ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
விஷயா விநிவர்தந்தே நிராஹாரஸ்ய தே³ஹிந:
ரஸவர்ஜம் ரஸோ(அ)ப்யஸ்ய பரம் த்³ருஷ்ட்வா நிவர்ததே ॥ 59 ॥
யத்³யபி விஷயா: விஷயோபலக்ஷிதாநி விஷயஶப்³த³வாச்யாநி இந்த்³ரியாணி நிராஹாரஸ்ய அநாஹ்ரியமாணவிஷயஸ்ய கஷ்டே தபஸி ஸ்தி²தஸ்ய மூர்க²ஸ்யாபி விநிவர்தந்தே தே³ஹிநோ தே³ஹவத: ரஸவர்ஜம் ரஸோ ராகோ³ விஷயேஷு ய: தம் வர்ஜயித்வாரஸஶப்³தோ³ ராகே³ ப்ரஸித்³த⁴:, ஸ்வரஸேந ப்ரவ்ருத்த: ரஸிக: ரஸஜ்ஞ:, இத்யாதி³த³ர்ஶநாத்ஸோ(அ)பி ரஸோ ரஞ்ஜநாரூப: ஸூக்ஷ்ம: அஸ்ய யதே: பரம் பரமார்த²தத்த்வம் ப்³ரஹ்ம த்³ருஷ்ட்வா உபலப்⁴யஅஹமேவ தத்இதி வர்தமாநஸ்ய நிவர்ததே நிர்பீ³ஜம் விஷயவிஜ்ஞாநம் ஸம்பத்³யதே இத்யர்த²: அஸதி ஸம்யக்³த³ர்ஶநே ரஸஸ்ய உச்சே²த³:தஸ்மாத் ஸம்யக்³த³ர்ஶநாத்மிகாயா: ப்ரஜ்ஞாயா: ஸ்தை²ர்யம் கர்தவ்யமித்யபி⁴ப்ராய: ॥ 59 ॥
விஷயா விநிவர்தந்தே நிராஹாரஸ்ய தே³ஹிந:
ரஸவர்ஜம் ரஸோ(அ)ப்யஸ்ய பரம் த்³ருஷ்ட்வா நிவர்ததே ॥ 59 ॥
யத்³யபி விஷயா: விஷயோபலக்ஷிதாநி விஷயஶப்³த³வாச்யாநி இந்த்³ரியாணி நிராஹாரஸ்ய அநாஹ்ரியமாணவிஷயஸ்ய கஷ்டே தபஸி ஸ்தி²தஸ்ய மூர்க²ஸ்யாபி விநிவர்தந்தே தே³ஹிநோ தே³ஹவத: ரஸவர்ஜம் ரஸோ ராகோ³ விஷயேஷு ய: தம் வர்ஜயித்வாரஸஶப்³தோ³ ராகே³ ப்ரஸித்³த⁴:, ஸ்வரஸேந ப்ரவ்ருத்த: ரஸிக: ரஸஜ்ஞ:, இத்யாதி³த³ர்ஶநாத்ஸோ(அ)பி ரஸோ ரஞ்ஜநாரூப: ஸூக்ஷ்ம: அஸ்ய யதே: பரம் பரமார்த²தத்த்வம் ப்³ரஹ்ம த்³ருஷ்ட்வா உபலப்⁴யஅஹமேவ தத்இதி வர்தமாநஸ்ய நிவர்ததே நிர்பீ³ஜம் விஷயவிஜ்ஞாநம் ஸம்பத்³யதே இத்யர்த²: அஸதி ஸம்யக்³த³ர்ஶநே ரஸஸ்ய உச்சே²த³:தஸ்மாத் ஸம்யக்³த³ர்ஶநாத்மிகாயா: ப்ரஜ்ஞாயா: ஸ்தை²ர்யம் கர்தவ்யமித்யபி⁴ப்ராய: ॥ 59 ॥

விஷயோபபோ⁴க³பராங்முக²ஸ்ய குதோ விஷயபராவ்ருத்தி: ? தத்பராவ்ருத்திஶ்ச அப்ரஸ்துதா, இத்யாஶங்க்யாஹ -

யத்³யபீதி ।

நிராஹாரஸ்யேத்யஸ்ய வ்யாக்²யாாநம் - அநாஹ்ரியமாணவிஷயஸ்யேதி । யோ ஹி விஷயப்ரவணோ ந ப⁴வதி, தஸ்ய ஆத்யந்திகே தபஸி க்லேஶாத்மகே வ்யவஸ்தி²தஸ்ய வித்³யாஹீநஸ்யாபி இந்த்³ரியாணி விஷயேப்⁴ய: ஸகாஶாத்³ யத்³யபி ஸம்ஹ்ரியந்தே, ததா²பி ராகோ³(அ)வஶிஷ்யதே । ஸ ச தத்த்வஜ்ஞாநாது³ச்சி²த்³யத இத்யர்த²: ।

ரஸஶப்³த³ஸ்ய மாது⁴ர்யாதி³ஷங்வித⁴ரஸவிஷத்வம் நிஷேத⁴தி-

ரஸஶப்³த³ இதி ।

வ்ருத்³த⁴ப்ரயோக³மந்தரேண கத²ம் ப்ரஸித்³தி⁴: ? இத்யாஶங்க்யாஹ -

ஸ்வரஸேநேதி ।

ஸ்வேச்ச²யேதி யாவத் । ரஸிக: - ஸ்வேச்சா²வஶவர்தீ । ரஸஜ்ஞ: - விவக்ஷிதாபேக்ஷிதஜ்ஞாதேத்யர்த²: ।

கத²ம் தர்ஹி தஸ்ய நிவ்ருத்தி: ? தத்ராஹ-

ஸோ(அ)பீதி ।

த்³ருஷ்டிமேவோபலப்³தி⁴பர்யாயாம் ஸ்பஷ்டயதி -

அஹமேவேதி ।

ராகா³பக³மே ஸித்³த⁴மர்த²மாஹ -

நிர்பீ³ஜமிதி ।

நநு - ஸம்யக்³ஜ்ஞாநமந்தரேண ராகோ³ நாபக³ச்ச²தி இதி சேத் , தத³பக³மாத்³ருதே ராக³வத: ஸம்யக்³ஜ்ஞாநோத³யாயோகா³த் இதரேதராஶ்ரயதா இதி, நேத்யாஹ -

நாஸதீதி ।

இந்த்³ரியாணாம் விஷயபாரவஶ்யே விவேகத்³வாரா பரிஹ்ருதே ஸ்தூ²லோ ராகோ³ வ்யாவர்ததே । ததஶ்ச ஸம்யக்³ஜ்ஞாநோத்பத்த்யா ஸூக்ஷ்மஸ்யாபி ராக³ஸ்ய ஸர்வாத்மநா நிவ்ருத்த்யுபபத்தே:, ந இதரேதராஶ்ரயதா - இத்யர்த²: ।

ப்ரஜ்ஞாஸ்தை²ர்யஸ்ய ஸப²லத்வே ஸ்தி²தே ப²லிதமாஹ -

தஸ்மாதி³தி

॥ 59 ॥