अद्वैतशारदा | दक्षिणाम्नाय श्रीशारदापीठम्, शृङ्गेरी

इन्द्रियाणि पराण्याहुरिन्द्रियेभ्यः परं मनः ।
मनसस्तु परा बुद्धिर्यो बुद्धेः परतस्तु सः ॥ ४२ ॥

इन्द्रियाणि श्रोत्रादीनि पञ्च देहं स्थूलं बाह्यं परिच्छिन्नं च अपेक्ष्य सौक्ष्म्यान्तरत्वव्यापित्वाद्यपेक्षया पराणि प्रकृष्टानि आहुः पण्डिताः । तथा इन्द्रियेभ्यः परं मनः सङ्कल्पविकल्पात्मकम् । तथा मनसः तु परा बुद्धिः निश्चयात्मिका । तथा यः सर्वदृश्येभ्यः बुद्ध्यन्तेभ्यः आभ्यन्तरः, यं देहिनम् इन्द्रियादिभिः आश्रयैः युक्तः कामः ज्ञानावरणद्वारेण मोहयति इत्युक्तम् । बुद्धेः परतस्तु सः, सः बुद्धेः द्रष्टा पर आत्मा ॥ ४२ ॥

देहमिति ; सौक्ष्म्येति ; तथेति ; तथा मनसस्त्विति ; तथेत्यादिना ; यं देहिनमिति ;

किमपेक्षया तेषां परत्वं ? तत्राह -

देहमिति ।

तथाऽपि केन प्रकारेण परत्वं ? तदाह -

सौक्ष्म्येति ।

आदिशब्देन कारणत्वादि गृह्यते ।

इन्द्रियापेक्षया सूक्ष्मत्वादिना मनसः स्वरूपोक्तिपूर्वकं परत्वं कथयति -

तथेति ।

मनसि दर्शितं न्यायं बुद्धावतिदिशति -

तथा मनसस्त्विति ।

‘यो बुद्धेः’ (भ. गी. ३-४२) इत्यादि व्याचष्टे -

तथेत्यादिना ।

आत्मनो यथोक्तविशेषणस्याप्रकृतत्वमाशङ्क्याह -

यं देहिनमिति

॥ ४२ ॥