బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
షష్ఠోఽధ్యాయఃప్రథమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
తే హేమే ప్రాణా అహంశ్రేయసే వివదమానా బ్రహ్మ జగ్ముస్తద్ధోచుః కో నో వసిష్ఠ ఇతి తద్ధోవాచ యస్మిన్వ ఉత్క్రాన్త ఇదం శరీరం పాపీయో మన్యతే స వో వసిష్ఠ ఇతి ॥ ౭ ॥
తే హేమే ప్రాణా వాగాదయః, అహంశ్రేయసే అహం శ్రేయానిత్యేతస్మై ప్రయోజనాయ, వివదమానాః విరుద్ధం వదమానాః, బ్రహ్మ జగ్ముః బ్రహ్మ గతవన్తః, బ్రహ్మశబ్దవాచ్యం ప్రజాపతిమ్ ; గత్వా చ తద్బ్రహ్మ హ ఊచుః ఉక్తవన్తః — కః నః అస్మాకం మధ్యే, వసిష్ఠః, కోఽస్మాకం మధ్యే వసతి చ వాసయతి చ । తద్బ్రహ్మ తైః పృష్టం సత్ హ ఉవాచ ఉక్తవత్ — యస్మిన్ వః యుష్మాకం మధ్యే ఉత్క్రాన్తే నిర్గతే శరీరాత్ , ఇదం శరీరం పూర్వస్మాదతిశయేన పాపీయః పాపతరం మన్యతే లోకః ; శరీరం హి నామ అనేకాశుచిసఙ్ఘాతత్వాత్ జీవతోఽపి పాపమేవ, తతోఽపి కష్టతరం యస్మిన్ ఉత్క్రాన్తే భవతి ; వైరాగ్యార్థమిదముచ్యతే — పాపీయ ఇతి ; స వః యుష్మాకం మధ్యే వసిష్ఠో భవిష్యతి । జానన్నపి వసిష్ఠం ప్రజాపతిః నోవాచ అయం వసిష్ఠ ఇతి ఇతరేషామ్ అప్రియపరిహారాయ ॥

ఉక్తా వసిష్ఠత్వాదిగుణా న వాగాదిగామినః కిన్తు ముఖ్యప్రాణగతా ఎవేతి దర్శయితుమాఖ్యాయికాం కరోతి —

తే హేత్యాదినా ।

ఈయసున్ప్రయోగస్య తాత్పర్యమాహ —

శరీరం హీతి ।

కిమితి శరీరస్య పాపీయస్త్వముచ్యతే తదాహ —

వైరాగ్యార్థమితి ।

శరీరే వైరాగ్యోత్పాదనద్వారా తస్మిన్నహంమమాభిమానపరిహారార్థమిత్యర్థః । వసిష్ఠో భవతీత్యుక్తవానితి సంబన్ధః ।

కిమితి సాక్షాదేవ ముఖ్యం ప్రాణం వసిష్ఠత్వాదిగుణం నోక్తవాన్ప్రజాపతిః స హి సర్వజ్ఞ ఇత్యాశఙ్క్యాహ —

జానన్నపీతి ॥౭॥