ತೇಷಾಂ ಸಂಸಾರಪರಿವರ್ತನಪರಿದರ್ಶನಾರ್ಥಂ ಪ್ರಸ್ತುತಾಂ ವಾಚಮೇವ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ -
ಜನ್ಮೇತಿ ।
ನನು - ಪುಂಸಾಂ ಕಾಮಸ್ವಭಾವತ್ವಮಯುಕ್ತಮ್ , ಚೇತನಸ್ಯೇಚ್ಛಾವತಸ್ತದಾತ್ಮತ್ವಾನುಪಪತ್ತೇಃ, ಇತಿ ತತ್ರಾಹ -
ಕಾಮಪರಾ ಇತಿ ।
ತತ್ಪರತ್ವಂ - ತತ್ತತ್ಫಲಾರ್ಥಿತ್ವೇನ ತತ್ತದುಪಾಯೇಷು ಕರ್ಮಸ್ವೇವ ಪ್ರವೃತ್ತತಯಾ ಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಪೂರ್ವಕಾತ್ ಜ್ಞಾನಾದ್ಬಹಿರ್ಮುಖತ್ವಮ್ ।
ನನು - ಕರ್ಮನಿಷ್ಠಾನಾಮಪಿ ಪರಮಪುರುಷಾರ್ಥಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಮೋಕ್ಷೋಪಾಯೇ ಜ್ಞಾನೇ ಭವತ್ಯಾಭಿಮುಖ್ಯಮಿತಿ, ನೇತ್ಯಾಹ -
ಸ್ವರ್ಗೇತಿ ।
ತತ್ಪರತ್ವಂ - ತಸ್ಮಿನ್ನೇವಾಸಕ್ತತಯಾ ತದತಿರಿಕ್ತಪುರುಷಾರ್ಥರಾಹಿತ್ಯನಿಶ್ಚಯವತ್ತ್ವಮ್ । ಉಚ್ಚಾವಚಮಧ್ಯಮದೇಹಪ್ರಭೇದಗ್ರಹಣಂ ಜನ್ಮ । ವಾಚೋ ಯಥೋಕ್ತಫಲಪ್ರದತ್ವಂ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕಮ್ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಅऩುಷ್ಠಾನದ್ವಾರಾ ತದುಪಪತ್ತಿರಿತ್ಯಾಹ -
ಕ್ರಿಯೇತಿ ।
ಕ್ರಿಯಾಣಾಂ - ಅನುಷ್ಠಾನಾನಾಂ ವಿಶೇಷಾಃ - ದೇಶಕಾಲಾಧಿಕಾರಿಪ್ರಯುಕ್ತಃ ಸಪ್ತಾಹಾನೇಕಾಹಲಕ್ಷಣಾಃ, ತೇ ಖಲ್ವಸ್ಯಾಂ ವಾಚಿ ಪ್ರಾಚುರ್ಯೇಣ ಪ್ರತಿಭಾಂತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಥಂ ಯಥೋಕ್ತಾಯಾಂ ವಾಚಿ ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಾಣಾಂ ಬಾಹುಲ್ಯೇನ ಅವಸ್ಥಾನಮ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಪ್ರಕಾಶ್ಯತ್ವೇನೇತ್ಯೇತದ್ವಿಶದಯತಿ -
ಸ್ವರ್ಗೇತಿ ।
ತಥಾಪಿ ತೇಷಾಂ ಮೋಕ್ಷೋಪಾಯತ್ವೋಪಪತ್ತೇಃ, ತನ್ನಿಷ್ಠಾನಾಂ ಮೋಕ್ಷಾಭಿಮುಖ್ಯಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ, ನೇತ್ಯಾಹ -
ಭೋಗೇತಿ ।
ಯಥೋಕ್ತಾಂ ವಾಚಮಭಿವದತಾಂ ಪರ್ಯವಸಾನಂ ದರ್ಶಯತಿ -
ತದ್ಬಹುಲಾಮಿತಿ
॥ ೪೩ ॥