శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
యే చైవ సాత్త్వికా భావా రాజసాస్తమసాశ్చ యే
మత్త ఎవేతి తాన్విద్ధి త్వహం తేషు తే మయి ॥ ౧౨ ॥
యే చైవ సాత్త్వికాః సత్త్వనిర్వృత్తాః భావాః పదార్థాః, రాజసాః రజోనిర్వృత్తాః, తామసాః తమోనిర్వృత్తాశ్చ, యే కేచిత్ ప్రాణినాం స్వకర్మవశాత్ జాయన్తే భావాః, తాన్ మత్త ఎవ జాయమానాన్ ఇతి ఎవం విద్ధి సర్వాన్ సమస్తానేవయద్యపి తే మత్తః జాయన్తే, తథాపి తు అహం తేషు తదధీనః తద్వశః, యథా సంసారిణఃతే పునః మయి మద్వశాః మదధీనాః ॥ ౧౨ ॥
యే చైవ సాత్త్వికా భావా రాజసాస్తమసాశ్చ యే
మత్త ఎవేతి తాన్విద్ధి త్వహం తేషు తే మయి ॥ ౧౨ ॥
యే చైవ సాత్త్వికాః సత్త్వనిర్వృత్తాః భావాః పదార్థాః, రాజసాః రజోనిర్వృత్తాః, తామసాః తమోనిర్వృత్తాశ్చ, యే కేచిత్ ప్రాణినాం స్వకర్మవశాత్ జాయన్తే భావాః, తాన్ మత్త ఎవ జాయమానాన్ ఇతి ఎవం విద్ధి సర్వాన్ సమస్తానేవయద్యపి తే మత్తః జాయన్తే, తథాపి తు అహం తేషు తదధీనః తద్వశః, యథా సంసారిణఃతే పునః మయి మద్వశాః మదధీనాః ॥ ౧౨ ॥

ప్రాణినాం త్రైవిధ్యే హేతుం దర్శయన్ వాక్యార్థమ్ ఆహ -

యే కేచిదితి ।

తర్హి పితురివ పుత్రాధీనత్వం త్వత్తః జాయమానాత్ తదధీనత్వం తవాపి స్యాత్ , ఇతి విక్రియావత్త్వదూష్యత్వప్రసక్తిః, ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -

యద్యపీతి ।

మమ పరమార్థత్వాత్ తేషాం కల్పితత్వాత్ న తదూగుణదోషౌ మయి స్యాతామ్ , ఇత్యార్థః తేషామపి తద్వదేవ స్వతన్త్రతాసమ్భవాత్ కిమితి కల్పితత్వమ్? ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -

తే పునరితి ।

త్రివిధానాం భావానాం న స్వాతన్త్ర్యమ్ , ఈశ్వరకార్యత్వేన తదధీనత్వాత్ । తథా చ, కల్పితస్య అధిష్ఠానసత్తాాప్రతీతిభ్యామ్ ఎవ తద్వత్వాత్ తన్మాత్రత్వసిద్ధిః, ఇత్యర్థః

॥ ౧౨ ॥