ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஷஷ்டோ²(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
யம் ஸம்ந்யாஸமிதி ப்ராஹுர்யோக³ம் தம் வித்³தி⁴ பாண்ட³வ ।
ந ஹ்யஸம்ந்யஸ்தஸங்கல்போ யோகீ³ ப⁴வதி கஶ்சந ॥ 2 ॥
யம் ஸர்வகர்மதத்ப²லபரித்யாக³லக்ஷணம் பரமார்த²ஸம்ந்யாஸம் ஸம்ந்யாஸம் இதி ப்ராஹு: ஶ்ருதிஸ்ம்ருதிவித³:, யோக³ம் கர்மாநுஷ்டா²நலக்ஷணம் தம் பரமார்த²ஸம்ந்யாஸம் வித்³தி⁴ ஜாநீஹி ஹே பாண்ட³வ । கர்மயோக³ஸ்ய ப்ரவ்ருத்திலக்ஷணஸ்ய தத்³விபரீதேந நிவ்ருத்திலக்ஷணேந பரமார்த²ஸம்ந்யாஸேந கீத்³ருஶம் ஸாமாந்யமங்கீ³க்ருத்ய தத்³பா⁴வ உச்யதே இத்யபேக்ஷாயாம் இத³முச்யதே — அஸ்தி ஹி பரமார்த²ஸம்ந்யாஸேந ஸாத்³ருஶ்யம் கர்த்ருத்³வாரகம் கர்மயோக³ஸ்ய । யோ ஹி பரமார்த²ஸம்ந்யாஸீ ஸ த்யக்தஸர்வகர்மஸாத⁴நதயா ஸர்வகர்மதத்ப²லவிஷயம் ஸங்கல்பம் ப்ரவ்ருத்திஹேதுகாமகாரணம் ஸம்ந்யஸ்யதி । அயமபி கர்மயோகீ³ கர்ம குர்வாண ஏவ ப²லவிஷயம் ஸங்கல்பம் ஸம்ந்யஸ்யதி இத்யேதமர்த²ம் த³ர்ஶயிஷ்யந் ஆஹ — ந ஹி யஸ்மாத் அஸம்ந்யஸ்தஸங்கல்ப: அஸம்ந்யஸ்த: அபரித்யக்த: ப²லவிஷய: ஸங்கல்ப: அபி⁴ஸந்தி⁴: யேந ஸ: அஸம்ந்யஸ்தஸங்கல்ப: கஶ்சந கஶ்சித³பி கர்மீ யோகீ³ ஸமாதா⁴நவாந் ப⁴வதி ந ஸம்ப⁴வதீத்யர்த²:, ப²லஸங்கல்பஸ்ய சித்தவிக்ஷேபஹேதுத்வாத் । தஸ்மாத் ய: கஶ்சந கர்மீ ஸம்ந்யஸ்தப²லஸங்கல்போ ப⁴வேத் ஸ யோகீ³ ஸமாதா⁴நவாந் அவிக்ஷிப்தசித்தோ ப⁴வேத் , சித்தவிக்ஷேபஹேதோ: ப²லஸங்கல்பஸ்ய ஸம்ந்யஸ்தத்வாதி³த்யபி⁴ப்ராய: ॥ 2 ॥
யம் ஸம்ந்யாஸமிதி ப்ராஹுர்யோக³ம் தம் வித்³தி⁴ பாண்ட³வ ।
ந ஹ்யஸம்ந்யஸ்தஸங்கல்போ யோகீ³ ப⁴வதி கஶ்சந ॥ 2 ॥
யம் ஸர்வகர்மதத்ப²லபரித்யாக³லக்ஷணம் பரமார்த²ஸம்ந்யாஸம் ஸம்ந்யாஸம் இதி ப்ராஹு: ஶ்ருதிஸ்ம்ருதிவித³:, யோக³ம் கர்மாநுஷ்டா²நலக்ஷணம் தம் பரமார்த²ஸம்ந்யாஸம் வித்³தி⁴ ஜாநீஹி ஹே பாண்ட³வ । கர்மயோக³ஸ்ய ப்ரவ்ருத்திலக்ஷணஸ்ய தத்³விபரீதேந நிவ்ருத்திலக்ஷணேந பரமார்த²ஸம்ந்யாஸேந கீத்³ருஶம் ஸாமாந்யமங்கீ³க்ருத்ய தத்³பா⁴வ உச்யதே இத்யபேக்ஷாயாம் இத³முச்யதே — அஸ்தி ஹி பரமார்த²ஸம்ந்யாஸேந ஸாத்³ருஶ்யம் கர்த்ருத்³வாரகம் கர்மயோக³ஸ்ய । யோ ஹி பரமார்த²ஸம்ந்யாஸீ ஸ த்யக்தஸர்வகர்மஸாத⁴நதயா ஸர்வகர்மதத்ப²லவிஷயம் ஸங்கல்பம் ப்ரவ்ருத்திஹேதுகாமகாரணம் ஸம்ந்யஸ்யதி । அயமபி கர்மயோகீ³ கர்ம குர்வாண ஏவ ப²லவிஷயம் ஸங்கல்பம் ஸம்ந்யஸ்யதி இத்யேதமர்த²ம் த³ர்ஶயிஷ்யந் ஆஹ — ந ஹி யஸ்மாத் அஸம்ந்யஸ்தஸங்கல்ப: அஸம்ந்யஸ்த: அபரித்யக்த: ப²லவிஷய: ஸங்கல்ப: அபி⁴ஸந்தி⁴: யேந ஸ: அஸம்ந்யஸ்தஸங்கல்ப: கஶ்சந கஶ்சித³பி கர்மீ யோகீ³ ஸமாதா⁴நவாந் ப⁴வதி ந ஸம்ப⁴வதீத்யர்த²:, ப²லஸங்கல்பஸ்ய சித்தவிக்ஷேபஹேதுத்வாத் । தஸ்மாத் ய: கஶ்சந கர்மீ ஸம்ந்யஸ்தப²லஸங்கல்போ ப⁴வேத் ஸ யோகீ³ ஸமாதா⁴நவாந் அவிக்ஷிப்தசித்தோ ப⁴வேத் , சித்தவிக்ஷேபஹேதோ: ப²லஸங்கல்பஸ்ய ஸம்ந்யஸ்தத்வாதி³த்யபி⁴ப்ராய: ॥ 2 ॥

யது³க்தம் - ஸம்ந்யாஸித்வம் யோகி³த்வம் ச க்³ருஹஸ்த²ஸ்ய கௌ³ணம் - இதி, தத்³ உத்தரார்த⁴யோஜநயா ப்ரகடயிதும் உத்தரார்த⁴ம் உத்தா²பயதி -

கர்மயோக³ஸ்யேதி ।

கர்மயோக³ஸ்ய பரமார்த²ஸம்ந்யாஸேந கர்த்ருத்³வாரகம் ஸாம்யம் உக்தம் வ்யக்தீகரோதி -

யோஹீதி ।

த்யக்தாநி ஸர்வாணி கர்மாணி ஸாத⁴நாநி ச யேந, ஸ ததோ²க்த:, தஸ்ய பா⁴வ: தத்தா, தயா । ஸர்வகர்மவிஷயம் தத்ப²லவிஷயம் ச ஸங்கல்பம் த்யஜதி, இத்யர்த²: ।

ஸங்கல்பத்யாகே³ தத்கார்யகாமத்யாக³:, தத்த்யாகே³ தஜ்ஜந்யப்ரவ்ருத்தித்யாக³ஶ்ச ஸித்³த்⁴யதி, இதி அபி⁴ஸந்தா⁴ய விஶிநஷ்டி -

ப்ரவ்ருத்தீதி ।

கர்மிண்யபி யதோ²க்தஸங்கல்பஸம்ந்யாஸித்வம் அஸ்தி, இத்யாஹ -

அயமபீதி ।

தத³பரித்யாகே³ வ்யாகுலசேதஸ்தயா கர்மாநுஷ்டா²நஸ்யைவ து³ஶ்ஶகத்வாத் , இத்யர்த²: ।

உக்தமேவ ஸாம்யம் வ்யக்தீகுர்வந் வ்யதிரேகம் த³ர்ஶயதி -

இத்யேதமிதி ।

ப²லஸங்கல்பாபரித்யாகே³ கிமிதி ஸமாதா⁴நவத்தாபா⁴வ: ? தத்ர ஆஹ -

ப²லேதி ।

வ்யதிரேகமுகே²ந உக்தம் அர்த²ம் , அந்வயமுகே²ந உபஸம்ஹரதி -

தஸ்மாதி³தி ।

ஹிஶப்³தா³ர்த²ஸ்ய ‘யஸ்மாத் ‘ இத்யுக்தஸ்ய ‘தஸ்மாத் ‘ இத்யநேந ஸம்ப³ந்த⁴: ।

கர்மிணம் ப்ரதி யதோ²க்தவிதௌ⁴ ஹேதுஹேதுமத்³பா⁴வம் அபி⁴ப்ரேத்ய, த்³விதீயவிதௌ⁴ ஹேதுமாஹ -

சித்தவிக்ஷேபேதி ।

॥ 2 ॥