ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
யதா³ பூ⁴தப்ருத²க்³பா⁴வமேகஸ்த²மநுபஶ்யதி
தத ஏவ விஸ்தாரம் ப்³ரஹ்ம ஸம்பத்³யதே ததா³ ॥ 30 ॥
யதா³ யஸ்மிந் காலே பூ⁴தப்ருத²க்³பா⁴வம் பூ⁴தாநாம் ப்ருத²க்³பா⁴வம் ப்ருத²க்த்வம் ஏகஸ்மிந் ஆத்மநி ஸ்தி²தம் ஏகஸ்த²ம் அநுபஶ்யதி ஶாஸ்த்ராசார்யோபதே³ஶம் , அநு ஆத்மாநம் ப்ரத்யக்ஷத்வேந பஶ்யதி ஆத்மைவ இத³ம் ஸர்வம்’ (சா². உ. 7 । 25 । 2) இதி, தத ஏவ தஸ்மாதே³வ விஸ்தாரம் உத்பத்திம் விகாஸம் ஆத்மத: ப்ராண ஆத்மத ஆஶா ஆத்மத: ஸ்மர ஆத்மத ஆகாஶ ஆத்மதஸ்தேஜ ஆத்மத ஆப ஆத்மத ஆவிர்பா⁴வதிரோபா⁴வாவாத்மதோ(அ)ந்நம்’ (சா². உ. 7 । 26 । 1) இத்யேவமாதி³ப்ரகாரை: விஸ்தாரம் யதா³ பஶ்யதி, ப்³ரஹ்ம ஸம்பத்³யதே ப்³ரஹ்மைவ ப⁴வதி ததா³ தஸ்மிந் காலே இத்யர்த²: ॥ 30 ॥
யதா³ பூ⁴தப்ருத²க்³பா⁴வமேகஸ்த²மநுபஶ்யதி
தத ஏவ விஸ்தாரம் ப்³ரஹ்ம ஸம்பத்³யதே ததா³ ॥ 30 ॥
யதா³ யஸ்மிந் காலே பூ⁴தப்ருத²க்³பா⁴வம் பூ⁴தாநாம் ப்ருத²க்³பா⁴வம் ப்ருத²க்த்வம் ஏகஸ்மிந் ஆத்மநி ஸ்தி²தம் ஏகஸ்த²ம் அநுபஶ்யதி ஶாஸ்த்ராசார்யோபதே³ஶம் , அநு ஆத்மாநம் ப்ரத்யக்ஷத்வேந பஶ்யதி ஆத்மைவ இத³ம் ஸர்வம்’ (சா². உ. 7 । 25 । 2) இதி, தத ஏவ தஸ்மாதே³வ விஸ்தாரம் உத்பத்திம் விகாஸம் ஆத்மத: ப்ராண ஆத்மத ஆஶா ஆத்மத: ஸ்மர ஆத்மத ஆகாஶ ஆத்மதஸ்தேஜ ஆத்மத ஆப ஆத்மத ஆவிர்பா⁴வதிரோபா⁴வாவாத்மதோ(அ)ந்நம்’ (சா². உ. 7 । 26 । 1) இத்யேவமாதி³ப்ரகாரை: விஸ்தாரம் யதா³ பஶ்யதி, ப்³ரஹ்ம ஸம்பத்³யதே ப்³ரஹ்மைவ ப⁴வதி ததா³ தஸ்மிந் காலே இத்யர்த²: ॥ 30 ॥

உபதே³ஶஜநிதம் ப்ரத்யக்ஷத³ர்ஶநமநுவத³தி -

ஆத்மைவேதி ।

பூ⁴தாநாம் விகாராணாம் நாநாத்வம் ப்ரக்ருத்யா ஸஹ ஆத்மமாத்ரதயா ப்ரலீநம் பஶ்யதி । நஹி பூ⁴தப்ருத²க்த்வம் ஸத்யாம் ப்ரக்ருதௌ, கேவலே பரஸ்மிந் விலாபயிதும் ஶக்யத இத்யர்த²: ।

பரிபூர்ணாத் ஆத்மந ஏவ ப்ரக்ருத்யாதே³: விஶேஷாந்தஸ்ய ஸ்வரூபலாப⁴ம் உபலப்⁴ய தந்மாத்ரதாம் பஶ்யதி, இத்யாஹ -

தத ஏவேதி ।

உக்தமேவ விஸ்தாரம் ஶ்ரத்யவஷ்டம்பே⁴ந ஸ்பஷ்டயதி -

ஆத்மத இதி ।

ப்³ரஹ்மஸம்பத்திர்நாம பூர்ணத்வேந அபி⁴வ்யக்தி:, அபூர்ணத்வஹேதோ: ஸர்வஸ்ய ஆத்மஸாக்ருதத்வாத் , இத்யாஹ -

ப்³ரஹ்மைவேதி ।

ஜ்ஞாநஸமாநகாலைவ முக்தி:, இதி ஸூசயதி -

ததே³தி

॥ 30 ॥