ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
லோகே(அ)ஸ்மிந்த்³விவிதா⁴ நிஷ்டா² புரா ப்ரோக்தா மயாநக⁴
ஜ்ஞாநயோகே³ந ஸாங்‍க்²யாநாம் கர்மயோகே³ந யோகி³நாம் ॥ 3 ॥
லோகே அஸ்மிந் ஶாஸ்த்ரார்தா²நுஷ்டா²நாதி⁴க்ருதாநாம் த்ரைவர்ணிகாநாம் த்³விவிதா⁴ த்³விப்ரகாரா நிஷ்டா² ஸ்தி²தி: அநுஷ்டே²யதாத்பர்யம் புரா பூர்வம் ஸர்கா³தௌ³ ப்ரஜா: ஸ்ருஷ்ட்வா தாஸாம் அப்⁴யுத³யநி:ஶ்ரேயஸப்ராப்திஸாத⁴நம் வேதா³ர்த²ஸம்ப்ரதா³யமாவிஷ்குர்வதா ப்ரோக்தா மயா ஸர்வஜ்ஞேந ஈஶ்வரேண ஹே அநக⁴ அபாபதத்ர கா ஸா த்³விவிதா⁴ நிஷ்டா² இத்யாஹதத்ர ஜ்ஞாநயோகே³ந ஜ்ஞாநமேவ யோக³: தேந ஸாங்க்²யாநாம் ஆத்மாநாத்மவிஷயவிவேகவிஜ்ஞாநவதாம் ப்³ரஹ்மசர்யாஶ்ரமாதே³வ க்ருதஸம்ந்யாஸாநாம் வேதா³ந்தவிஜ்ஞாநஸுநிஶ்சிதார்தா²நாம் பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாநாம் ப்³ரஹ்மண்யேவ அவஸ்தி²தாநாம் நிஷ்டா² ப்ரோக்தாகர்மயோகே³ந கர்மைவ யோக³: கர்மயோக³: தேந கர்மயோகே³ந யோகி³நாம் கர்மிணாம் நிஷ்டா² ப்ரோக்தா இத்யர்த²:யதி³ ஏகேந புருஷேண ஏகஸ்மை புருஷார்தா²ய ஜ்ஞாநம் கர்ம ஸமுச்சித்ய அநுஷ்டே²யம் ப⁴க³வதா இஷ்டம் உக்தம் வக்ஷ்யமாணம் வா கீ³தாஸு வேதே³ஷு சோக்தம் , கத²மிஹ அர்ஜுநாய உபஸந்நாய ப்ரியாய விஶிஷ்டபி⁴ந்நபுருஷகர்த்ருகே ஏவ ஜ்ஞாநகர்மநிஷ்டே² ப்³ரூயாத் ? யதி³ புந:அர்ஜுந: ஜ்ஞாநம் கர்ம த்³வயம் ஶ்ருத்வா ஸ்வயமேவாநுஷ்டா²ஸ்யதி அந்யேஷாம் து பி⁴ந்நபுருஷாநுஷ்டே²யதாம் வக்ஷ்யாமி இதிமதம் ப⁴க³வத: கல்ப்யேத, ததா³ ராக³த்³வேஷவாந் அப்ரமாணபூ⁴தோ ப⁴க³வாந் கல்பித: ஸ்யாத்தச்சாயுக்தம்தஸ்மாத் கயாபி யுக்த்யா ஸமுச்சயோ ஜ்ஞாநகர்மணோ:
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
லோகே(அ)ஸ்மிந்த்³விவிதா⁴ நிஷ்டா² புரா ப்ரோக்தா மயாநக⁴
ஜ்ஞாநயோகே³ந ஸாங்‍க்²யாநாம் கர்மயோகே³ந யோகி³நாம் ॥ 3 ॥
லோகே அஸ்மிந் ஶாஸ்த்ரார்தா²நுஷ்டா²நாதி⁴க்ருதாநாம் த்ரைவர்ணிகாநாம் த்³விவிதா⁴ த்³விப்ரகாரா நிஷ்டா² ஸ்தி²தி: அநுஷ்டே²யதாத்பர்யம் புரா பூர்வம் ஸர்கா³தௌ³ ப்ரஜா: ஸ்ருஷ்ட்வா தாஸாம் அப்⁴யுத³யநி:ஶ்ரேயஸப்ராப்திஸாத⁴நம் வேதா³ர்த²ஸம்ப்ரதா³யமாவிஷ்குர்வதா ப்ரோக்தா மயா ஸர்வஜ்ஞேந ஈஶ்வரேண ஹே அநக⁴ அபாபதத்ர கா ஸா த்³விவிதா⁴ நிஷ்டா² இத்யாஹதத்ர ஜ்ஞாநயோகே³ந ஜ்ஞாநமேவ யோக³: தேந ஸாங்க்²யாநாம் ஆத்மாநாத்மவிஷயவிவேகவிஜ்ஞாநவதாம் ப்³ரஹ்மசர்யாஶ்ரமாதே³வ க்ருதஸம்ந்யாஸாநாம் வேதா³ந்தவிஜ்ஞாநஸுநிஶ்சிதார்தா²நாம் பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாநாம் ப்³ரஹ்மண்யேவ அவஸ்தி²தாநாம் நிஷ்டா² ப்ரோக்தாகர்மயோகே³ந கர்மைவ யோக³: கர்மயோக³: தேந கர்மயோகே³ந யோகி³நாம் கர்மிணாம் நிஷ்டா² ப்ரோக்தா இத்யர்த²:யதி³ ஏகேந புருஷேண ஏகஸ்மை புருஷார்தா²ய ஜ்ஞாநம் கர்ம ஸமுச்சித்ய அநுஷ்டே²யம் ப⁴க³வதா இஷ்டம் உக்தம் வக்ஷ்யமாணம் வா கீ³தாஸு வேதே³ஷு சோக்தம் , கத²மிஹ அர்ஜுநாய உபஸந்நாய ப்ரியாய விஶிஷ்டபி⁴ந்நபுருஷகர்த்ருகே ஏவ ஜ்ஞாநகர்மநிஷ்டே² ப்³ரூயாத் ? யதி³ புந:அர்ஜுந: ஜ்ஞாநம் கர்ம த்³வயம் ஶ்ருத்வா ஸ்வயமேவாநுஷ்டா²ஸ்யதி அந்யேஷாம் து பி⁴ந்நபுருஷாநுஷ்டே²யதாம் வக்ஷ்யாமி இதிமதம் ப⁴க³வத: கல்ப்யேத, ததா³ ராக³த்³வேஷவாந் அப்ரமாணபூ⁴தோ ப⁴க³வாந் கல்பித: ஸ்யாத்தச்சாயுக்தம்தஸ்மாத் கயாபி யுக்த்யா ஸமுச்சயோ ஜ்ஞாநகர்மணோ:

யேயம் வ்யவஹாரபூ⁴மிருபலப்⁴யதே, தத்ர த்ரைவர்ணிகா: ஜ்ஞாநம் கர்ம வா ஶாஸ்த்ரீயமநுஷ்டா²துமதி⁴க்ரியந்தே। தேஷாம் த்³விதா⁴ ஸ்தி²திர்மயா ப்ரோக்தேதி பூர்வார்த⁴ம் யோஜயதி -

லோகே(அ)ஸ்மிந்நிதி।

ஸ்தி²திமேவ வ்யாகரோதி -

அநுஷ்டே²யேதி।

பூர்வம் ப்ரவசநப்ரஸங்க³ம் ப்ரத³ர்ஶயந் ப்ரவக்தாரம் விஶிநஷ்டி -

ஸர்கா³தா³விதி।

ப்ரவசநஸ்யாயதா²ர்த²த்வஶங்காம் வாரயதி -

ஸர்வஜ்ஞேநேதி।

அர்ஜுநஸ்ய ப⁴க³வது³பதே³ஶயோக்³யத்வம் ஸூசயதி -

அநகே⁴தி।

நிர்தா⁴ரணார்தே² தத்ரேதி ஸப்தமீ । ஜ்ஞாநம் - பரமார்த²வஸ்துவிஷயம் ததே³வ யோக³ஶப்³தி³தம், யுஜ்யதே(அ)நேந ப்³ரஹ்மணேதி வ்யுத்பத்தேஸ்தேந । நிஷ்டே²த்யநுவர்ததே।

உக்தஜ்ஞாநோபாயமுபதி³தி³க்ஷு: ஸாங்க்²யஶப்³தா³ர்த²மாஹ -

ஆத்மேதி।

தேஷாமேவ கர்மநிஷ்ட²த்வம் வ்யாவர்தயதி -

ப்³ரஹ்மசர்யேதி।

தேஷாம் ஜபாதி³பாரவஶ்யேந ஶ்ரவணாதி³பராங்முக²த்வம் பராகரோதி -

வேதா³ந்தேதி।

உக்தவிஶேஷணவதாம் முக்²யஸம்ந்யாஸித்வேந ப²லாவஸ்த²த்வம் த³ர்ஶயதி -

பரமஹம்ஸேதி।

கர்ம - வர்ணாஶ்ரமவிஹிதம் த⁴ர்மாக்²யம் ததே³வ யுஜ்யதே தேநாப்⁴யுத³யேநேதி யோக³ஸ்தே²ந நிஷ்டா² கர்மிணாம் ப்ரோக்தேத்யநுஷங்க³ம் த³ர்ஶயந்நாஹ -

கர்மைவேத்யாதி³நா ।

ஏவம் ப்ரதிவசநவாக்யஸ்தா²ந்யக்ஷராணி வ்யாக்²யாய தஸ்யைவ தாத்பர்யார்த²ம் கத²யதி -

யதி³ சேதி।

இஷ்டஸ்யாபி து³ர்போ³த⁴த்வமாஶங்க்யாஹ -

உக்தமிதி।

ஜ்ஞாநஸ்யாபி மூலவிகலதயா விப்⁴ரமத்சமாஶங்க்யாஹ -

வேதே³ஷ்விதி।

தஸ்யாஶிஷ்யத்வபு³த்³த்⁴யா அந்யதா²கத²நமித்யாஶங்க்யாஹ -

உபஸந்நாயேதி।

ததா²பி தஸ்மிந் ஔதா³ஸீந்யாத³ந்யதோ²க்திரித்யாஶங்க்யாஹ -

ப்ரியாயேதி।

ப்³ரவீதி ச பி⁴ந்நபுருஷகர்த்ருகம் நிஷ்டா²த்³வயம், தேந ஸமுச்சயோ ப⁴க³வத³பீ⁴ஷ்ட: ஶாஸ்த்ரார்தோ² ந ப⁴வதீதி ஶேஷ:।

நந்வர்ஜுநஸ்ய ப்ரேக்ஷாபூர்வகாரித்வாத்³ ஜ்ஞாநகர்மஶ்ரவணாநந்தரமுப⁴யநிர்தே³ஶாநுஉபபத்த்யா ஸமுச்சயாநுஷ்டா²நம் ஸம்பத்ஸ்யதே, தத்³வ்யதிரிக்தாநாம் து ஜ்ஞாநகர்மணோர்பி⁴ந்நபுருஷாநுஷ்டே²யத்வம் ஶ்ருத்வா ப்ரத்யேகம் தத³நுஷ்டா²நம் ப⁴விஷ்யதீதி ப⁴க³வதோ மதம் கல்ப்யதே, தஸ்யார்ஜுநே(அ)நுராகா³திரேகாதி³தரேஷு ச தத³பா⁴வாதி³தி தத்ராஹ -

யதி³ புநரிதி।

அப்ரமாணபூ⁴தத்வம் - அநாப்தத்வம் ।ந ச ப⁴க³வதோ ராகா³தி³மத்த்வேநாப்தத்வம் யுக்தம், ’ஸமம் ஸர்வேஷு பூ⁴தேஷு திஷ்ட²ந்தம்’ இத்யாதி³விரோதா⁴தி³த்யாஹ -

தச்சேதி।

நிஷ்டா²த்³வயஸ்ய பி⁴ந்நபுருஷாநுஷ்டே²யத்வநிர்தே³ஶப²லமுபஸம்ஹரதி -

தஸ்மாதி³தி।

॥3॥