“ఆదిత్యాత్ జాయతే వృష్టిః“ (మనుః - ౩ - ౭౬ ॥ ) ఇతి స్మృతిమ్ అవష్టభ్య వ్యాచష్టే -
కైశ్చిదితి ।
వర్షోత్సర్గనిగ్రహౌ ఎకస్య ఎకస్మిన్ కాలే విరుద్ధౌ ఇత్యాశఙ్క్య ఆహ -
అష్టభిరితి ।
ఋతుభేదేన వర్షస్య నిగ్రహోత్సర్గౌ ఎకకర్తృకౌ అవిరుద్ధౌ ఇత్యర్థః ।
యస్య కారణస్య సమ్బన్ధిత్వేన యత్కార్యమ్ అభివ్యజ్యతే, తదిహ సత్ ఇత్యుచ్యతే, కారణసమ్బన్ధేన అనభివ్యక్తం కారణమేవ అనభివ్యక్తనామరూపం అసత్ ఇతి వ్యవహ్రియతే । తదేతత్ ఆహ -
సదితి ।
శూన్యవాదం వ్యుదస్యతి -
న పునరితి ।
భగవతః అత్యన్తాసత్వే కార్యకారణకల్పనా నిరధిష్ఠానా న తిష్ఠతి ఇత్యర్థః ।
తర్హి యథాశ్రుతం కార్యస్య సత్వం కారణస్య చ అసత్వమ్ ఆస్థేయమ్ ఇత్యాశఙ్క్య, వాశబ్దేన నిషేధతి -
కార్యేతి ।
న హి కార్యస్య ఆత్యన్తికం సత్వమ్ , వాచారమ్భణశ్రుతేః (ఛా.ఉ. ౬ - ౧ - ౪ - ౬, ౬ - ౪ - ౪ - ౧ - ౪) నాపి ఇతరస్య ఆత్యన్తికమ్ అసత్వమ్ “కుతస్తు ఖలు “ (ఛా.ఉ.౬ - ౨ - ౨) ఇత్యాది శ్రృతేః ఇత్యర్థః ।
ఉక్తై జ్ఞానయజ్ఞైః భగవదభినివిష్టబుద్ధీనాం కిం ఫలమ్ ఇత్యాశఙ్క్య, సద్యో వా క్రమేణ వా ముక్తిః ఇత్యాహ -
య ఇతి
॥ ౧౯ ॥
భగవద్భక్తానామ్ అపి నిష్కామానామ్ ఎవ ముక్తిః ఇతి దర్శయితుం సకామానాం పుంసాం సంసారమ్ అవతారయతి -
యే పునరితి ।
తిస్త్రః విద్యాః అధోయతే, విదన్తి ఇతి వా త్రైవిద్యాః - వేదవిదః । తదాహ -
ఋగితి ।
వస్వాది ఇతి ఆదిశబ్దేన సవనద్వయేశానాదిత్యరుద్రాశ్చ గృహ్యన్తే । శుద్ధకిల్బిషాః - నిరస్తపాపాః, ఇతి యావత్
॥ ౨౦ ॥