ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ನೇಹಾಭಿಕ್ರಮನಾಶೋಽಸ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯವಾಯೋ ವಿದ್ಯತೇ
ಸ್ವಲ್ಪಮಪ್ಯಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ತ್ರಾಯತೇ ಮಹತೋ ಭಯಾತ್ ॥ ೪೦ ॥
ಇಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೇ ಕರ್ಮಯೋಗೇ ಅಭಿಕ್ರಮನಾಶಃ ಅಭಿಕ್ರಮಣಮಭಿಕ್ರಮಃ ಪ್ರಾರಂಭಃ ತಸ್ಯ ನಾಶಃ ನಾಸ್ತಿ ಯಥಾ ಕೃಷ್ಯಾದೇಃಯೋಗವಿಷಯೇ ಪ್ರಾರಂಭಸ್ಯ ಅನೈಕಾಂತಿಕಫಲತ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃಕಿಂಚನಾಪಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾವತ್ ಪ್ರತ್ಯವಾಯಃ ವಿದ್ಯತೇ ಭವತಿಕಿಂ ತು ಸ್ವಲ್ಪಮಪಿ ಅಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಯೋಗಧರ್ಮಸ್ಯ ಅನುಷ್ಠಿತಂ ತ್ರಾಯತೇ ರಕ್ಷತಿ ಮಹತಃ ಭಯಾತ್ ಸಂಸಾರಭಯಾತ್ ಜನ್ಮಮರಣಾದಿಲಕ್ಷಣಾತ್ ॥ ೪೦ ॥
ನೇಹಾಭಿಕ್ರಮನಾಶೋಽಸ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯವಾಯೋ ವಿದ್ಯತೇ
ಸ್ವಲ್ಪಮಪ್ಯಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ತ್ರಾಯತೇ ಮಹತೋ ಭಯಾತ್ ॥ ೪೦ ॥
ಇಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೇ ಕರ್ಮಯೋಗೇ ಅಭಿಕ್ರಮನಾಶಃ ಅಭಿಕ್ರಮಣಮಭಿಕ್ರಮಃ ಪ್ರಾರಂಭಃ ತಸ್ಯ ನಾಶಃ ನಾಸ್ತಿ ಯಥಾ ಕೃಷ್ಯಾದೇಃಯೋಗವಿಷಯೇ ಪ್ರಾರಂಭಸ್ಯ ಅನೈಕಾಂತಿಕಫಲತ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃಕಿಂಚನಾಪಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾವತ್ ಪ್ರತ್ಯವಾಯಃ ವಿದ್ಯತೇ ಭವತಿಕಿಂ ತು ಸ್ವಲ್ಪಮಪಿ ಅಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಯೋಗಧರ್ಮಸ್ಯ ಅನುಷ್ಠಿತಂ ತ್ರಾಯತೇ ರಕ್ಷತಿ ಮಹತಃ ಭಯಾತ್ ಸಂಸಾರಭಯಾತ್ ಜನ್ಮಮರಣಾದಿಲಕ್ಷಣಾತ್ ॥ ೪೦ ॥

ಕರ್ಮಣಾ ಸಹ ಸಮಾಧೇರನುಷ್ಠಾತುಮಶಕ್ಯತ್ವಾತ್ , ಅನೇಕಾಂತರಾಯಸಂಭವಾತ್ , ತತ್ಫಲಸ್ಯ ಚ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಸ್ಯ ದೀರ್ಘಕಾಲಾಭ್ಯಾಸಸಾಧ್ಯಸ್ಯೈಕಸ್ಮಿನ್ ಜನ್ಮನ್ಯಸಂಭಾವತ್ ಅರ್ಥಾತ್ ಯೋಗೀ ಭ್ರಶ್ಯೇತ, ಅನರ್ಥೇ ಚ ನಿಪತೇತ್ , ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ನೇಹೇತಿ ।

ಪ್ರತೀಕತ್ವೇನೋಪಾತ್ತಸ್ಯ ನಕಾರಸ್ಯ ಪುನರನ್ವಯಾನುಗುಣತ್ವೇನ ನಾಸ್ತೀತ್ಯನುವಾದಃ ।

ಯತ್ತು - ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಸ್ಯ ಅನೈಕಾಂತಿಕಫಲತ್ವೇನ ಅಕಿಂಚಿತ್ಕರತ್ವಮುಕ್ತಂ ತದ್ದೂಷಯತಿ -

ಯಥೇತಿ ।

ಕೃಷಿವಾಣಿಜ್ಯಾದೇರಾರಂಭಸ್ಯ ಅನಿಯತಂ ಫಲಮ್ , ಸಂಭಾವನಾಮಾತ್ರೋಪನೀತತ್ವಾತ್ ,  ನ ತಥಾ ಕರ್ಮಣಿ ವೈದಿಕೇ ಪ್ರಾರಂಭಸ್ಯ ಫಲಮನಿಯತಂ ಯುಜ್ಯತೇ, ಶಾಸ್ತ್ರವಿರೋಧಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಯತ್ತೂಕ್ತಮ್ - ಅನೇಕಾನರ್ಥಕಲುಷಿತತ್ವೇನ ದೋಷವದನುಷ್ಠಾನಮಿತಿ, ತತ್ರಾಹ -

ಕಿಂಚೇತಿ ।

ಇತೋಽಪಿ ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಮಾವಶ್ಯಕಮಿತಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ಹೇತ್ವಂತರಮಪಿ ಸ್ಫುಟಯತಿ -

ನಾಪೀತಿ ।

ಚಿಕಿತ್ಸಾಯಾಂ ಹಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣಾಯಾಂ ವ್ಯಾಧ್ಯತಿರೇಕೋ ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ಪ್ರತ್ಯವಾಯೋಽಪಿ ಸಂಭಾವ್ಯತೇ, ಕರ್ಮಪರಿಪಾಕಸ್ಯ ದುರ್ವಿವೇಕತ್ವಾತ್ । ನ ತಥಾ ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನೇ ದೋಷೋಽಸ್ತಿ, ವಿಹಿತತ್ವಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಸಂಪ್ರತಿ ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಸ್ಯ ಫಲಂ ಪೃಚ್ಛತಿ -

ಕಿಂ  ನ್ವಿತಿ ।

ಉತ್ತರಾರ್ಧಂ ವ್ಯಾಕುರ್ವನ್ ವಿವಕ್ಷಿತಂ ಫಲಂ ಕಥಯತಿ -

ಸ್ವಲ್ಪಮಪೀತಿ ।

ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೋತ್ಪಾದನದ್ವಾರೇಣ ರಕ್ಷಣಂ ವಿವಕ್ಷಿತಮ್ - ‘ಸರ್ವಪಾಪಪ್ರಸಕ್ತೋಽಪಿ ಧ್ಯಾಯನ್ನಿಮಿಷಮಚ್ಯುತಮ್ । ಯತಿಸ್ತಪಸ್ವೀ ಭವತಿ ಪಂಕ್ತಿಪಾವನಪಾವನಃ ॥ ‘ ಇತಿ ಸ್ಮೃತೇರಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೪೦ ॥