ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಅನ್ನಾದ್ಭವಂತಿ ಭೂತಾನಿ ಪರ್ಜನ್ಯಾದನ್ನಸಂಭವಃ
ಯಜ್ಞಾದ್ಭವತಿ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ ॥ ೧೪ ॥
ಅನ್ನಾತ್ ಭುಕ್ತಾತ್ ಲೋಹಿತರೇತಃಪರಿಣತಾತ್ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಭವಂತಿ ಜಾಯಂತೇ ಭೂತಾನಿಪರ್ಜನ್ಯಾತ್ ವೃಷ್ಟೇಃ ಅನ್ನಸ್ಯ ಸಂಭವಃ ಅನ್ನಸಂಭವಃಯಜ್ಞಾತ್ ಭವತಿ ಪರ್ಜನ್ಯಃ, ಅಗ್ನೌ ಪ್ರಾಸ್ತಾಹುತಿಃ ಸಮ್ಯಗಾದಿತ್ಯಮುಪತಿಷ್ಠತೇಆದಿತ್ಯಾಜ್ಜಾಯತೇ ವೃಷ್ಟಿರ್ವೃಷ್ಟೇರನ್ನಂ ತತಃ ಪ್ರಜಾಃ’ (ಮನು. ೩ । ೭೬) ಇತಿ ಸ್ಮೃತೇಃಯಜ್ಞಃ ಅಪೂರ್ವಮ್ ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ ಋತ್ವಿಗ್ಯಜಮಾನಯೋಶ್ಚ ವ್ಯಾಪಾರಃ ಕರ್ಮ, ತತ್ ಸಮುದ್ಭವಃ ಯಸ್ಯ ಯಜ್ಞಸ್ಯ ಅಪೂರ್ವಸ್ಯ ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ ॥ ೧೪ ॥
ಅನ್ನಾದ್ಭವಂತಿ ಭೂತಾನಿ ಪರ್ಜನ್ಯಾದನ್ನಸಂಭವಃ
ಯಜ್ಞಾದ್ಭವತಿ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ ॥ ೧೪ ॥
ಅನ್ನಾತ್ ಭುಕ್ತಾತ್ ಲೋಹಿತರೇತಃಪರಿಣತಾತ್ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಭವಂತಿ ಜಾಯಂತೇ ಭೂತಾನಿಪರ್ಜನ್ಯಾತ್ ವೃಷ್ಟೇಃ ಅನ್ನಸ್ಯ ಸಂಭವಃ ಅನ್ನಸಂಭವಃಯಜ್ಞಾತ್ ಭವತಿ ಪರ್ಜನ್ಯಃ, ಅಗ್ನೌ ಪ್ರಾಸ್ತಾಹುತಿಃ ಸಮ್ಯಗಾದಿತ್ಯಮುಪತಿಷ್ಠತೇಆದಿತ್ಯಾಜ್ಜಾಯತೇ ವೃಷ್ಟಿರ್ವೃಷ್ಟೇರನ್ನಂ ತತಃ ಪ್ರಜಾಃ’ (ಮನು. ೩ । ೭೬) ಇತಿ ಸ್ಮೃತೇಃಯಜ್ಞಃ ಅಪೂರ್ವಮ್ ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ ಋತ್ವಿಗ್ಯಜಮಾನಯೋಶ್ಚ ವ್ಯಾಪಾರಃ ಕರ್ಮ, ತತ್ ಸಮುದ್ಭವಃ ಯಸ್ಯ ಯಜ್ಞಸ್ಯ ಅಪೂರ್ವಸ್ಯ ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ ॥ ೧೪ ॥

ಉಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ಸ್ಮೃತ್ಯಂತರಂ ಸಂವಾದಯತಿ -

ಅಗ್ನಾವಿತಿ ।

ತತ್ರ ಹಿ ದೇವತಾಭಿಧ್ಯಾನಪೂರ್ವಕಂ ತದುದ್ದೇಶೇನ ಪ್ರಹಿತಾಹುತಿರಪೂರ್ವತಾಂ ಗತಾ ರಶ್ಮಿದ್ವಾರೇಣಾದಿತ್ಯಮಾರುಹ್ಯ, ವೃಷ್ಟ್ಯಾತ್ಮನಾ ಪೃಥಿವೀಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ, ವ್ರಿಹಿಯವಾದ್ಯನ್ನಭಾವಮಾಪದ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತೋಪಭುಕ್ತಾ ಶುಕ್ರಶೋಣಿತರೂಪೇಣ ಪರಿಣತಾ ಪ್ರಜಾಭಾವಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।

‘ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ’ (ಭ. ಗೀ. ೩-೧೪) ಇತ್ಯಯುಕ್ತಂ, ಸ್ವಸ್ಯೈವ ಸ್ವೋದ್ಭವೇ ಕಾರಣತ್ವಾಯೋಗಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಋತ್ವಿಗಿತಿ ।

ದ್ರವ್ಯದೇವತಯೋಃ ಸಂಗ್ರಾಹಕಶ್ಚಕಾರಃ ॥ ೧೪ ॥