జ్యోతిషామపి తజ్జ్యోతిస్తమసః పరముచ్యతే ।
జ్ఞానం జ్ఞేయం జ్ఞానగమ్యం హృది సర్వస్య విష్ఠితమ్ ॥ ౧౭ ॥
జ్యోతిషామ్ ఆదిత్యాదీనామపి తత్ జ్ఞేయం జ్యోతిః । ఆత్మచైతన్యజ్యోతిషా ఇద్ధాని హి ఆదిత్యాదీని జ్యోతీంషి దీప్యన్తే, ‘యేన సూర్యస్తపతి తేజసేద్ధః’ (తై. బ్రా. ౩ । ౧౨ । ౯) ‘తస్య భాసా సర్వమిదం విభాతి’ (ము. ఉ. ౨ । ౨ । ౧౧) ఇత్యాదిశ్రుతిభ్యః ; స్మృతేశ్చ ఇహైవ — ‘యదాదిత్యగతం తేజః’ (భ. గీ. ౧౫ । ౧౨) ఇత్యాదేః । తమసః అజ్ఞానాత్ పరమ్ అస్పృష్టమ్ ఉచ్యతే । జ్ఞానాదేః దుఃసమ్పాదనబుద్ధ్యా ప్రాప్తావసాదస్య ఉత్తమ్భనార్థమాహ — జ్ఞానమ్ అమానిత్వాది ; జ్ఞేయమ్ ‘జ్ఞేయం యత్ తత్ ప్రవక్ష్యామి’ (భ. గీ. ౧౩ । ౧౨) ఇత్యాదినా ఉక్తమ్ ; జ్ఞానగమ్యమ్ జ్ఞేయమేవ జ్ఞాతం సత్ జ్ఞానఫలమితి జ్ఞానగమ్యముచ్యతే ; జ్ఞాయమానం తు జ్ఞేయమ్ । తత్ ఎతత్ త్రయమపి హృది బుద్ధౌ సర్వస్య ప్రాణిజాతస్య విష్ఠితం విశేషేణ స్థితమ్ । తత్రైవ హి త్రయం విభావ్యతే ॥ ౧౭ ॥
జ్యోతిషామపి తజ్జ్యోతిస్తమసః పరముచ్యతే ।
జ్ఞానం జ్ఞేయం జ్ఞానగమ్యం హృది సర్వస్య విష్ఠితమ్ ॥ ౧౭ ॥
జ్యోతిషామ్ ఆదిత్యాదీనామపి తత్ జ్ఞేయం జ్యోతిః । ఆత్మచైతన్యజ్యోతిషా ఇద్ధాని హి ఆదిత్యాదీని జ్యోతీంషి దీప్యన్తే, ‘యేన సూర్యస్తపతి తేజసేద్ధః’ (తై. బ్రా. ౩ । ౧౨ । ౯) ‘తస్య భాసా సర్వమిదం విభాతి’ (ము. ఉ. ౨ । ౨ । ౧౧) ఇత్యాదిశ్రుతిభ్యః ; స్మృతేశ్చ ఇహైవ — ‘యదాదిత్యగతం తేజః’ (భ. గీ. ౧౫ । ౧౨) ఇత్యాదేః । తమసః అజ్ఞానాత్ పరమ్ అస్పృష్టమ్ ఉచ్యతే । జ్ఞానాదేః దుఃసమ్పాదనబుద్ధ్యా ప్రాప్తావసాదస్య ఉత్తమ్భనార్థమాహ — జ్ఞానమ్ అమానిత్వాది ; జ్ఞేయమ్ ‘జ్ఞేయం యత్ తత్ ప్రవక్ష్యామి’ (భ. గీ. ౧౩ । ౧౨) ఇత్యాదినా ఉక్తమ్ ; జ్ఞానగమ్యమ్ జ్ఞేయమేవ జ్ఞాతం సత్ జ్ఞానఫలమితి జ్ఞానగమ్యముచ్యతే ; జ్ఞాయమానం తు జ్ఞేయమ్ । తత్ ఎతత్ త్రయమపి హృది బుద్ధౌ సర్వస్య ప్రాణిజాతస్య విష్ఠితం విశేషేణ స్థితమ్ । తత్రైవ హి త్రయం విభావ్యతే ॥ ౧౭ ॥