ಕಾಂತದರ್ಶಿತ್ವಮ್ - ಅತೀತಾದೇರಶೇಷಸ್ಯ ವಸ್ತುನೋ ದರ್ಶನಶಾಲಿತ್ವಮ್ । ತೇನ ನಿಷ್ಪನ್ನಮ್ ಅರ್ಥಮ್ ಆಹ -
ಸರ್ವಜ್ಞಮಿತಿ ।
ಚಿರಂತನಮ್ - ಆದಿಮತಃ ಸರ್ವಸ್ಯ ಕಾರಣತ್ವಾತ್ ಅನಾದಿಮ್ , ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಸೂಕ್ಷ್ಮಮ್ ಆಕಾಶಾದಿ, ತತಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮತರಮ್ , ತದುಪಾದಾನತ್ವಾತ್ , ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಯೋ ಯಥೋಕ್ತಮ್ ಅನುಚಿಂತಯೇತ್ , ಸ ತಮೇವ ಅನುಚಿಂತಯನ್ ಯಾತಿ, ಇತಿ ಪೂರ್ವೇಣೈವ ಸಂಬಂಧ ಇತಿ ಯೋಜನಾ ।
ನನು - ವಿಶಿಷ್ಟಜಾತ್ಯಾದಿಮತೋ ಯಥೋಕ್ತಮ್ ಅನುಚಿಂತನಂ ಫಲವದ್ಭವತಿ, ನ ತು ಅಸ್ಮದಾದೀನಾಮ್ , ಇತ್ಯಾಶಂಕ್य़, ಆಹ -
ಯಃ ಕಶ್ಚಿದಿತಿ ।
‘ಫಲಮತ ಉಪಪತ್ತೇಃ’ (ಬ್ರ. ಸೂ. ೩-೨-೩೮) ಇತಿ ನ್ಯಾಯೇನ ಆಹ -
ಸರ್ವಸ್ಯೇತಿ ।
‘ಏತದಪ್ರಮೇಯಂ ಧ್ರುವಮ್ ‘ (ಬೃ೦ ಉ೦ ೪ - ೪ - ೨೦) ಇತಿ ಶ್ರುತಿಮ್ ಆಶ್ರಿತ್ಯ ಆಹ -
ಅಚಿಂತ್ಯರೂಪಮಿತಿ ।
ನ ಹಿ ಪರಸ್ಯ ಕಿಂಚಿದಪಿ ರೂಪಾದಿ ವಸ್ತುತೋಽಸ್ತಿ, ‘ಅರೂಪವದೇವ ಹಿ ‘ (ಬ್ರ. ಸೂ. ೩ - ೨ - ೧೪) ಇತಿ ನ್ಯಾಯಾತ್ ।
ಕಲ್ಪಿತಮಪಿ ನ ಅಸ್ಮದಾದಿಭಿಃ ಶಕ್ಯತೇ ಚಿಂತಯಿತುಮ್ , ಇತ್ಯಾಹ -
ನಾಸ್ಯೇತಿ ।
ಮೂಲಕಾರಣಾತ್ ಅಜ್ಞಾನಾತ್ ತತ್ಕ್ರಾರ್ಯಚ್ಚ ಪರಸ್ತಾತ್ - ಉಪರಿಷ್ಟಾತ್ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ ಪರಮಾರ್ಥತೋಽಜ್ಞಾನತತ್ಕಾರ್ಯಾಸ್ಪೃಷ್ಠಮ್ ಇತ್ಯಾಹ -
ತಮಸ ಇತಿ
॥ ೯ ॥