బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
తృతీయోఽధ్యాయఃనవమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
యద్వృక్షో వృక్ణో రోహతి మూలాన్నవతరః పునః । మర్త్యః స్విన్మృత్యునా వృక్ణః కస్మాన్మూలాత్ప్రరోహతి ॥ ౪ ॥
యత్ యది వృక్షో వృక్ణః ఛిన్నః రోహతి పునః పునః ప్రరోహతి ప్రాదుర్భవతి మూలాత్ పునర్నవతరః పూర్వస్మాదభినవతరః ; యదేతస్మాద్విశేషణాత్ప్రాక్ వనస్పతేః పురుషస్య చ, సర్వం సామాన్యమవగతమ్ ; అయం తు వనస్పతౌ విశేషో దృశ్యతే — యత్ ఛిన్నస్య ప్రరోహణమ్ ; న తు పురుషే మృత్యునా వృక్ణే పునః ప్రరోహణం దృశ్యతే ; భవితవ్యం చ కుతశ్చిత్ప్రరోహణేన ; తస్మాత్ వః పృచ్ఛామి — మర్త్యః మనుష్యః స్విత్ మృత్యునా వృక్ణః కస్మాత్ మూలాత్ ప్రరోహతి, మృతస్య పురుషస్య కుతః ప్రరోహణమిత్యర్థః ॥

సాధర్మ్యే సతి వైధర్మ్యం వక్తుమశక్యమిత్యాశయేనాఽఽహ —

యద్యదీతి ।

ఇదమపి సాధర్మ్యమేవ కిం న స్యాదిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —

యదేతస్మాదితి ।

ఎతస్మాద్విశేషణాత్ప్రాగ్యద్విశేషణముక్తం తత్సర్వముభయోః సామాన్యమవగతమితి సంబన్ధః । వృక్ణస్యాఙ్గస్యేతి శేషః । మాభూత్తస్య ప్రరోహణమితి చేన్నేత్యాహ —

భవితవ్యం చేతి ।

‘ధ్రువం జన్మ మృతస్య చ’ (భ. గీ. ౨। ౨౭)ఇతి స్మృతేరిత్యర్థః ॥౪॥