ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ஷஷ்டோ²(அ)த்⁴யாய:த்³விதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
யோஷா வா அக்³நிர்கௌ³தம தஸ்யா உபஸ்த² ஏவ ஸமில்லோமாநி தூ⁴மோ யோநிரர்சிர்யத³ந்த: கரோதி தே(அ)ங்கா³ரா அபி⁴நந்தா³ விஸ்பு²லிங்கா³ஸ்தஸ்மிந்நேதஸ்மிந்நக்³நௌ தே³வா ரேதோ ஜுஹ்வதி தஸ்யா ஆஹுத்யை புருஷ: ஸம்ப⁴வதி ஸ ஜீவதி யாவஜ்ஜீவத்யத² யதா³ ம்ரியதே ॥ 13 ॥
யோஷா வா அக்³நிர்கௌ³தம । யோஷேதி ஸ்த்ரீ பஞ்சமோ ஹோமாதி⁴கரணம் அக்³நி: தஸ்யா: உபஸ்த² ஏவ ஸமித் ; தேந ஹி ஸா ஸமித்⁴யதே । லோமாநி தூ⁴ம:, தது³த்தா²நஸாமாந்யாத் । யோநி: அர்சி:, வர்ணஸாமாந்யாத் । யத³ந்த: கரோதி, தே(அ)ங்கா³ரா: ; அந்த:கரணம் மைது²நவ்யாபார:, தே(அ)ங்கா³ரா:, வீர்யோபஶமஹேதுத்வஸாமாந்யாத் ; வீர்யாத்³யுபஶமகாரணம் மைது²நம் , ததா² அங்கா³ரபா⁴வ: அக்³நேருபஶமகாரணம் । அபி⁴நந்தா³: ஸுக²லவா: க்ஷுத்³ரத்வஸாமாந்யாத் விஸ்பு²லிங்கா³: । தஸ்மிந் ரேதோ ஜுஹ்வதி । தஸ்யா ஆஹுதே: புருஷ: ஸம்ப⁴வதி । ஏவம் த்³யுபர்ஜந்யாயம்லோகபுருஷயோஷாக்³நிஷு க்ரமேண ஹூயமாநா: ஶ்ரத்³தா⁴ஸோமவ்ருஷ்ட்யந்நரேதோபா⁴வேந ஸ்தூ²லதாரதம்யக்ரமமாபத்³யமாநா: ஶ்ரத்³தா⁴ஶப்³த³வாச்யா ஆப: புருஷஶப்³த³மாரப⁴ந்தே । ய: ப்ரஶ்ந: சதுர்த²: ‘வேத்த² யதித்²யாமாஹுத்யாம் ஹுதாயாமாப: புருஷவாசோ பூ⁴த்வா ஸமுத்தா²ய வத³ந்தீ3’ (ப்³ரு. உ. 6 । 2 । 2) இதி, ஸ ஏஷ நிர்ணீத: — பஞ்சம்யாமாஹுதௌ யோஷாக்³நௌ ஹுதாயாம் ரேதோபூ⁴தா ஆப: புருஷவாசோ ப⁴வந்தீதி । ஸ புருஷ: ஏவம் க்ரமேண ஜாதோ ஜீவதி ; கியந்தம் காலமித்யுச்யதே — யாவஜ்ஜீவதி யாவத³ஸ்மிந் ஶரீரே ஸ்தி²திநிமித்தம் கர்ம வித்³யதே, தாவதி³த்யர்த²: । அத² தத்க்ஷயே யதா³ யஸ்மிந்காலே ம்ரியதே ॥

தஸ்யா ஆஹுத்யை புருஷ: ஸம்ப⁴வதீதி வாக்யம் வ்யாகரோதி —

ஏவமிதி ।

பஞ்சாக்³நித³ர்ஶநஸ்ய சதுர்த²ப்ரஶ்நநிர்ணாயகத்வேந ப்ரக்ருதோபயோக³ம் த³ர்ஶயதி —

ய: ப்ரஶ்ந இதி ।

நிர்ணயப்ரகாரமநுவத³தி —

பஞ்சம்யாமிதி ।

யதோ²க்தநீத்யா ஜாதே தே³ஹே கத²ம் புருஷஸ்ய ஜீவநகாலோ நியம்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஸ புருஷ இதி ।

பஞ்சாக்³நிக்ரமேண ஜாதோ(அ)க்³நிலயஶ்சாஹம் தேநாக்³ந்யாத்மேதி த்⁴யாநஸித்³த⁴யே ஷஷ்ட²மக்³நிமந்த்யாஹுத்யதி⁴கரணம் ப்ரஸ்தௌதி —

அதே²தி ।

ஜீவநநிமித்தகர்மவிஷயஸ்தச்ச²ப்³த³: ॥13॥