జ్ఞానయజ్ఞస్య ద్రవ్యజ్ఞాత్ ప్రశస్యతరత్వే హేతుమాహ -
సర్వమితి ।
ద్రవ్యసాధనసాధ్యాద్ ఇత్యుపలక్షణం స్వాధ్యాయాదేరపి । తతోఽపి జ్ఞానయజ్ఞస్య శ్రేయస్త్వావిశేషాత్ , ద్రవ్యమయాదియజ్ఞేభ్యో జ్ఞానయజ్ఞస్య ప్రశస్యతరత్వం ప్రపఞ్చయతి -
ద్రవ్యమయో హితి ।
ఫలస్య -అభ్యుదయస్యేత్యర్థః । న ఫలారమ్భకః -న కస్యచిత్ఫలస్యోత్పాదకః । కిన్తు నిత్యసిద్ధస్య మోక్షస్యాభివ్యఞ్జక ఇత్యర్థః ।
తస్య ప్రశస్యతరత్వే హేత్వన్తరమాహ -
యత ఇతి ।
సపస్తం కర్మేతి అగ్నిహోత్రాదికముచ్యతే । అఖిలమ్ - అవిద్యమానం ఖిలం - శేషః అస్యేతి, అనల్పమ్ । మహత్తరమితి యావత్ ।
సర్వమ్ అఖిలమ్ - ఇతి పదద్వయోపాదానమసఙ్కోచార్థమ్ । సర్వం కర్మ జ్ఞానేఽన్తర్భవతి ఇత్యత్ర ఛాన్దోగ్యశ్రుతిం ప్రమాణయతి -
యథేతి ।
చతురాయకే హి ద్యూతే కశ్చిదాయః చతురఙ్కస్సన్ కృతశబ్దేనోచ్యతే - తస్మై విజితాయ కృతాయ తాదర్థ్యేన అధరేయాః తస్మాత్ అధస్తాద్భావినః త్రిద్వ్యేకాఙ్కాః త్రేతాద్వాపరకలినామానః, సంయన్తి - ఆయాః సఙ్గచ్ఛన్తే । చతురఙ్కే ఖలు ఆయే త్రిద్ వ్యకాఙ్కానామాయానామ్ అన్తర్మావో భవతి । మహాసంఖ్యాయామవాన్తరసఙ్ఖ్యాన్తర్భావావశ్యమ్భావాత్ । ఎవమ్ ఎనం విద్యావన్తం పురుషం, సర్వం తదాభిముఖ్యేన సమేతి - సఙ్గచ్ఛతే । కిం తత్సర్వం ? యద్విదుషి పురుషేఽన్తర్భవతి, తదాహ -
యత్కిఞ్చిదితి ।
ప్రజాః సర్వాః యత్కించిదపి సాధు కర్మ కుర్వన్తి, తత్సర్వమిత్యర్థః ।
ఎనమభిసమేతీత్యుక్తం, తమేవ విద్యావన్తం పురుషం విశినష్టి -
యస్తదితి ।
కిం తదిత్యుక్తం, తదేవ విశదయతి -యత్స ఇతి । స రైక్కో యత్ తత్త్వం వేద, తత్ తత్త్వం యోఽన్యోఽపి జానాతి, తమేనం సర్వం సాధు కర్మ అభిసమేతీతి యోజనా ॥ ౩౩ ॥