బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
షష్ఠోఽధ్యాయఃప్రథమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
యో హ వా ఆయతనం వేదాయతనం స్వానాం భవత్యాయతనం జనానాం మనో వా ఆయతనమాయతనం స్వానాం భవత్యాయతనం జనానాం య ఎవం వేద ॥ ౫ ॥
యో హ వా ఆయతనం వేద ; ఆయతనమ్ ఆశ్రయః, తత్ యో వేద, ఆయతనం స్వానాం భవతి, ఆయతనం జనానామన్యేషామపి । కిం పునః తత్ ఆయతనమిత్యుచ్యతే — మనో వై ఆయతనమ్ ఆశ్రయః ఇన్ద్రియాణాం విషయాణాం చ ; మనఆశ్రితా హి విషయా ఆత్మనో భోగ్యత్వం ప్రతిపద్యన్తే ; మనఃసఙ్కల్పవశాని చ ఇన్ద్రియాణి ప్రవర్తన్తే నివర్తన్తే చ ; అతో మన ఆయతనమ్ ఇన్ద్రియాణామ్ । అతో దర్శనానురూప్యేణ ఫలమ్ , ఆయతనం స్వానాం భవతి, ఆయతనం జనానామ్ , య ఎవం వేద ॥

వాక్యాన్తరమాదాయ విభజతే —

యో హ వా ఆయతనమితి ।

సామాన్యేనోక్తమాయతనం ప్రశ్నపూర్వకం విశదయతి —

కిం పునరితి ।

మనసో విషయాశ్రయత్వం విశదయతి —

మన ఇతి ।

ఇన్ద్రియాశ్రయత్వం తస్య స్పష్టయతి —

మనఃసంకల్పేతి ।

పూర్వవత్ఫలం నిగమయతి —

అత ఇతి ॥౫॥