಶಂಕಾಂ ಪರಿಹರನ್ನವಾಂತರವಿಭಾಗಮಾಹ —

ಭೂತಾನಾಮಿತಿ ।

ಪೃಥಿವ್ಯಾದೀನಾಂ ಕಾರ್ಯತ್ವಂ ತೇಜೋಮಯಾದೀನಾಂ ಕರಣತ್ವಮಿತ್ಯತ್ರ ಸಪ್ತಾನ್ನಾಧಿಕಾರಸಂಮತಿಮಾಹ —

ತಥಾ ಚೋಕ್ತಮಿತಿ ॥೪॥