బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
తృతీయోఽధ్యాయఃనవమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
రూపాణ్యేవ యస్యాయతనం చక్షుర్లోకో మనోజ్యోతిర్యో వై తం పురుషం విద్యాత్సర్వస్యాత్మనః పరాయణం స వై వేదితా స్యాత్ । యాజ్ఞవల్క్యస్య వేద వా అహం తం పురుషం సర్వస్యాత్మనః పరాయణం యమాత్థ య ఎవాయమాదర్శే పురుషః స ఎష వదైవ శాకల్య తస్య కా దేవతేత్యసురితి హోవాచ ॥ ౧౫ ॥
రూపాణ్యేవ యస్యాయతనమ్ । పూర్వం సాధారణాని రూపాణ్యుక్తాని ఇహ తు ప్రకాశకాని విశిష్టాని రూపాణి గృహ్యన్తే ; రూపాయతనస్య దేవస్య విశేషాయతనం ప్రతిబిమ్బాధారమాదర్శాది ; తస్య కా దేవతేతి — అసురితి హోవాచ ; తస్య ప్రతిబిమ్బాఖ్యస్య పురుషస్య నిష్పత్తిః అసోః ప్రాణాత్ ॥

పునరుక్తిం ప్రత్యాహ —

పూర్వమితి ।

ఆధారశబ్దో భావప్రధానస్తథా చ ప్రతిబిమ్బస్యాఽఽధారత్వం యత్ర తదిత్యుక్తం భవతి । ఆదిశబ్దేన స్వచ్ఛస్వభావం ఖఙ్గాది గృహ్యతే ।

ప్రాణేన హి నిఘృష్యమాణే దర్పణాదౌ ప్రతిబిమ్బాభివ్యక్తియోగ్యే రూపవిశేషో నిష్పద్యతే । తతో యుక్తం ప్రాణస్య ప్రతిబిమ్బకారణత్వమిత్యభిప్రేత్యాఽఽహ —

తస్యేతి ॥౧౫॥