ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ವಿಹಾಯ ಕಾಮಾನ್ಯಃ ಸರ್ವಾನ್ಪುಮಾಂಶ್ಚರತಿ ನಿಃಸ್ಪೃಹಃ
ನಿರ್ಮಮೋ ನಿರಹಂಕಾರಃ ಶಾಂತಿಮಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ ೭೧ ॥
ವಿಹಾಯ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಕಾಮಾನ್ ಯಃ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಪುಮಾನ್ ಸರ್ವಾನ್ ಅಶೇಷತಃ ಕಾರ್‌ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ಚರತಿ, ಜೀವನಮಾತ್ರಚೇಷ್ಟಾಶೇಷಃ ಪರ್ಯಟತೀತ್ಯರ್ಥಃನಿಃಸ್ಪೃಹಃ ಶರೀರಜೀವನಮಾತ್ರೇಽಪಿ ನಿರ್ಗತಾ ಸ್ಪೃಹಾ ಯಸ್ಯ ಸಃ ನಿಃಸ್ಪೃಹಃ ಸನ್ , ನಿರ್ಮಮಃ ಶರೀರಜೀವನಮಾತ್ರಾಕ್ಷಿಪ್ತಪರಿಗ್ರಹೇಽಪಿ ಮಮೇದಮ್ ಇತ್ಯಪಭಿನಿವೇಶವರ್ಜಿತಃ, ನಿರಹಂಕಾರಃ ವಿದ್ಯಾವತ್ತ್ವಾದಿನಿಮಿತ್ತಾತ್ಮಸಂಭಾವನಾರಹಿತಃ ಇತ್ಯೇತತ್ಸಃ ಏವಂಭೂತಃ ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞಃ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ ಶಾಂತಿಂ ಸರ್ವಸಂಸಾರದುಃಖೋಪರಮಲಕ್ಷಣಾಂ ನಿರ್ವಾಣಾಖ್ಯಾಮ್ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೋ ಭವತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೭೧ ॥
ವಿಹಾಯ ಕಾಮಾನ್ಯಃ ಸರ್ವಾನ್ಪುಮಾಂಶ್ಚರತಿ ನಿಃಸ್ಪೃಹಃ
ನಿರ್ಮಮೋ ನಿರಹಂಕಾರಃ ಶಾಂತಿಮಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ ೭೧ ॥
ವಿಹಾಯ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಕಾಮಾನ್ ಯಃ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಪುಮಾನ್ ಸರ್ವಾನ್ ಅಶೇಷತಃ ಕಾರ್‌ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ಚರತಿ, ಜೀವನಮಾತ್ರಚೇಷ್ಟಾಶೇಷಃ ಪರ್ಯಟತೀತ್ಯರ್ಥಃನಿಃಸ್ಪೃಹಃ ಶರೀರಜೀವನಮಾತ್ರೇಽಪಿ ನಿರ್ಗತಾ ಸ್ಪೃಹಾ ಯಸ್ಯ ಸಃ ನಿಃಸ್ಪೃಹಃ ಸನ್ , ನಿರ್ಮಮಃ ಶರೀರಜೀವನಮಾತ್ರಾಕ್ಷಿಪ್ತಪರಿಗ್ರಹೇಽಪಿ ಮಮೇದಮ್ ಇತ್ಯಪಭಿನಿವೇಶವರ್ಜಿತಃ, ನಿರಹಂಕಾರಃ ವಿದ್ಯಾವತ್ತ್ವಾದಿನಿಮಿತ್ತಾತ್ಮಸಂಭಾವನಾರಹಿತಃ ಇತ್ಯೇತತ್ಸಃ ಏವಂಭೂತಃ ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞಃ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ ಶಾಂತಿಂ ಸರ್ವಸಂಸಾರದುಃಖೋಪರಮಲಕ್ಷಣಾಂ ನಿರ್ವಾಣಾಖ್ಯಾಮ್ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೋ ಭವತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೭೧ ॥

ಅಶೇಷವಿಷಯತ್ಯಾಗೇ ಜೀವನಮಪಿ ಕಥಮ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಜೀವನೇತಿ ।

ಸಂಭವದ್ರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಕೇ ದೇಶೇ ನಿವಾಸವ್ಯಾವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಂ ಚರತೀತ್ಯೇತದ್ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ-

ಪರ್ಯಟತೀತಿ ।

‘ವಿಹಾಯ ಕಾಮಾನ್’ (ಭ. ಗೀ. ೨-೭೧) ಇತ್ಯನೇನ ಪುನರುಕ್ತಿಂ ಪರಿಹರತಿ-

ಶರೀರೇತಿ ।

ನಿಃಸ್ಪೃಹತ್ವಮುಕ್ತ್ವಾ ನಿರ್ಮಮತ್ವಂ ಪುನರ್ವದನ್ , ಕಥಂ ಪುನರುಕ್ತಿಮಾರ್ಥಿಕೀಂ ನ ಪಶ್ಯಸಿ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಶರೀರಜೀವನೇತಿ ।

ಸತ್ಯಹಂಕಾರೇ ಮಮಕಾರಸ್ಯ ಆವಶ್ಯಕತ್ವಾತ್ ನಿರಹಂಕಾರತ್ವಂ ವ್ಯಾಕರೋತಿ -

ವಿದ್ಯಾವತ್ತ್ವಾದೀತಿ ।

‘ಸ ಶಾಂತಿಮಾಪ್ನೋತಿ’ ಇತ್ಯುಕ್ತಮುಪಸಂಹರತಿ -

ಸ ಏವಂಭೂತ ಇತಿ ।

ಸಂನ್ಯಾಸಿನೋ ಮೋಕ್ಷಮಪೇಕ್ಷಮಾಣಸ್ಯ ಸರ್ವಕಾಮಪರಿತ್ಯಾಗಾದೀನಿ ಶ್ಲೋಕೋಕ್ತಾನಿ ವಿಶೇಷಣಾನಿ ಯತ್ನಸಾಧ್ಯಾನಿ, ತತ್ಸಂಮತಿಫಲಂ ತು  ಕೈವಲ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೭೧ ॥