ஸத்த்வாதி³ஷு கத²ம் கு³ணஶப்³த³ப்ரவ்ருத்தி: ? இத்யாஶங்க்ய, பரதந்த்ரத்வாத் இத்யாஹ -
கு³ணா இதி ।
ரூபாதி³ஷ்விவ கு³ணஶப்³த³: ஸத்த்வாதி³ஷு த்³ரவ்யாஶ்ரிதத்வம் நிமித்தீக்ருத்ய கிம் ந ஸ்யாத் ? இத்யாஶங்க்ய, ப்ரக்ருத்யாத்மகாநாம் தேஷாம் ஸர்வாஶ்ரயத்வாத் நைவம் இத்யாஹ -
ந ரூபாதி³வதி³தி ।
கு³ணாநாம் ப்ரக்ருதேஶ்ச ப்ருத²கு³க்தே: அந்யத்வே, குத: தேஷாம் ப்ரக்ருத்யாத்மத்வம் ? இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -
ந ச கு³ணேதி ।
அத்யந்தபே⁴தே³ க³வாஶ்வவத் தத்³பா⁴வாஸம்ப⁴வாத் , இத்யர்த²: ।
பே⁴தா³பே⁴தே³ ச தத்³பா⁴வாஸம்பா⁴வத் , விஶேஷாத் குத: தேஷு கு³ணபரிபா⁴ஷா ? இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -
தஸ்மாதி³தி ।
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் ப்ரதி நித்யபாரதந்த்ர்யே ஹேதும் ஆஹ -
அவித்³யேதி ।
கே கு³ணா: ? இத்யஸ்ய உத்தரம் உக்தம் । கத²ம் ப³த்⁴நந்தி ? இத்யஸ்ய உத்தரம் ஆஹ -
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் இதி ।
ததே³வ உபபாத³யதி -
தம் ஆஸ்பதீ³க்ருத்யேதி ।
ப்ராக்ருதாநாம் கு³ணாநாம் ப்ரக்ருத்யாத்மகத்வம் ஆஹ -
தே சேதி ।
ஸம்ப⁴வதி அஸ்மாதி³தி ஸம்ப⁴வ: । ப்ரக்ருதி: ஸம்ப⁴வோ யேஷாம், தே ததா² இதி ।
ஸாங்க்²யீயாம் ப்ரக்ருதிம் ப்ரதா⁴நாக்²யாம் வ்யாவர்தயதி -
ப⁴க³வதி³தி ।
இவகாராநுப³ந்தே⁴ந நிதராம் ப³த்⁴நந்தி - ஸ்வவிகாரவத்தயா உபத³ர்ஶயந்தி இதி க்ரியாபத³ம் வ்யாக்²யாய, மஹாபா³ஹுஶப்³த³ம் வ்யாசஷ்டே -
மஹாந்தாவிதி ।
தே³ஹவந்தம் - தே³ஹம் ஆத்மாநம் மந்யமாநம் தே³ஹஸ்வாமிநம் இத்யர்த²: ।
கூடஸ்த²ஸ்ய கத²ம் ப³த்⁴யமாநத்வம் ? இத்யாஶங்க்ய ‘குர்யாந்மேராவணுதி⁴யம்’ இதி ந்யாயேந மாயாமாஹாத்ம்யம் இத³ம் , இத்யாஹ -
அவ்யயமிதி ।
ஸ்வதோ த⁴ர்மதோ வா வ்யயராஹித்யம் ? இத்யபேக்ஷாயாம் ஆஹ -
அவ்யயத்வம் சேதி ।
‘லிப்யதே ந ஸ பாபேந’ (ப⁴. கீ³. 5-10) இத்யநேந விருத்³த⁴ம் இத³ம் நிப³த்⁴நந்தி இதி வசநம் , இதி ஶங்கதே -
நந்விதி ।
இவகாராநுப³ந்தே⁴ந க்ரியாபத³ம் வ்யாசக்ஷாணை: அஸ்மாபி⁴: அஸ்ய சோத்³யஸ்ய பரிஹ்ருதத்வாத் நைவம் , இத்யாஹ -
பரிஹ்ருதமிதி
॥ 5 ॥