శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
శ్రుతివిప్రతిపన్నా తే యదా స్థాస్యతి నిశ్చలా
సమాధావచలా బుద్ధిస్తదా యోగమవాప్స్యసి ॥ ౫౩ ॥
శ్రుతివిప్రతిపన్నా అనేకసాధ్యసాధనసమ్బన్ధప్రకాశనశ్రుతిభిః శ్రవణైః ప్రవృత్తినివృత్తిలక్షణైః విప్రతిపన్నా నానాప్రతిపన్నా విక్షిప్తా సతీ తే తవ బుద్ధిః యది యస్మిన్ కాలే స్థాస్యతి స్థిరీభూతా భవిష్యతి నిశ్చలా విక్షేపచలనవర్జితా సతీ సమాధౌ, సమాధీయతే చిత్తమస్మిన్నితి సమాధిః ఆత్మా, తస్మిన్ ఆత్మని ఇత్యేతత్అచలా తత్రాపి వికల్పవర్జితా ఇత్యేతత్బుద్ధిః అన్తఃకరణమ్తదా తస్మిన్కాలే యోగమ్ అవాప్స్యసి వివేకప్రజ్ఞాం సమాధిం ప్రాప్స్యసి ॥ ౫౩ ॥
శ్రుతివిప్రతిపన్నా తే యదా స్థాస్యతి నిశ్చలా
సమాధావచలా బుద్ధిస్తదా యోగమవాప్స్యసి ॥ ౫౩ ॥
శ్రుతివిప్రతిపన్నా అనేకసాధ్యసాధనసమ్బన్ధప్రకాశనశ్రుతిభిః శ్రవణైః ప్రవృత్తినివృత్తిలక్షణైః విప్రతిపన్నా నానాప్రతిపన్నా విక్షిప్తా సతీ తే తవ బుద్ధిః యది యస్మిన్ కాలే స్థాస్యతి స్థిరీభూతా భవిష్యతి నిశ్చలా విక్షేపచలనవర్జితా సతీ సమాధౌ, సమాధీయతే చిత్తమస్మిన్నితి సమాధిః ఆత్మా, తస్మిన్ ఆత్మని ఇత్యేతత్అచలా తత్రాపి వికల్పవర్జితా ఇత్యేతత్బుద్ధిః అన్తఃకరణమ్తదా తస్మిన్కాలే యోగమ్ అవాప్స్యసి వివేకప్రజ్ఞాం సమాధిం ప్రాప్స్యసి ॥ ౫౩ ॥

బుద్ధేః శ్రృతివిప్రతిపన్నత్వం విశదయతి   -

అనేకేతి ।

నానాశ్రుతిప్రతిపన్నత్వమేవ సఙ్క్షిపతి-

విక్షిప్తేతి ।

ఉక్తం హేతుద్వయమనురుధ్య వైరాగ్యపరిపాకావస్థా కాలశబ్దార్థః । నైశ్చల్యమ్ - విక్షేపరాహిత్యమ్ , అచలత్వమ్ - వికల్పశూన్యత్వమ్ , విక్షేపః - విపర్యయః, వికల్పః - సంశయః - ఇతి వివేకః । వివేకద్వారా జాతా ప్రజ్ఞా ప్రాగుక్తా బుద్ధిః । సమాధిః - తత్రైవ నిష్ఠా ॥ ౫౩ ॥