ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಮಯಾ ತತಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಜಗತದವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿನಾ
ಮತ್ಸ್ಥಾನಿ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಚಾಹಂ ತೇಷ್ವವಸ್ಥಿತಃ ॥ ೪ ॥
ಮಯಾ ಮಮ ಯಃ ಪರೋ ಭಾವಃ ತೇನ ತತಂ ವ್ಯಾಪ್ತಂ ಸರ್ವಮ್ ಇದಂ ಜಗತ್ ಅವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿನಾ ವ್ಯಕ್ತಾ ಮೂರ್ತಿಃ ಸ್ವರೂಪಂ ಯಸ್ಯ ಮಮ ಸೋಽಹಮವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿಃ ತೇನ ಮಯಾ ಅವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿನಾ, ಕರಣಾಗೋಚರಸ್ವರೂಪೇಣ ಇತ್ಯರ್ಥಃತಸ್ಮಿನ್ ಮಯಿ ಅವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತೌ ಸ್ಥಿತಾನಿ ಮತ್ಸ್ಥಾನಿ, ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಾದೀನಿ ಸ್ತಂಬಪರ್ಯಂತಾನಿ ಹಿ ನಿರಾತ್ಮಕಂ ಕಿಂಚಿತ್ ಭೂತಂ ವ್ಯವಹಾರಾಯ ಅವಕಲ್ಪತೇಅತಃ ಮತ್ಸ್ಥಾನಿ ಮಯಾ ಆತ್ಮನಾ ಆತ್ಮವತ್ತ್ವೇನ ಸ್ಥಿತಾನಿ, ಅತಃ ಮಯಿ ಸ್ಥಿತಾನಿ ಇತಿ ಉಚ್ಯಂತೇತೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಮ್ ಅಹಮೇವ ಆತ್ಮಾ ಇತ್ಯತಃ ತೇಷು ಸ್ಥಿತಃ ಇತಿ ಮೂಢಬುದ್ಧೀನಾಂ ಅವಭಾಸತೇ ; ಅತಃ ಬ್ರವೀಮಿ ಅಹಂ ತೇಷು ಭೂತೇಷು ಅವಸ್ಥಿತಃ, ಮೂರ್ತವತ್ ಸಂಶ್ಲೇಷಾಭಾವೇನ ಆಕಾಶಸ್ಯಾಪಿ ಅಂತರತಮೋ ಹಿ ಅಹಮ್ ಹಿ ಅಸಂಸರ್ಗಿ ವಸ್ತು ಕ್ವಚಿತ್ ಆಧೇಯಭಾವೇನ ಅವಸ್ಥಿತಂ ಭವತಿ ॥ ೪ ॥
ಮಯಾ ತತಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಜಗತದವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿನಾ
ಮತ್ಸ್ಥಾನಿ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಚಾಹಂ ತೇಷ್ವವಸ್ಥಿತಃ ॥ ೪ ॥
ಮಯಾ ಮಮ ಯಃ ಪರೋ ಭಾವಃ ತೇನ ತತಂ ವ್ಯಾಪ್ತಂ ಸರ್ವಮ್ ಇದಂ ಜಗತ್ ಅವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿನಾ ವ್ಯಕ್ತಾ ಮೂರ್ತಿಃ ಸ್ವರೂಪಂ ಯಸ್ಯ ಮಮ ಸೋಽಹಮವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿಃ ತೇನ ಮಯಾ ಅವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿನಾ, ಕರಣಾಗೋಚರಸ್ವರೂಪೇಣ ಇತ್ಯರ್ಥಃತಸ್ಮಿನ್ ಮಯಿ ಅವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತೌ ಸ್ಥಿತಾನಿ ಮತ್ಸ್ಥಾನಿ, ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಾದೀನಿ ಸ್ತಂಬಪರ್ಯಂತಾನಿ ಹಿ ನಿರಾತ್ಮಕಂ ಕಿಂಚಿತ್ ಭೂತಂ ವ್ಯವಹಾರಾಯ ಅವಕಲ್ಪತೇಅತಃ ಮತ್ಸ್ಥಾನಿ ಮಯಾ ಆತ್ಮನಾ ಆತ್ಮವತ್ತ್ವೇನ ಸ್ಥಿತಾನಿ, ಅತಃ ಮಯಿ ಸ್ಥಿತಾನಿ ಇತಿ ಉಚ್ಯಂತೇತೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಮ್ ಅಹಮೇವ ಆತ್ಮಾ ಇತ್ಯತಃ ತೇಷು ಸ್ಥಿತಃ ಇತಿ ಮೂಢಬುದ್ಧೀನಾಂ ಅವಭಾಸತೇ ; ಅತಃ ಬ್ರವೀಮಿ ಅಹಂ ತೇಷು ಭೂತೇಷು ಅವಸ್ಥಿತಃ, ಮೂರ್ತವತ್ ಸಂಶ್ಲೇಷಾಭಾವೇನ ಆಕಾಶಸ್ಯಾಪಿ ಅಂತರತಮೋ ಹಿ ಅಹಮ್ ಹಿ ಅಸಂಸರ್ಗಿ ವಸ್ತು ಕ್ವಚಿತ್ ಆಧೇಯಭಾವೇನ ಅವಸ್ಥಿತಂ ಭವತಿ ॥ ೪ ॥

ಸೋಪಾಧಿಕಸ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತ್ಯಸಂಭವಮ್ ಅಭಿಪ್ರೇತ್ಯ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ -

ಮಮೇತಿ ।

ಅನವಚ್ಛಿನ್ನಸ್ಯ ಭಗವದ್ರೂಪಸ್ಯ ನಿರುಪಾಧಿಕತ್ವಮೇವ ಸಾಧಯತಿ -

ಕರಣೇತಿ ।

ವ್ಯಾಪ್ಯವ್ಯಾಪಕತ್ವೇನ ಜಗತೋ ಭಗವತಶ್ಚ ಪರಿಚ್ಛೇದಮಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ತಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ।

ತಥಾಪಿ ಭಗವತೋ ಭೂತಾನಾಂಚ ಆಧಾರಾಧೇಯತ್ವೇನ ಭೇದಃ ಸ್ಯಾತ್ , ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ನಹೀತಿ ।

ನಿರಾತ್ಮಕಸ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಾನರ್ಹತ್ವೇ ಫಲಿತಮಾಹ -

ಅತ ಇತಿ ।

ಈಶ್ವರಸ್ಯ ಭೂತಾತ್ಮತ್ವೇ ತೇಷು ಸ್ಥಿತಿಃ ಸ್ಯಾತ್ , ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ತೇಷಾಮಿತಿ ।

ತಸ್ಯ ತೇಷು ಸ್ಥಿತ್ಯಭಾವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯತಿ -

ಮೂರ್ತವದಿತಿ ।

ಸಂಶ್ಲೇಷಾಭಾವೇಽಪಿ ಕಿಮಿತಿ ನ ಆಧೇಯತ್ವಮ್ , ಅತ ಆಹ -

ನಹೀತಿ

॥ ೪ ॥