ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಬಲಂ ಬಲವತಾಂ ಚಾಹಂ ಕಾಮರಾಗವಿವರ್ಜಿತಮ್
ಧರ್ಮಾವಿರುದ್ಧೋ ಭೂತೇಷು ಕಾಮೋಽಸ್ಮಿ ಭರತರ್ಷಭ ॥ ೧೧ ॥
ಬಲಂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಮ್ ಓಜೋ ಬಲವತಾಮ್ ಅಹಮ್ , ತಚ್ಚ ಬಲಂ ಕಾಮರಾಗವಿವರ್ಜಿತಮ್ , ಕಾಮಶ್ಚ ರಾಗಶ್ಚ ಕಾಮರಾಗೌಕಾಮಃ ತೃಷ್ಣಾ ಅಸಂನಿಕೃಷ್ಟೇಷು ವಿಷಯೇಷು, ರಾಗೋ ರಂಜನಾ ಪ್ರಾಪ್ತೇಷು ವಿಷಯೇಷುತಾಭ್ಯಾಂ ಕಾಮರಾಗಾಭ್ಯಾಂ ವಿವರ್ಜಿತಂ ದೇಹಾದಿಧಾರಣಮಾತ್ರಾರ್ಥಂ ಬಲಂ ಸತ್ತ್ವಮಹಮಸ್ಮಿ ; ತು ಯತ್ಸಂಸಾರಿಣಾಂ ತೃಷ್ಣಾರಾಗಕಾರಣಮ್ಕಿಂಚಧರ್ಮಾವಿರುದ್ಧಃ ಧರ್ಮೇಣ ಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥೇನ ಅವಿರುದ್ಧೋ ಯಃ ಪ್ರಾಣಿಷು ಭೂತೇಷು ಕಾಮಃ, ಯಥಾ ದೇಹಧಾರಣಮಾತ್ರಾದ್ಯರ್ಥಃ ಅಶನಪಾನಾದಿವಿಷಯಃ, ಕಾಮಃ ಅಸ್ಮಿ ಹೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ ೧೧ ॥
ಬಲಂ ಬಲವತಾಂ ಚಾಹಂ ಕಾಮರಾಗವಿವರ್ಜಿತಮ್
ಧರ್ಮಾವಿರುದ್ಧೋ ಭೂತೇಷು ಕಾಮೋಽಸ್ಮಿ ಭರತರ್ಷಭ ॥ ೧೧ ॥
ಬಲಂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಮ್ ಓಜೋ ಬಲವತಾಮ್ ಅಹಮ್ , ತಚ್ಚ ಬಲಂ ಕಾಮರಾಗವಿವರ್ಜಿತಮ್ , ಕಾಮಶ್ಚ ರಾಗಶ್ಚ ಕಾಮರಾಗೌಕಾಮಃ ತೃಷ್ಣಾ ಅಸಂನಿಕೃಷ್ಟೇಷು ವಿಷಯೇಷು, ರಾಗೋ ರಂಜನಾ ಪ್ರಾಪ್ತೇಷು ವಿಷಯೇಷುತಾಭ್ಯಾಂ ಕಾಮರಾಗಾಭ್ಯಾಂ ವಿವರ್ಜಿತಂ ದೇಹಾದಿಧಾರಣಮಾತ್ರಾರ್ಥಂ ಬಲಂ ಸತ್ತ್ವಮಹಮಸ್ಮಿ ; ತು ಯತ್ಸಂಸಾರಿಣಾಂ ತೃಷ್ಣಾರಾಗಕಾರಣಮ್ಕಿಂಚಧರ್ಮಾವಿರುದ್ಧಃ ಧರ್ಮೇಣ ಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥೇನ ಅವಿರುದ್ಧೋ ಯಃ ಪ್ರಾಣಿಷು ಭೂತೇಷು ಕಾಮಃ, ಯಥಾ ದೇಹಧಾರಣಮಾತ್ರಾದ್ಯರ್ಥಃ ಅಶನಪಾನಾದಿವಿಷಯಃ, ಕಾಮಃ ಅಸ್ಮಿ ಹೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ ೧೧ ॥

ಯಚ್ಚ ಬಲವತಾಂ ಬಲಮ್ , ತದ್ಭೂತೇ ಮಯಿ ತೇಷಾಂ ಪ್ರೋತತ್ವಮ್ , ಇತ್ಯಾಹ -

ಬಲಮಿತಿ ।

ಕಾಮ - ಕ್ರೋಧಾದಿಪೂರ್ವಕಸ್ಯಾಪಿ ಬಲಸ್ಯ ಅನುಮತಿಂ ವಾರಯತಿ -

ತಚ್ಚೇತಿ ।

ಕಾಮರಾಗಯೋಃ ಏಕಾರ್ಥತ್ವಮ್ ಆಶಂಕ್ಯ ಅರ್ಥಭೇದಮ್ ಆವೇದಯತಿ -

ಕಾಮಃ - ತೃಷ್ಣಾ, ಇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ವಿಶೇಷಣಸಾಮರ್ಥ್ಯಸಿದ್ಧಂ ವ್ಯಾವರ್ತ್ಯ ದರ್ಶಯತಿ -

ನ ತು ಇತಿ ।

ಶಾಸ್ರಾರ್ಥಾವಿರುದ್ಧಕಾಮಭೂತೇ ಮಯಿ ತಥಾವಿಧಕಾಮವತಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರೋತತ್ವಂ ವಿವಕ್ಷಿತ್ವಾ, ಆಹ -

ಕಿಂ ಚೇತಿ ।

ಧರ್ಮಾವಿರುದ್ಧಂ ಕಾಮಮ್ ಉದಾಹರತಿ -

ಯಥೇತಿ

॥ ೧೧ ॥