ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಬಂಧುರಾತ್ಮಾತ್ಮನಸ್ತಸ್ಯ ಯೇನಾತ್ಮೈವಾತ್ಮನಾ ಜಿತಃ
ಅನಾತ್ಮನಸ್ತು ಶತ್ರುತ್ವೇ ವರ್ತೇತಾತ್ಮೈವ ಶತ್ರುವತ್ ॥ ೬ ॥
ಬಂಧುಃ ಆತ್ಮಾ ಆತ್ಮನಃ ತಸ್ಯ, ತಸ್ಯ ಆತ್ಮನಃ ಆತ್ಮಾ ಬಂಧುಃ ಯೇನ ಆತ್ಮನಾ ಆತ್ಮೈವ ಜಿತಃ, ಆತ್ಮಾ ಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಘಾತೋ ಯೇನ ವಶೀಕೃತಃ, ಜಿತೇಂದ್ರಿಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃಅನಾತ್ಮನಸ್ತು ಅಜಿತಾತ್ಮನಸ್ತು ಶತ್ರುತ್ವೇ ಶತ್ರುಭಾವೇ ವರ್ತೇತ ಆತ್ಮೈವ ಶತ್ರುವತ್ , ಯಥಾ ಅನಾತ್ಮಾ ಶತ್ರುಃ ಆತ್ಮನಃ ಅಪಕಾರೀ, ತಥಾ ಆತ್ಮಾ ಆತ್ಮನ ಅಪಕಾರೇ ವರ್ತೇತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೬ ॥
ಬಂಧುರಾತ್ಮಾತ್ಮನಸ್ತಸ್ಯ ಯೇನಾತ್ಮೈವಾತ್ಮನಾ ಜಿತಃ
ಅನಾತ್ಮನಸ್ತು ಶತ್ರುತ್ವೇ ವರ್ತೇತಾತ್ಮೈವ ಶತ್ರುವತ್ ॥ ೬ ॥
ಬಂಧುಃ ಆತ್ಮಾ ಆತ್ಮನಃ ತಸ್ಯ, ತಸ್ಯ ಆತ್ಮನಃ ಆತ್ಮಾ ಬಂಧುಃ ಯೇನ ಆತ್ಮನಾ ಆತ್ಮೈವ ಜಿತಃ, ಆತ್ಮಾ ಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಘಾತೋ ಯೇನ ವಶೀಕೃತಃ, ಜಿತೇಂದ್ರಿಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃಅನಾತ್ಮನಸ್ತು ಅಜಿತಾತ್ಮನಸ್ತು ಶತ್ರುತ್ವೇ ಶತ್ರುಭಾವೇ ವರ್ತೇತ ಆತ್ಮೈವ ಶತ್ರುವತ್ , ಯಥಾ ಅನಾತ್ಮಾ ಶತ್ರುಃ ಆತ್ಮನಃ ಅಪಕಾರೀ, ತಥಾ ಆತ್ಮಾ ಆತ್ಮನ ಅಪಕಾರೇ ವರ್ತೇತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೬ ॥

ಏಕಸ್ಯೈವ ಆತ್ಮನೋ ಮಿಥೋ ವಿರುದ್ಧಂ ಬಂಧುತ್ವಂ ರಿಪುತ್ವಂ ಚ ಲಕ್ಷಣಭೇದಮ್ ಅಂತರೇಣ ಅಯುಕ್ತಮ್ , ಇತಿ ಚೋದಿತೇ, ವಶೀಕೃತ ಸಂಘಾತಸ್ಯ ಆತ್ಮಾನಂ ಪ್ರತಿ ಬಂಧುತ್ವಮ್ , ಇತರಸ್ಯ ಶತ್ರತ್ವಮ್ , ಅವಿರೋಧಂ ದರ್ಶಯತಿ -

ಬಂಧುರಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ವಶೀಕೃತಸಂಘಾತಸ್ಯ ವಿಕ್ಷೇಪಾಭಾವಾತ್ ಆತ್ಮನಿ ಸಮಾಧಾನಸಂಭವಾತ್ , ಉಪಪನ್ನಮ್  ಆತ್ಮಾನಂ ಪ್ರತಿ ಬಂಧುತ್ವಮ್ , ಇತಿ ಸಾಧಯತಿ -

ತಸ್ಯೇತಿ ।

ಅವಶೀಕೃತಸಂಘಾತಸ್ಯ ಪುನರ್ವಿಕ್ಷೇಪೋಪಪತ್ತೇಃ ಆತ್ಮನಿ ಸಮಾಧಾನಾಯೋಗಾತ್ ಆತ್ಮಾನಂ ಪ್ರತಿ ಶತ್ರುಭಾವೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಶತ್ರುವತ್ ಆತ್ಮೈವ ಶತ್ರುತ್ವೇನ ವರ್ತೇತ, ಇತಿ ಉತ್ತರಾರ್ಧಂ ವ್ಯಾಕರೋತಿ -

ಅನಾತ್ಮನ ಇತಿ ।

ದೃಷ್ಟಾಂತಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ಯಥೇತಿ ।

ಉಕ್ತದೃಷ್ಟಾಂತವಶಾತ್ ಅವಶೋಕೃತಸಂಘಾತಃ ಸ್ವಸ್ಯ ಹಿತಾನಾಚರಣಾತ್ ಆತ್ಮಾನಂ ಪ್ರತಿ ಶತ್ರುರೇವ, ಇತಿ ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಮ್ ಆಹ -

ತಥೇತಿ

॥ ೬ ॥