శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
ఇన్ద్రియాణాం హి చరతాం యన్మనోఽనువిధీయతే
తదస్య హరతి ప్రజ్ఞాం వాయుర్నావమివామ్భసి ॥ ౬౭ ॥
ఇన్ద్రియాణాం హి యస్మాత్ చరతాం స్వస్వవిషయేషు ప్రవర్తమానానాం యత్ మనః అనువిధీయతే అనుప్రవర్తతే తత్ ఇన్ద్రియవిషయవికల్పనేన ప్రవృత్తం మనః అస్య యతేః హరతి ప్రజ్ఞామ్ ఆత్మానాత్మవివేకజాం నాశయతికథమ్ ? వాయుః నావమివ అమ్భసి ఉదకే జిగమిషతాం మార్గాదుద్ధృత్య ఉన్మార్గే యథా వాయుః నావం ప్రవర్తయతి, ఎవమాత్మవిషయాం ప్రజ్ఞాం హృత్వా మనో విషయవిషయాం కరోతి ॥ ౬౭ ॥
ఇన్ద్రియాణాం హి చరతాం యన్మనోఽనువిధీయతే
తదస్య హరతి ప్రజ్ఞాం వాయుర్నావమివామ్భసి ॥ ౬౭ ॥
ఇన్ద్రియాణాం హి యస్మాత్ చరతాం స్వస్వవిషయేషు ప్రవర్తమానానాం యత్ మనః అనువిధీయతే అనుప్రవర్తతే తత్ ఇన్ద్రియవిషయవికల్పనేన ప్రవృత్తం మనః అస్య యతేః హరతి ప్రజ్ఞామ్ ఆత్మానాత్మవివేకజాం నాశయతికథమ్ ? వాయుః నావమివ అమ్భసి ఉదకే జిగమిషతాం మార్గాదుద్ధృత్య ఉన్మార్గే యథా వాయుః నావం ప్రవర్తయతి, ఎవమాత్మవిషయాం ప్రజ్ఞాం హృత్వా మనో విషయవిషయాం కరోతి ॥ ౬౭ ॥

విక్షిప్తచేతసో భావనాభావే సాక్షాత్కారలక్షణా బుద్ధిర్న భవతీతి హేత్వన్తరేణ సాధయతి -

ఇన్ద్రియాణామితి ।

యత్పదోపాత్తం మనః, తత్పదేనాపి గృహ్యతే । ఇన్ద్రియాణాం - శ్రోత్రాదీనాం, విషయాః - శబ్దాదయః, తేషాం వికల్పనం - మిథో విభజ్య గ్రహణమ్ , తేనేతి యావత్ ।

దృష్టాన్తం వ్యాకరోతి -

ఉదక ఇతి ।

కరోతి యస్మాత్ తస్మాత్ అయుక్తస్య నోత్పద్యతే బుద్ధిరితి యోజనా ॥ ౬౭ ॥