ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஶக்நோதீஹைவ ய: ஸோடு⁴ம் ப்ராக்ச²ரீரவிமோக்ஷணாத்
காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வம் வேக³ம் யுக்த: ஸுகீ² நர: ॥ 23 ॥
ஶக்நோதி உத்ஸஹதே இஹைவ ஜீவந்நேவ ய: ஸோடு⁴ம் ப்ரஸஹிதும் ப்ராக் பூர்வம் ஶரீரவிமோக்ஷணாத் மரணாத் இத்யர்த²:மரணஸீமாகரணம் ஜீவதோ(அ)வஶ்யம்பா⁴வி ஹி காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வோ வேக³:, அநந்தநிமித்தவாந் ஹி ஸ: இதி யாவத் மரணம் தாவத் விஸ்ரம்ப⁴ணீய இத்யர்த²:காம: இந்த்³ரியகோ³சரப்ராப்தே இஷ்டே விஷயே ஶ்ரூயமாணே ஸ்மர்யமாணே வா அநுபூ⁴தே ஸுக²ஹேதௌ யா க³ர்தி⁴: த்ருஷ்ணா காம: ; க்ரோத⁴ஶ்ச ஆத்மந: ப்ரதிகூலேஷு து³:க²ஹேதுஷு த்³ருஶ்யமாநேஷு ஶ்ரூயமாணேஷு ஸ்மர்யமாணேஷு வா யோ த்³வேஷ: ஸ: க்ரோத⁴: ; தௌ காமக்ரோதௌ⁴ உத்³ப⁴வோ யஸ்ய வேக³ஸ்ய ஸ: காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வ: வேக³:ரோமாஞ்சநப்ரஹ்ருஷ்டநேத்ரவத³நாதி³லிங்க³: அந்த:கரணப்ரக்ஷோப⁴ரூப: காமோத்³ப⁴வோ வேக³:, கா³த்ரப்ரகம்பப்ரஸ்வேத³ஸந்த³ஷ்டோஷ்ட²புடரக்தநேத்ராதி³லிங்க³: க்ரோதோ⁴த்³ப⁴வோ வேக³:, தம் காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வம் வேக³ம் ய: உத்ஸஹதே ப்ரஸஹதே ஸோடு⁴ம் ப்ரஸஹிதும் , ஸ: யுக்த: யோகீ³ ஸுகீ² இஹ லோகே நர: ॥ 23 ॥
ஶக்நோதீஹைவ ய: ஸோடு⁴ம் ப்ராக்ச²ரீரவிமோக்ஷணாத்
காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வம் வேக³ம் யுக்த: ஸுகீ² நர: ॥ 23 ॥
ஶக்நோதி உத்ஸஹதே இஹைவ ஜீவந்நேவ ய: ஸோடு⁴ம் ப்ரஸஹிதும் ப்ராக் பூர்வம் ஶரீரவிமோக்ஷணாத் மரணாத் இத்யர்த²:மரணஸீமாகரணம் ஜீவதோ(அ)வஶ்யம்பா⁴வி ஹி காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வோ வேக³:, அநந்தநிமித்தவாந் ஹி ஸ: இதி யாவத் மரணம் தாவத் விஸ்ரம்ப⁴ணீய இத்யர்த²:காம: இந்த்³ரியகோ³சரப்ராப்தே இஷ்டே விஷயே ஶ்ரூயமாணே ஸ்மர்யமாணே வா அநுபூ⁴தே ஸுக²ஹேதௌ யா க³ர்தி⁴: த்ருஷ்ணா காம: ; க்ரோத⁴ஶ்ச ஆத்மந: ப்ரதிகூலேஷு து³:க²ஹேதுஷு த்³ருஶ்யமாநேஷு ஶ்ரூயமாணேஷு ஸ்மர்யமாணேஷு வா யோ த்³வேஷ: ஸ: க்ரோத⁴: ; தௌ காமக்ரோதௌ⁴ உத்³ப⁴வோ யஸ்ய வேக³ஸ்ய ஸ: காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வ: வேக³:ரோமாஞ்சநப்ரஹ்ருஷ்டநேத்ரவத³நாதி³லிங்க³: அந்த:கரணப்ரக்ஷோப⁴ரூப: காமோத்³ப⁴வோ வேக³:, கா³த்ரப்ரகம்பப்ரஸ்வேத³ஸந்த³ஷ்டோஷ்ட²புடரக்தநேத்ராதி³லிங்க³: க்ரோதோ⁴த்³ப⁴வோ வேக³:, தம் காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வம் வேக³ம் ய: உத்ஸஹதே ப்ரஸஹதே ஸோடு⁴ம் ப்ரஸஹிதும் , ஸ: யுக்த: யோகீ³ ஸுகீ² இஹ லோகே நர: ॥ 23 ॥

ப்ரஸித்³த⁴ம் ஹி காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வஸ்ய வேக³ஸ்ய து³ர்நிவாரத்வம், யேந மாதரமபி சாதி⁴ரோஹதி, பிதரமபி ஹந்தி, தமவஶ்யம் பரிஹர்தவ்யம் த³ர்ஶயதி -

ஶக்நோதீதி ।

யதோ²க்தம் வேக³ம் ப³ஹிரநர்த²ரூபேண பரிணாமாத்ப்ராகே³வ தே³ஹாந்தருத்பந்நம் ய: ஸோடு⁴ம் க்ஷமதே, தம் ஸ்தௌதி -

ஸ யுக்த இதி ।

மரணஸீமாகரணஸ்ய தாத்பர்யமாஹ -

மரணேதி ।

ப்ரஸித்³தௌ⁴ ஹி ஶப்³த³: । தத்ர ஹேதுமாஹ -

அநந்தேதி ।

வ்யாத்⁴யுபஹதாநாம் வ்ருத்³தா⁴நாம் ச காமாதி³வேகோ³ ந ப⁴வதி, இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

யாவதி³தி ।

காமக்ரோதோ⁴த்³ப⁴வம் வேக³ம் வ்யாக்²யாதும் ஆதௌ³ காமம் மநோவிகாரவிஶேஷத்வேந வ்யாசஷ்டே -

காம இதி ।

கத²மஸ்ய மநோவிகாரவிஶேஷத்வம் ? ததா³ஹ -

இந்த்³ரியேதி ।

காம:, கா³ர்தி⁴:, த்ருஷ்ணா இதி பார்யாம்யா: ஸந்த: ஶப்³தா³: மநோவிகாரவிஶேஷே பர்யவஸ்யந்தி, இத்யர்த²: । க்ரோத⁴ஶ்ச மநோவிகாரவிஶேஷ: தத்³வத:, த்ருஷ்ணா இதி பர்யாயா: ஸந்த: ஶப்³தா³: மநோவிகாரவிஶேஷே பர்யவஸ்யந்தி, இத்யர்த²: ।

க்ரோத⁴ஶ்ச மநோவிகாரவிஶேஷ: தத்³வத் , இத்யாஹ -

க்ரோத⁴ஶ்சேதி ।

தமேவ க்ரோத⁴ம் ஸ்பஷ்டயதி -

ஆத்மந இதி ।

ஏவம் காமக்ரோதௌ⁴ வ்யாக்²யாய, தயோருத்கடத்வாவஸ்தா²த்மநோ வேக³ஸ்ய தாப்⁴யாமுத்பத்திமுபந்யஸ்யதி -

தாவிதி ।

யதோ²க்தவேகா³வக³மோபாயமுபதி³ஶதி -

ரோமாஞ்சநப்ரஹ்ருஷ்டநேத்ரேத்யாதி³நா ।

உப⁴யவித⁴வேக³ம் யோ ஜீவந்நேவ ஸோடு⁴ம் ஶக்நோதி, தம் புருஷதௌ⁴ரேயத்வேந ஸ்தௌதி - தமித்யாதி³நா ॥ 23 ॥