ప్రసిద్ధం హి కామక్రోధోద్భవస్య వేగస్య దుర్నివారత్వం, యేన మాతరమపి చాధిరోహతి, పితరమపి హన్తి, తమవశ్యం పరిహర్తవ్యం దర్శయతి -

శక్నోతీతి ।

యథోక్తం వేగం బహిరనర్థరూపేణ పరిణామాత్ప్రాగేవ దేహాన్తరుత్పన్నం యః సోఢుం క్షమతే, తం స్తౌతి -

స యుక్త ఇతి ।

మరణసీమాకరణస్య తాత్పర్యమాహ -

మరణేతి ।

ప్రసిద్ధౌ హి శబ్దః । తత్ర హేతుమాహ -

అనన్తేతి ।

వ్యాధ్యుపహతానాం వృద్ధానాం చ కామాదివేగో న భవతి, ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -

యావదితి ।

కామక్రోధోద్భవం వేగం వ్యాఖ్యాతుమ్ ఆదౌ కామం మనోవికారవిశేషత్వేన వ్యాచష్టే -

కామ ఇతి ।

కథమస్య మనోవికారవిశేషత్వం ? తదాహ -

ఇన్ద్రియేతి ।

కామః, గార్ధిః, తృష్ణా ఇతి పార్యాంయాః సన్తః శబ్దాః మనోవికారవిశేషే పర్యవస్యన్తి, ఇత్యర్థః । క్రోధశ్చ మనోవికారవిశేషః తద్వతః, తృష్ణా ఇతి పర్యాయాః సన్తః శబ్దాః మనోవికారవిశేషే పర్యవస్యన్తి, ఇత్యర్థః ।

క్రోధశ్చ మనోవికారవిశేషః తద్వత్ , ఇత్యాహ -

క్రోధశ్చేతి ।

తమేవ క్రోధం స్పష్టయతి -

ఆత్మన ఇతి ।

ఎవం కామక్రోధౌ వ్యాఖ్యాయ, తయోరుత్కటత్వావస్థాత్మనో వేగస్య తాభ్యాముత్పత్తిముపన్యస్యతి -

తావితి ।

యథోక్తవేగావగమోపాయముపదిశతి -

రోమాఞ్చనప్రహృష్టనేత్రేత్యాదినా ।

ఉభయవిధవేగం యో జీవన్నేవ సోఢుం శక్నోతి, తం పురుషధౌరేయత్వేన స్తౌతి - తమిత్యాదినా ॥ ౨౩ ॥