सर्वेषाम् अपि सङ्कल्पानां योगारोहणप्रतिबन्धकत्वम् अभिप्रेत्य सर्वसङ्कल्पसंन्यासी इत्यत्र विवक्षितम् अर्थम् आह -

सर्वानिति ।

सर्वसङ्कल्पसन्यासेऽपि सर्वेषां कामानां कर्मणां च प्रतिबन्धकत्वसम्भवे कुतो योगप्राप्तिः ? इत्याशङ्क्य, आह -

सर्वेति ।

सर्वसङ्कल्पपरित्यगे यथोक्तविध्यनुष्ठानम् , अयत्नसिद्धम् इति मन्वानः सन् आह -

सङ्कल्पेति ।

मूलोन्मूलने च तत्कार्यनिवृत्तिः अयत्नसुलभा, इति भावः ।

तत्र प्रमाणम् आह -

सङ्कल्पमूल इति ।

तत्र अन्वयव्यतिरेकौ अभिप्रेत्य उक्तम् उपपादयति -

कामेति ।

सर्वसङ्कल्पाभावे कामाभाववत् कर्माभावस्य सिद्धत्वेऽपि कर्मणां कामकार्यत्वात् तन्निवृत्तिप्रयुक्तामपि निवृत्तिम् उपन्यस्यति -

सर्वकामेति ।

यदुक्तं कर्मणां कामकार्यत्वम् , तत्र श्रृतिस्मृती प्रभाणयति -

स यथेति ।

स पुरुषः स्वरूपम् अजानन् यत्फलकामो भवति, तत्साधनम् अनुष्ठेयतया बुद्धो धारयति, इति तत्क्रतुकर्भवति । यच्च अनुष्ठेयतया गृह्णाति, तदेव कर्म बहिरपि करोति, इति कामाधीनं कर्म उक्तम् , इति श्रुत्यर्थः । कामजन्यं कर्म, इति अन्वयव्यतिरेकसिद्धम् , इति द्योतयितुं स्मृतौ ‘हि’ शब्दः ।

न्यायमेव दर्शयति -

नहि सर्वसङ्कल्पेति ।

स्वापादौ अदर्शनात् , इत्यर्थः । नित्यनैमित्तिककर्मानुष्ठानं दुरनिरस्तम् , इति वक्तुम्  ‘अपि’ शब्दः ।

श्रुतिस्मृतिन्यायसिद्धम् अर्थम् उपसंहरति -

तस्मादिति

॥ ४ ॥