‘यस्य वा एतत् कर्म’ (कौ. उ. ४. १७) इति श्रुताविव कर्मशब्दस्य क्रियमाणवस्तुविषयत्वमाशङ्क्य व्याचष्टे -

क्रियाणामिति ।

ताश्चनित्यनैमित्तिकत्वेन विभजते -

यज्ञादीनामिति ।

अस्मिन्नेव जन्मनि अनुष्ठितानां कर्मणां बुद्धिशुद्धिद्वारा ज्ञानकारणत्वे, ब्रह्मचारिणां कुतो ज्ञानोत्पत्तिर्जन्मान्तरकृतानां कर्मणां वा तथात्वे, गृहस्थादीनामैहिकानि कर्माणि न ज्ञानहेतवः स्युरित्याशङ्क्य अनियमं दर्शयति -

इहेति ।

नेमानि सत्त्वशुद्धिकारणानि उपात्तदुरितप्रतिबन्धादित्याशङ्क्याह -

उपात्तेति ।

तर्हि तावतैव कृतार्थानां कुतो ज्ञाननिष्ठाहेतुत्वं, तत्राह -

तत्कारणत्वेनेति ।

कर्मणां चित्तशुद्धिद्वारा ज्ञानहेतुत्वे मानमाह -

ज्ञानमिति ।

अनारम्भशब्दस्योपक्रमविपरीतविषयत्वं व्यावर्तयति-

अननुष्ठानादिति ।

निष्कर्मणः संन्यासिनः कर्मज्ञानं नैष्कर्म्यमिति व्याचष्टे -

निष्कर्मेति ।

कर्माभावावस्थां व्यवच्छिनत्ति -

ज्ञानयोगेनेति ।

तस्याः साधनपक्षपातित्वं व्यावर्तयति -

निष्क्रियेति ।