ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
அத² மதம் ஶ்ரௌதகர்மாபேக்ஷயா ஏதத்³வசநம்கேவலாதே³ ஜ்ஞாநாத் ஶ்ரௌதகர்மரஹிதாத் க்³ருஹஸ்தா²நாம் மோக்ஷ: ப்ரதிஷித்⁴யதேஇதி ; தத்ர க்³ருஹஸ்தா²நாம் வித்³யமாநமபி ஸ்மார்தம் கர்ம அவித்³யமாநவத் உபேக்ஷ்யஜ்ஞாநாதே³வ கேவலாத்இத்யுச்யதே இதிஏதத³பி விருத்³த⁴ம்கத²ம் ? க்³ருஹஸ்த²ஸ்யைவ ஸ்மார்தகர்மணா ஸமுச்சிதாத் ஜ்ஞாநாத் மோக்ஷ: ப்ரதிஷித்⁴யதே து ஆஶ்ரமாந்தராணாமிதி கத²ம் விவேகிபி⁴: ஶக்யமவதா⁴ரயிதும்கிஞ்சயதி³ மோக்ஷஸாத⁴நத்வேந ஸ்மார்தாநி கர்மாணி ஊர்த்⁴வரேதஸாம் ஸமுச்சீயந்தே ததா² க்³ருஹஸ்த²ஸ்யாபி இஷ்யதாம் ஸ்மார்தைரேவ ஸமுச்சயோ ஶ்ரௌதை:
அத² மதம் ஶ்ரௌதகர்மாபேக்ஷயா ஏதத்³வசநம்கேவலாதே³ ஜ்ஞாநாத் ஶ்ரௌதகர்மரஹிதாத் க்³ருஹஸ்தா²நாம் மோக்ஷ: ப்ரதிஷித்⁴யதேஇதி ; தத்ர க்³ருஹஸ்தா²நாம் வித்³யமாநமபி ஸ்மார்தம் கர்ம அவித்³யமாநவத் உபேக்ஷ்யஜ்ஞாநாதே³வ கேவலாத்இத்யுச்யதே இதிஏதத³பி விருத்³த⁴ம்கத²ம் ? க்³ருஹஸ்த²ஸ்யைவ ஸ்மார்தகர்மணா ஸமுச்சிதாத் ஜ்ஞாநாத் மோக்ஷ: ப்ரதிஷித்⁴யதே து ஆஶ்ரமாந்தராணாமிதி கத²ம் விவேகிபி⁴: ஶக்யமவதா⁴ரயிதும்கிஞ்சயதி³ மோக்ஷஸாத⁴நத்வேந ஸ்மார்தாநி கர்மாணி ஊர்த்⁴வரேதஸாம் ஸமுச்சீயந்தே ததா² க்³ருஹஸ்த²ஸ்யாபி இஷ்யதாம் ஸ்மார்தைரேவ ஸமுச்சயோ ஶ்ரௌதை:

ஶ்ரௌதம் கர்ம க்³ருஹஸ்தா²நாமவஶ்யமநுஷ்டே²யமித்யநேநாபி⁴ப்ராயேண தேஷாம் கேவலாதா³த்மஜ்ஞாநாந்மோக்ஷோ நிஷித்⁴யதே । ந து க்³ருஹஸ்தா²நாம் ஜ்ஞாநமாத்ராயத்தம் மோக்ஷம் ப்ரதிஷித்⁴ய அந்யேஷாம் கேவலஜ்ஞாநாதீ⁴நோ மோக்ஷோ விவக்ஷ்யதே, ஆஶ்ரமாந்தராணாமபி ஸ்மார்தேந கர்மணா ஸமுச்சயாப்⁴யுபக³மாதி³தி சோத³யதி -

அதே²தி ।

ஏதத்பராம்ருஷ்டம் வசநமேவாபி⁴நயதி -

கேவலாதி³தி ।

நநு க்³ருஹஸ்தா²நாம் ஶ்ரௌதகர்மராஹித்யே(அ)பி, ஸதி ஸ்மார்தே கர்மணி குதோ ஜ்ஞாநஸ்ய கேவலத்வம் லப்⁴யதே ?  யேந நிஷேதோ⁴க்திரர்த²வதீ, தத்ராஹ -

தத்ரேதி ।

ப்ரக்ருதவசநமேவ ஸப்தம்யர்த²:, ப்ரதா⁴நம் ஹி ஶ்ரௌதம் கர்ம । தத்³ராஹித்யே ஸதி, ஸ்மார்தஸ்ய கர்மண: ஸதோ(அ)ப்யஸத்³பா⁴வமபி⁴ப்ரேத்ய ஜ்ஞாநஸ்ய கேவலத்வமுக்தமிதி யுக்தா நிஷேதோ⁴க்திரித்யர்த²: ।

க்³ருஹஸ்தா²நாமேவ ஶ்ரௌதகர்மஸமுச்சயோ நாந்யேஷாம் , அந்யேஷாம் து ஸ்மார்தேநேதி பக்ஷபாதே ஹேத்வபா⁴வம் மந்வாந: ஸந் பரிஹரதி -

ஏதத³பீதி ।

தமேவ ஹேதபா⁴வம் ப்ரஶ்நத்³வாரா விவ்ருணோதி -

கத²மித்யாதி³நா ।

க்³ருஹஸ்தா²நாம் ஶ்ரௌதஸ்மார்தகர்மஸமுச்சிதம் ஜ்ஞாநம் முக்திஹேதுரித்யப்⁴யுபக³மாத் கேவலஸ்மார்தகர்மஸமுச்சிதாத் ததோ ந முக்திரிதி நிஷேதோ⁴ யுஜ்யதே । ஊர்த்⁴வரேதஸாம் து ஸ்மார்தகர்மமாத்ரஸமுச்சிதாஜ்ஜ்ஞாநாந்முக்திரிதி விபா⁴கே³ நாஸ்தி ஹேதுரித்யர்த²: ।

பக்ஷபாதே காரணம் நாஸ்தீத்யுக்த்வா பக்ஷபாதபரித்யாகே³ காரணமஸ்தீத்யாஹ -

கிஞ்சேதி ।

க்³ருஹஸ்தா²நாமபி ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநம் ஸ்மார்தைரேவ கர்மபி⁴: ஸமுச்சிதம் மோக்ஷஸாத⁴நம், ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநத்வாதூ³ர்த்⁴வரேத:ஸு வ்யவஸ்தி²தப்³ரஹ்மஜ்ஞாநவதி³தி பக்ஷபாதத்யாகே³ ஹேதும் ஸ்பு²டயதி -

யதீ³த்யாதி³நா ॥