ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
த்ரயோத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
த்⁴யாநேநாத்மநி பஶ்யந்தி கேசிதா³த்மாநமாத்மநா ।
அந்யே ஸாங்க்²யேந யோகே³ந கர்மயோகே³ந சாபரே ॥ 24 ॥
த்⁴யாநேந, த்⁴யாநம் நாம ஶப்³தா³தி³ப்⁴யோ விஷயேப்⁴ய: ஶ்ரோத்ராதீ³நி கரணாநி மநஸி உபஸம்ஹ்ருத்ய, மநஶ்ச ப்ரத்யக்சேதயிதரி, ஏகாக்³ரதயா யத் சிந்தநம் தத் த்⁴யாநம் ; ததா², த்⁴யாயதீவ ப³க:, த்⁴யாயதீவ ப்ருதி²வீ, த்⁴யாயந்தீவ பர்வதா: இதி உபமோபாதா³நாத் । தைலதா⁴ராவத் ஸந்தத: அவிச்சி²ந்நப்ரத்யயோ த்⁴யாநம் ; தேந த்⁴யாநேந ஆத்மநி பு³த்³தௌ⁴ பஶ்யந்தி ஆத்மாநம் ப்ரத்யக்சேதநம் ஆத்மநா ஸ்வேநைவ ப்ரத்யக்சேதநேந த்⁴யாநஸம்ஸ்க்ருதேந அந்த:கரணேந கேசித் யோகி³ந: । அந்யே ஸாங்க்²யேந யோகே³ந, ஸாங்க்²யம் நாம ‘இமே ஸத்த்வரஜஸ்தமாம்ஸி கு³ணா: மயா த்³ருஶ்யா அஹம் தேப்⁴யோ(அ)ந்ய: தத்³வ்யாபாரஸாக்ஷிபூ⁴த: நித்ய: கு³ணவிலக்ஷண: ஆத்மா’ இதி சிந்தநம் ஏஷ: ஸாங்க்²யோ யோக³:, தேந ‘பஶ்யந்தி ஆத்மாநமாத்மநா’ இதி வர்ததே । கர்மயோகே³ந, கர்மைவ யோக³:, ஈஶ்வரார்பணபு³த்³த்⁴யா அநுஷ்டீ²யமாநம் க⁴டநரூபம் யோகா³ர்த²த்வாத் யோக³: உச்யதே கு³ணத: ; தேந ஸத்த்வஶுத்³தி⁴ஜ்ஞாநோத்பத்தித்³வாரேண ச அபரே ॥ 24 ॥
த்⁴யாநேநாத்மநி பஶ்யந்தி கேசிதா³த்மாநமாத்மநா ।
அந்யே ஸாங்க்²யேந யோகே³ந கர்மயோகே³ந சாபரே ॥ 24 ॥
த்⁴யாநேந, த்⁴யாநம் நாம ஶப்³தா³தி³ப்⁴யோ விஷயேப்⁴ய: ஶ்ரோத்ராதீ³நி கரணாநி மநஸி உபஸம்ஹ்ருத்ய, மநஶ்ச ப்ரத்யக்சேதயிதரி, ஏகாக்³ரதயா யத் சிந்தநம் தத் த்⁴யாநம் ; ததா², த்⁴யாயதீவ ப³க:, த்⁴யாயதீவ ப்ருதி²வீ, த்⁴யாயந்தீவ பர்வதா: இதி உபமோபாதா³நாத் । தைலதா⁴ராவத் ஸந்தத: அவிச்சி²ந்நப்ரத்யயோ த்⁴யாநம் ; தேந த்⁴யாநேந ஆத்மநி பு³த்³தௌ⁴ பஶ்யந்தி ஆத்மாநம் ப்ரத்யக்சேதநம் ஆத்மநா ஸ்வேநைவ ப்ரத்யக்சேதநேந த்⁴யாநஸம்ஸ்க்ருதேந அந்த:கரணேந கேசித் யோகி³ந: । அந்யே ஸாங்க்²யேந யோகே³ந, ஸாங்க்²யம் நாம ‘இமே ஸத்த்வரஜஸ்தமாம்ஸி கு³ணா: மயா த்³ருஶ்யா அஹம் தேப்⁴யோ(அ)ந்ய: தத்³வ்யாபாரஸாக்ஷிபூ⁴த: நித்ய: கு³ணவிலக்ஷண: ஆத்மா’ இதி சிந்தநம் ஏஷ: ஸாங்க்²யோ யோக³:, தேந ‘பஶ்யந்தி ஆத்மாநமாத்மநா’ இதி வர்ததே । கர்மயோகே³ந, கர்மைவ யோக³:, ஈஶ்வரார்பணபு³த்³த்⁴யா அநுஷ்டீ²யமாநம் க⁴டநரூபம் யோகா³ர்த²த்வாத் யோக³: உச்யதே கு³ணத: ; தேந ஸத்த்வஶுத்³தி⁴ஜ்ஞாநோத்பத்தித்³வாரேண ச அபரே ॥ 24 ॥

க்⁴யாநாக்²யம் ஸாத⁴நம் கிம் ரூபம் ? இதி ப்ருச்ச²தி-

த்⁴யாநம் நாமேதி ।

தத்³ரூபம் வத³ந் உத்தரமாஹ -

ஶப்³தா³தி³ப்⁴ய இதி ।

ஏகாக்³ரதயா உபஸஹ்ருத்ய, இதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।

யச்சிந்தநம் ப்ரத்யக்சேதயிதரி, இதி பூர்வேணாந்வய: । கிம் தச்சிந்தநம் ? இத்யுக்தே த்³ருஷ்டாந்தத்³வாரா ஶ்ருத்யவஷ்டம்பே⁴ந த்⁴யாநம் ப்ரபஞ்சயதி -

ததே²தி ।

விவக்ஷிதத்⁴யாநாநுரோதே⁴ந இதி யாவத் , ஆத்மாநம் பஶ்யந்தி பரமாத்மதயா இதி ஶேஷ: ।

கேசிதி³தி உத்தமாதி⁴காரிணோ க்³ருஹ்யந்தே । மத்⁴யமாதி⁴காரிணோ நிர்தி³ஶதி -

அந்ய இதி ।

ஸாக்²யஶப்³தி³தம் ஸாத⁴நம் கிந்நாம? இத்யுக்தே, விசாரஜந்யம் ஜ்ஞாநம் , ததே³வ ஜ்ஞாநம் ஹேதுதயா யோக³துல்யத்வாத்  யோக³ஶப்³தி³தம் , இத்யாஹ -

ஸாங்க்²யமிதி ।

அத⁴மாந் அதி⁴காரிண: ஸங்கி³ரதே -

கர்மேதி ।

சித்தைகாக்³ரா்யம் யோக³:, தாத³ர்த்²யம் கர்மண: ஶுத்³தி⁴ஹேதோரஸ்தி । தேந கௌ³ண்யா வ்ருத்த்யா யோக³ஶப்³தி³தம் கர்ம, இத்யாஹ -

கு³ணத இதி ।

அபரே ‘பஶ்யந்த்யாத்மாநமாத்மநா’ இதி பூர்வவத் அநுஷங்க³மங்கீ³க்ருத்ய ஆஹ -

தேநேதி

॥ 24 ॥