ವೈರಾಗ್ಯಾರ್ಥಮೇವ ವೈಷಯಿಕಾಣಿ ಸುಖಾನಿ ದೂಷಯತಿ -
ಯೇ ಹೀತಿ ।
ನನು ವಿಷಯೇಂದ್ರಿಯಸಂಪ್ರಯೋಗಸಂಪ್ರಸೂತೇಷು ಭೋಗೇಷು ಜಂತೂಮಾಮ್ ಅಭಿರುಚಿದರ್ಶನಾತ್ ಕುತಸ್ತೇಷಾಂ ದುಃಖಯೋನಿತ್ವಮ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಅವಿವೇಕಿನಾಂ ತೇಷ್ವಾಸಂಗೇಽಪಿ ನ ವಿವೇಕಿನಾಮ್ , ಇತ್ಯಾಹ -
ಆದ್ಯಂತವಂತ ಇತಿ ।
ಯಸ್ಮಾತ್ ಆಧಿವ್ಯಾಧಿಜರಾಮರಣಾದಿಸಹಿತೇಭ್ಯಃ ಸಮಾಗಮನಾದಿಕ್ಲೇಶರೂಪಭಾಗಿಭ್ಯಶ್ಚ ವಿಷಯೇಂದ್ರಿಯ - ಸಂಬಂಧೇಭ್ಯೋ ಭೋಗಾಃ ಸುಖಲವಾನುಭವಾ ಜಾಯಂತೇ, ತಸ್ಮಾತ್ ತೇ ದುಃಖಹೇತವೋ ಭವಂತಿ, ಇತಿ ಯೋಜನಾ ।
ಅವಿದ್ಯಾಕಾರ್ಯತ್ವಾತ್ ದುಃಖಾನಾಂ ಕುತೋ ಭೋಗಜನ್ಯತ್ವಮ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಭೋಗಾನಾಮ್ ಅವಿದ್ಯಾಪ್ರಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ ತನ್ನಿಬಂಧನತ್ವಂ ದುಃಖಾನಾಂ ಯುಕ್ತಮ್ , ಇತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯ ಆಹ -
ಅವಿದ್ಯೇತಿ ।
ಭೋಗಾನಾಂ ದುಃಖಯೋನಿತ್ವೇ ಮಾನವಮನುಭವಮ್ ಉಪನ್ಯಸ್ಯತಿ -
ದೃಶ್ಯಂತೇ ಹೀತಿ ।
ಐಹಿಕಾನಾಂ ಭೋಗಾನಾಂ ದುಃಖನಿಮಿತ್ತತ್ವೇಽಪಿ ನ ಆಮುಷ್ಮಿಕಾಣಾಂ ತಥಾತ್ವಮ್ , ಅನುಭವಾಭಾವಾತ್ , ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಅವಧಾರಣಸಾಮರ್ಥ್ಯಸಿದ್ಧಮರ್ಥಮ್ ಆಹ -
ಯಥೇತಿ ।
ಪೂರ್ವಾರ್ಧಸ್ಯ ಅಕ್ಷರಾರ್ಥಮುಕ್ತ್ವಾ ತಾತ್ಪರ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ -
ನೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಇತಶ್ಚ ವಿಷಯೇಭ್ಯಃ ಸಕಾಶಾತ್ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ನಿವರ್ತಯಿತ್ವ್ಯಾನಿ, ಇತ್ಯಾಹ -
ನ ಕೇವಲಮಿತಿ ।
ಆದ್ಯಂತವತ್ತ್ವೇ ಮಧ್ಯಕ್ಷಣವರ್ತಿತ್ವೇನ ಕ್ಷಣಭಂಗುರತ್ವಾತ್ ಉಪೇಕ್ಷಣೀಯತ್ತ್ವಂ ಭೋಗಾನಾಂ ಸಿಧ್ಯತಿ ।
ಅಸ್ತಿ ಹಿ ತೇಷಾಂ ಕ್ಷಣಭಂಗುರತ್ವಂ ಕ್ಷಣಿಕವಿಷಯಾಕಾರಮನೋವೃತ್ತಿವ್ಯಂಗ್ಯತ್ವಾತ್ , ಇತಿ ಮನ್ವಾನಃ ಸನ್ ಆಹ -
ಅತ ಇತಿ ।
ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕಾರಿಣಾಂ ವಿವೇಕವತಾಂ ಭೋಗೇಷು ಉಪೇಕ್ಷೋಪಲಬ್ಧೇಶ್ಚ ತೇಷಾಮಾಭಾಸತ್ವಂ ಪ್ರತಿಭಾತಿ, ಇತ್ಯಾಹ -
ನ ತೇಷ್ವಿತಿ ।
ಪ್ರತೀಕೋಪಾದಾನಮಾದ್ಯಮಿದಂ ಪುನರ್ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮಿತಿ, ನ ಪುನರುಕ್ತಿಃ ।
ನನು ಕೇಷಾಂಚಿದ್ ಭೋಗೇಷ್ವಭಿರುಚಿಃ ಉಪಲಭ್ಯತೇ, ತತ್ರಾಹ -
ಅತ್ಯಂತೇತಿ
॥ ೨೨ ॥