நநு - கதா³சித³ஸதே³வ புந: ஸத்த்வமாபத்³யதே, ப்ராக³ஸதோ க⁴டஸ்ய ஜந்மநா ஸத்த்வாப்⁴யுபக³மாத் । ஸச்ச கதா³சித³ஸத்த்வம் ப்ரதிபத்³யதே, ஸ்தி²திகாலே ஸதோ க⁴டஸ்ய புநர்நாஶேந அஸத்த்வாங்கீ³காராத் । ஏவம் ஸத³ஸதோரவ்யவஸ்தி²தத்வாவிஶேஷாத் உப⁴யோரபி ஹேயத்வமுபாதே³யத்வம் வா துல்யம் ஸ்யாத் இதி, தத்ராஹ -

ஏவமிதி ।

துஶப்³தோ³ த்³ருஷ்டஶப்³தே³ந ஸம்ப³த்⁴யமாநோ த்³ருஷ்டிமவதா⁴ரயதி । ந ஹி ப்ராக³ஸதோ க⁴டஸ்ய ஸத்த்வம் , அஸத்த்வே ஸ்தி²தே ஸத்த்வப்ராப்திவிரோதா⁴த் । அஸத்த்வநிவ்ருத்திஶ்ச ஸத்த்வப்ராப்த்யா சேத் , ப்ராப்தமிதரேதராஶ்ரயத்வம் , அந்தரேணைவ ஸத்த்வாபத்திமஸத்த்வநிவ்ருத்தௌ அஸத்த்வமநவகாஶி ப⁴வேத் । ஏதேந - ஸதோஸத்த்வாபத்திரபி ப்ரதிநீதேதி பா⁴வ: ।

கத²ம் தர்ஹி ஸதோ(அ)ஸத்த்வம் , அஸதஶ்ச ஸத்த்வம் ப்ரதிபா⁴தி ? இத்யாஶங்க்ய, தத்த்வத³ர்ஶநாபா⁴வாத் இத்யாஹ -

தத்த்வேதி ।

தஸ்ய பா⁴வஸ்தத்த்வம் ।

ந ச தச்ச²ப்³தே³ந பராமர்ஶயோக்³யம் கிஞ்சித³ஸ்தி ப்ரக்ருதம் ப்ரதிநியதம் இத்யாஶங்க்ய வ்யாசஷ்டே -

ததி³த்யாதி³நா ।

நநு - ஸத³ஸதோரந்யதா²த்வம் கேசித் ப்ரதிபத்³யந்தே । கேசித்து தயோருக்தநிர்ணயமநுஸ்ருத்ய ததா²த்வமேவாதி⁴க³ச்ச²ந்தி । தத்ர கேஷாம் மதமேஷிதவ்யம் ? இதி, தத்ராஹ -

த்வமபீதி

॥ 16 ॥