ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಪ್ರಹೃಷ್ಯೇತ್ಪ್ರಿಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನೋದ್ವಿಜೇತ್ಪ್ರಾಪ್ಯ ಚಾಪ್ರಿಯಮ್
ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿರಸಂಮೂಢೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ಥಿತಃ ॥ ೨೦ ॥
ಪ್ರಹೃಷ್ಯೇತ್ ಪ್ರಹರ್ಷಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ಪ್ರಿಯಮ್ ಇಷ್ಟಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಉದ್ವಿಜೇತ್ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಅಪ್ರಿಯಮ್ ಅನಿಷ್ಟಂ ಲಬ್ಧ್ವಾದೇಹಮಾತ್ರಾತ್ಮದರ್ಶಿನಾಂ ಹಿ ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯಪ್ರಾಪ್ತೀ ಹರ್ಷವಿಷಾದೌ ಕುರ್ವಾತೇ, ಕೇವಲಾತ್ಮದರ್ಶಿನಃ, ತಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಸಂಭವಾತ್ಕಿಂಚ — ‘ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಏಕಃ ಸಮಃ ನಿರ್ದೋಷಃ ಆತ್ಮಾಇತಿ ಸ್ಥಿರಾ ನಿರ್ವಿಚಿಕಿತ್ಸಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿಃ ಅಸಂಮೂಢಃ ಸಂಮೋಹವರ್ಜಿತಶ್ಚ ಸ್ಯಾತ್ ಯಥೋಕ್ತಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ಥಿತಃ, ಅಕರ್ಮಕೃತ್ ಸರ್ವಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸೀ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೦ ॥
ಪ್ರಹೃಷ್ಯೇತ್ಪ್ರಿಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನೋದ್ವಿಜೇತ್ಪ್ರಾಪ್ಯ ಚಾಪ್ರಿಯಮ್
ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿರಸಂಮೂಢೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ಥಿತಃ ॥ ೨೦ ॥
ಪ್ರಹೃಷ್ಯೇತ್ ಪ್ರಹರ್ಷಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ಪ್ರಿಯಮ್ ಇಷ್ಟಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಉದ್ವಿಜೇತ್ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಅಪ್ರಿಯಮ್ ಅನಿಷ್ಟಂ ಲಬ್ಧ್ವಾದೇಹಮಾತ್ರಾತ್ಮದರ್ಶಿನಾಂ ಹಿ ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯಪ್ರಾಪ್ತೀ ಹರ್ಷವಿಷಾದೌ ಕುರ್ವಾತೇ, ಕೇವಲಾತ್ಮದರ್ಶಿನಃ, ತಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಸಂಭವಾತ್ಕಿಂಚ — ‘ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಏಕಃ ಸಮಃ ನಿರ್ದೋಷಃ ಆತ್ಮಾಇತಿ ಸ್ಥಿರಾ ನಿರ್ವಿಚಿಕಿತ್ಸಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿಃ ಅಸಂಮೂಢಃ ಸಂಮೋಹವರ್ಜಿತಶ್ಚ ಸ್ಯಾತ್ ಯಥೋಕ್ತಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ಥಿತಃ, ಅಕರ್ಮಕೃತ್ ಸರ್ವಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸೀ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೦ ॥

ನನು ಹರ್ಷವಿಷಾದನಿಮಿತ್ತತ್ವಂ ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯಯೋಃ ಸಿದ್ಧಮ್ , ಇತಿ ಕಥಂ ತತ್ಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಾ ಹರ್ಷೋದ್ವೇಗೌ ನ ಕರ್ತವ್ಯೌ ? ಇತಿ ನಿಯುಜ್ಯತೇ, ತತ್ರಾಹ -

ದೇಹೇತಿ ।

ವಿದುಷೋಽಪಿ ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯಪ್ರಾಪ್ತಿಸಾಮರ್ಥ್ಯಾದೇವ ಹರ್ಷವಿಷಾದೌ ದುರ್ವಾರೌ, ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ನ ಕೇವಲೇತಿ ।

ಅದ್ವಿತೀಯಾತ್ಮದರ್ಶನಶೀಲಸ್ಯ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಯೋಗಾತ್ ನ ತನ್ನಿಮಿತ್ತೌ ಹರ್ಷವಿಷಾದೌ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಇತೋಽಪಿ ವಿದುಷೋ ಹರ್ಷವಿಷಾದಾವಸಂಭಾವಿತೌ ಇತ್ಯಾಹ -

ಕಿಂಚೇತಿ ।

ನಿರ್ದೋಷೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಪ್ರಾಗುಕ್ತೇ ದೃಢಪ್ರತಿಪತ್ತಿಃ, ಸಂಮೋಹೇನ ಹರ್ಷಾದಿಹೇತುನಾ ರಹಿತಃ, ಯಥೋಕ್ತೇ ಸರ್ವದೋಷರಹಿತೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ‘ಅಹಂ ಅಸ್ಮಿ’ ಇತಿ ವಿದ್ಯಾವಾನ್ , ಅಶೇಷದೋಷಶೂನ್ಯೇ ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ಥಿತಃ ತದನುರೋಧಾತ್ ಕರ್ಮಾಣಿ ಅಮೃಷ್ಯಮಾಣಃ ನೈವ ಹರ್ಷವಿಷಾದಭಾಗೀ ಭವಿತುಮಲಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೦ ॥