శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
అధ్యాత్మజ్ఞాననిత్యత్వం తత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనమ్
ఎతజ్జ్ఞానమితి ప్రోక్తమజ్ఞానం యదతోఽన్యథా ॥ ౧౧ ॥
అధ్యాత్మజ్ఞాననిత్యత్వమ్ ఆత్మాదివిషయం జ్ఞానమ్ అధ్యాత్మజ్ఞానమ్ , తస్మిన్ నిత్యభావః నిత్యత్వమ్అమానిత్వాదీనాం జ్ఞానసాధనానాం భావనాపరిపాకనిమిత్తం తత్త్వజ్ఞానమ్ , తస్య అర్థః మోక్షః సంసారోపరమః ; తస్య ఆలోచనం తత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనమ్ ; తత్త్వజ్ఞానఫలాలోచనే హి తత్సాధనానుష్ఠానే ప్రవృత్తిః స్యాదితిఎతత్ అమానిత్వాదితత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనాన్తముక్తం జ్ఞానమ్ ఇతి ప్రోక్తం జ్ఞానార్థత్వాత్అజ్ఞానం యత్ అతః అస్మాత్ యథోక్తాత్ అన్యథా విపర్యయేణమానిత్వం దమ్భిత్వం హింసా అక్షాన్తిః అనార్జవమ్ ఇత్యాది అజ్ఞానం విజ్ఞేయం పరిహరణాయ, సంసారప్రవృత్తికారణత్వాత్ ఇతి ॥ ౧౧ ॥
అధ్యాత్మజ్ఞాననిత్యత్వం తత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనమ్
ఎతజ్జ్ఞానమితి ప్రోక్తమజ్ఞానం యదతోఽన్యథా ॥ ౧౧ ॥
అధ్యాత్మజ్ఞాననిత్యత్వమ్ ఆత్మాదివిషయం జ్ఞానమ్ అధ్యాత్మజ్ఞానమ్ , తస్మిన్ నిత్యభావః నిత్యత్వమ్అమానిత్వాదీనాం జ్ఞానసాధనానాం భావనాపరిపాకనిమిత్తం తత్త్వజ్ఞానమ్ , తస్య అర్థః మోక్షః సంసారోపరమః ; తస్య ఆలోచనం తత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనమ్ ; తత్త్వజ్ఞానఫలాలోచనే హి తత్సాధనానుష్ఠానే ప్రవృత్తిః స్యాదితిఎతత్ అమానిత్వాదితత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనాన్తముక్తం జ్ఞానమ్ ఇతి ప్రోక్తం జ్ఞానార్థత్వాత్అజ్ఞానం యత్ అతః అస్మాత్ యథోక్తాత్ అన్యథా విపర్యయేణమానిత్వం దమ్భిత్వం హింసా అక్షాన్తిః అనార్జవమ్ ఇత్యాది అజ్ఞానం విజ్ఞేయం పరిహరణాయ, సంసారప్రవృత్తికారణత్వాత్ ఇతి ॥ ౧౧ ॥

ఆత్మాది, ఇతి ఆదిశబ్దః అనాత్మార్థః । తద్విషయం జ్ఞానం వివేకః తన్నిత్యత్వమ్ - తత్రైవ నిష్ఠావత్త్వమ్ , వివేకనిష్ఠో హి వాక్యార్థజ్ఞానసమర్థో భవతి । తేషాం భావనాపరిపాకో నామ యత్నేన సాధితానాం ప్రకర్షపర్యన్తత్వమ్ । తన్నిమిత్తం తత్త్వజ్ఞానమ్   - ఐక్యసాక్షాత్కారః । తత్ఫలాలోచనం కిమర్థమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -

తత్త్వేతి ।

ప్రవృత్తిః స్యాదితి । అతః తత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనమ్ అర్థవత్ , ఇతి శేషః ।

జ్ఞానస్య అన్తరఙ్గహేతుమ్ ఉక్తమ్ ఉపసంహరతి -

ఎతదితి ।

కిమితి తస్య విజ్ఞేయత్వమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -

పరిహరణాయేతి ।

తత్ర హేతుః -

సంసారేతి ।

తస్య ప్రవృత్తిః - ఉత్పత్తిః, తద్ధేతుత్వాత్ మానిత్వాది త్యాజ్యమ్ , జ్ఞాతే చ త్యాజ్యత్వే తేన తస్య జ్ఞేయతా, ఇత్యర్థః । ఇతిశబ్దః సాధనాధికారసమసాప్త్యర్థః

॥ ౧౧ ॥