ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
இமம் விவஸ்வதே யோக³ம் ப்ரோக்தவாநஹமவ்யயம்
விவஸ்வாந்மநவே ப்ராஹ மநுரிக்ஷ்வாகவே(அ)ப்³ரவீத் ॥ 1 ॥
இமம் அத்⁴யாயத்³வயேநோக்தம் யோக³ம் விவஸ்வதே ஆதி³த்யாய ஸர்கா³தௌ³ ப்ரோக்தவாந் அஹம் ஜக³த்பரிபாலயித்ரூணாம் க்ஷத்ரியாணாம் ப³லாதா⁴நாய தேந யோக³ப³லேந யுக்தா: ஸமர்தா² ப⁴வந்தி ப்³ரஹ்ம பரிரக்ஷிதும்ப்³ரஹ்மக்ஷத்ரே பரிபாலிதே ஜக³த் பரிபாலயிதுமலம்அவ்யயம் அவ்யயப²லத்வாத் ஹ்யஸ்ய யோக³ஸ்ய ஸம்யக்³த³ர்ஶநநிஷ்டா²லக்ஷணஸ்ய மோக்ஷாக்²யம் ப²லம் வ்யேதி விவஸ்வாந் மநவே ப்ராஹமநு: இக்ஷ்வாகவே ஸ்வபுத்ராய ஆதி³ராஜாய அப்³ரவீத் ॥ 1 ॥
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
இமம் விவஸ்வதே யோக³ம் ப்ரோக்தவாநஹமவ்யயம்
விவஸ்வாந்மநவே ப்ராஹ மநுரிக்ஷ்வாகவே(அ)ப்³ரவீத் ॥ 1 ॥
இமம் அத்⁴யாயத்³வயேநோக்தம் யோக³ம் விவஸ்வதே ஆதி³த்யாய ஸர்கா³தௌ³ ப்ரோக்தவாந் அஹம் ஜக³த்பரிபாலயித்ரூணாம் க்ஷத்ரியாணாம் ப³லாதா⁴நாய தேந யோக³ப³லேந யுக்தா: ஸமர்தா² ப⁴வந்தி ப்³ரஹ்ம பரிரக்ஷிதும்ப்³ரஹ்மக்ஷத்ரே பரிபாலிதே ஜக³த் பரிபாலயிதுமலம்அவ்யயம் அவ்யயப²லத்வாத் ஹ்யஸ்ய யோக³ஸ்ய ஸம்யக்³த³ர்ஶநநிஷ்டா²லக்ஷணஸ்ய மோக்ஷாக்²யம் ப²லம் வ்யேதி விவஸ்வாந் மநவே ப்ராஹமநு: இக்ஷ்வாகவே ஸ்வபுத்ராய ஆதி³ராஜாய அப்³ரவீத் ॥ 1 ॥

கு³ருஶிஷ்யபரம்பரோபந்யாஸமேவாநுக்ராமதி -

இமமிதி ।

இமமித்யஸ்ய ஸந்நிஹிதம் விஷயம் த³ர்ஶயதி -

அத்⁴யாயேதி ।

யோக³ம் - ஜ்ஞாநநிஷ்டா²லக்ஷணம், கர்மயோகோ³பாயலப்⁴யமித்யர்த²: ।

ஸ்வயம்‌ அக்ருதார்தா²நாம் ப்ரயோஜநவ்யக்³ராணாம் பரார்த²ப்ரவ்ருத்த்யஸம்ப⁴வாத்³‌ ப⁴க³வதஸ்ததா²வித⁴ப்ரவ்ருத்தித³ர்ஶநாத் க்ருதார்த²தா கல்பநீயேத்யாஹ -

விவஸ்வத இதி ।

அவ்யயவேத³மூலத்வாத³வ்யயத்வம் யோக³ஸ்ய க³மயிதவ்யம் ।

கிமிதி ப⁴க³வதா க்ருதார்தே²நாபி யோக³ப்ரவசநம் க்ருதமிதி, ததா³ஹ -

ஜக³தி³தி ।

கத²ம் யதோ²க்தேந யோகே³ந க்ஷத்ரியாணாம் ப³லாதா⁴நம் ? ததா³ஹ -

தேநேதி ।

யுக்தா:, க்ஷத்ரியா இதி ஶேஷ: ।

ப்³ரஹ்மஶப்³தே³ந ப்³ராஹ்மணத்வஜாதிருச்யதே । யத்³யபி யோக³ப்ரவசநேந க்ஷத்ரம் ரக்ஷிதம், தேந ச ப்³ராஹ்மணத்வம், ததா²(அ)பி கத²ம் ரக்ஷணீயம் ஜக³த³ஶேஷம் ரக்ஷிதம் ? இத்யாஶங்க்யாஹ -

ப்³ரஹ்மேதி ।

தாப்⁴யாம் ஹி கர்மப²லபூ⁴தம் ஜக³த்³ அநுஷ்டா²நத்³வாரா ரக்ஷிதும் ஶக்யமித்யர்த²: ।

யோக³ஸ்யாவ்யயத்வே ஹேத்வந்தரமாஹ -

அவ்யயப²லத்வாதி³தி ।

நநு கர்மப²லவத் உக்தயோக³ப²லஸ்யாபி ஸாத்⁴யத்வேந க்ஷயிஷ்ணுத்வமநுமீயதே, நேத்யாஹ -

நஹீதி ।

அபுநராவ்ருத்திஶ்ருதிப்ரதிஹதமநுமாநம் ந ப்ரமாணீப⁴வதீதி பா⁴வ: ।

ப⁴க³வதா விவஸ்வதே ப்ரோக்தோ யோக³ஸ்தத்ரைவ பர்யவஸ்யதி, இத்யாஶங்க்யாஹ -

ஸ சேதி ।

ஸ்வபுத்ராயேத்யுப⁴யத்ர ஸம்ப³த்⁴யதே । ஆதி³ராஜாயேதி இக்ஷ்வாகோ: ஸூர்யவம்ஶப்ரவர்தகத்வேந வைஶிஷ்ட்யமுச்யதே ॥ 1 ॥