ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஆருருக்ஷோர்முநேர்யோக³ம் கர்ம காரணமுச்யதே
யோகா³ரூட⁴ஸ்ய தஸ்யைவ ஶம: காரணமுச்யதே ॥ 3 ॥
ஆருருக்ஷோ: ஆரோடு⁴மிச்ச²த:, அநாரூட⁴ஸ்ய, த்⁴யாநயோகே³ அவஸ்தா²துமஶக்தஸ்யைவேத்யர்த²:கஸ்ய தஸ்ய ஆருருக்ஷோ: ? முநே:, கர்மப²லஸம்ந்யாஸிந இத்யர்த²:கிமாருருக்ஷோ: ? யோக³ம்கர்ம காரணம் ஸாத⁴நம் உச்யதேயோகா³ரூட⁴ஸ்ய புந: தஸ்யைவ ஶம: உபஶம: ஸர்வகர்மப்⁴யோ நிவ்ருத்தி: காரணம் யோகா³ரூட⁴ஸ்ய ஸாத⁴நம் உச்யதே இத்யர்த²:யாவத்³யாவத் கர்மப்⁴ய: உபரமதே, தாவத்தாவத் நிராயாஸஸ்ய ஜிதேந்த்³ரியஸ்ய சித்தம் ஸமாதீ⁴யதேததா² ஸதி ஜ²டிதி யோகா³ரூடோ⁴ ப⁴வதிததா² சோக்தம் வ்யாஸேநநைதாத்³ருஶம் ப்³ராஹ்மணஸ்யாஸ்தி வித்தம் யதை²கதா ஸமதா ஸத்யதா ஶீலம் ஸ்தி²திர்த³ண்ட³நிதா⁴நமார்ஜவம் ததஸ்ததஶ்சோபரம: க்ரியாப்⁴ய:’ (மோ. த⁴. 175 । 37) இதி ॥ 3 ॥
ஆருருக்ஷோர்முநேர்யோக³ம் கர்ம காரணமுச்யதே
யோகா³ரூட⁴ஸ்ய தஸ்யைவ ஶம: காரணமுச்யதே ॥ 3 ॥
ஆருருக்ஷோ: ஆரோடு⁴மிச்ச²த:, அநாரூட⁴ஸ்ய, த்⁴யாநயோகே³ அவஸ்தா²துமஶக்தஸ்யைவேத்யர்த²:கஸ்ய தஸ்ய ஆருருக்ஷோ: ? முநே:, கர்மப²லஸம்ந்யாஸிந இத்யர்த²:கிமாருருக்ஷோ: ? யோக³ம்கர்ம காரணம் ஸாத⁴நம் உச்யதேயோகா³ரூட⁴ஸ்ய புந: தஸ்யைவ ஶம: உபஶம: ஸர்வகர்மப்⁴யோ நிவ்ருத்தி: காரணம் யோகா³ரூட⁴ஸ்ய ஸாத⁴நம் உச்யதே இத்யர்த²:யாவத்³யாவத் கர்மப்⁴ய: உபரமதே, தாவத்தாவத் நிராயாஸஸ்ய ஜிதேந்த்³ரியஸ்ய சித்தம் ஸமாதீ⁴யதேததா² ஸதி ஜ²டிதி யோகா³ரூடோ⁴ ப⁴வதிததா² சோக்தம் வ்யாஸேநநைதாத்³ருஶம் ப்³ராஹ்மணஸ்யாஸ்தி வித்தம் யதை²கதா ஸமதா ஸத்யதா ஶீலம் ஸ்தி²திர்த³ண்ட³நிதா⁴நமார்ஜவம் ததஸ்ததஶ்சோபரம: க்ரியாப்⁴ய:’ (மோ. த⁴. 175 । 37) இதி ॥ 3 ॥

பா⁴விந்யா வ்ருத்த்யா முநேர்யோக³ம் ஆரோடு⁴ம் இச்சோ²: இஷ்யமாணஸ்ய யோகா³ரோஹணஸ்ய கர்மஹேதுஶ்சேத்³ அபேக்ஷிதம் யோக³ம் ஆரூட⁴ஸ்யபி தத்ப²லப்ராப்தௌ ததே³வ காரணம் ப⁴விஷ்யதி தஸ்ய காரணத்வே க்ல்ருப்தஶக்தித்வாத் , இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

யோகா³ரூட⁴ஸ்யேதி ।

அநாரூட⁴ஸ்ய இத்யேதஸ்யைவ அர்த²ம் ஸ்பு²டயதி -

த்⁴யாநேதி ।

முநித்வம் கர்மப²லஸம்ந்யாஸிநி ஔபசாரிகம் , இத்யாஹ -

கர்மப²லேதி ।

ஸாத⁴நம் சித்தஶுத்³தி⁴த்³வாரா த்⁴யாநயோக³ப்ராப்தீச்சா²யாம் , இதி ஶேஷ: । ‘தஸ்ய’ இதி ப்ரக்ருதஸ்ய கர்மிணோ க்³ரஹணம் ।

ஏவகாரோ பி⁴ந்நக்ரம: ஶமஶப்³தே³ந ஸம்ப³த்⁴யதே । கஸ்ய அந்யயோக³வ்யவச்சே²தே³ந ஶமோ ஹேது: ? இதி, தத்ர ஆஹ -

யோகா³ரூட⁴த்வஸ்யேதி ।

ஸர்வவ்யாபாரோபரமரூபோபஶமஸ்ய யோகா³ரூட⁴த்வே காரணத்வம் விவ்ருணோதி -

யாவத்³யாவதி³தி ।

ஸர்வகர்மநிவ்ருத்தௌ ஆயாஸாபா⁴வாத் வஶீக்ருதஸ்ய இந்த்³ரியக்³ராமஸ்ய சித்தஸமாதா⁴நே யோகா³ரூட⁴த்வம் ஸித்⁴யதி, இத்யர்த²: ।

ஸர்வகர்மோபரமஸ்ய புருஷார்த²ஸாத⁴நத்வே பௌராணிகீம் ஸம்மதிம் ஆஹ -

ததா² சேதி ।

ஏகதா ஸர்வேஷு  பூ⁴தேஷு வஸ்துநோ த்³வைதாபா⁴வோபலக்ஷிதத்வம் ,  இதி ப்ரதிபத்தி: । ஸமதா - தேஷ்வேவ ஔபாதி⁴கவிஶேஷே(அ)பி ஸ்வதோ நிர்விஶேஷத்வதீ⁴: । ஸத்யதா - தேஷாமேவ ஹிதவசநம் । ஶீலம் - ஸ்வபா⁴வஸம்பத்தி: । ஸ்தி²தி: - ஸ்தை²ர்யம் । த³ண்ட³நிதா⁴நம் - அஹிம்ஸநம் । ஆர்ஜவம் - அவக்ரத்வம் । க்ரியாப்⁴ய: ஸர்வாப்⁴ய: ஸகாஶாத் உபரதிஶ்ச இதி, ஏதது³க்தம் ஸர்வம் யதா² - யாத்³ருஶம் , ஏதாத்³ருஶம் நாந்யத்³ ப்³ராஹ்மணஸ்ய வித்தம் - புமர்த²ஸாத⁴நம் , அஸ்தி । தஸ்மாத் ஏததே³வ அஸ்ய நிரதிஶயம் புருஷார்த²ஸாத⁴நம் , இத்யர்த²: ॥ 3 ॥